Tiếng Lakota

Tiếng Lakota
	Lakȟótiyapi
Phát âm	/la.ˈkˣɔ.tɪ.ja.pɪ/
Sử dụng tại	Hoa Kỳ, với một số người nói ở Canada
Khu vực	Chủ yếu ở North Dakota và South Dakota, nhưng ngoài ra có miền bắc Nebraska, miền nam Minnesota, và miền bắc Montana
Tổng số người nói	2,100, chiêm 29% của dân số
Dân tộc	Người Lakota
Phân loại	Sioux Tây Sioux Sioux thung lũng Mississippi Dakota Sioux Tiếng Lakota; ; ; ; ;
Mã ngôn ngữ
ISO 639-3	lkt
Glottolog	lako1247
	Tiếng Lakota được phân loại là ngôn ngữ cực kỳ nguy cấp bởi Sách đỏ các ngôn ngữ bị đe dọa của UNESCO
ELP	Lakota
	Bài viết này có chứa ký tự ngữ âm IPA. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì kí tự Unicode. Để biết hướng dẫn giới thiệu về các ký hiệu IPA, xem Trợ giúp:IPA.

Tiếng Lakota (Lakȟótiyapi IPA: [/la.ˈkˣɔ.tɪ.ja.pɪ/]) là một ngôn ngữ Sioux được nói bởi người Lakota của bộ tộc Sioux. Tiếng Lakota có thể hiểu được lẫn nhau với hai phương ngữ của tiếng Dakota, đặc biệt là phương ngữ Tây Dakota, và là một trong ba phương ngữ lớn của tiếng Sioux.

Lịch sử và nguồn gốc

Những câu chuyện về sự tạo thành của người Lakota nói rằng ngôn ngữ đã bắt nguồn từ việc tạo ra của bộ tộc.^[2]^[3] Những câu chuyện về sự tạo thành khác nói rằng ngôn ngữ đã được sáng chế bởi Iktomi.^[4]

Chữ viết

Bảng chữ cái tiếng Lakota
Chữ	Tên chữ	Cách phát âm
A a	a	[a]
Aŋ aŋ	aŋ	[ə̃]
B b	be	[b]
Č č	ču	[tʃ]
Čh čh	čhi	[tʃʰ]
Č' č'	č'ó	[tʃʼ]
E e	e	[ɛ]
G g	gli	[ɡ]
Ǧ ǧ	ǧu	[ʁ] / [ʀ]
H h	ha	[h]
Ȟ ȟ	ȟe	[χ]
I i	i	[ɪ]
Iŋ iŋ	iŋ	[ɪ̃]
K k	ku	[k]
Kh kh	khi	[kʰ]
Kȟ kȟ	kȟa	[kˣ]
K' k'	k'o	[kʼ]
L l	la	[l]
M m	ma	[m]
N n	na	[n]
O o	o	[ɔ]
P p	pu	[p]
Ph ph	phi	[pʰ]
Pȟ pȟ	pȟa	[pˣ]
P' p'	p'o	[pʼ]
S s	sa	[s]
Š š	še	[ʃ]
T t	tu	[t]
Th th	thi	[tʰ]
Tȟ tȟ	tȟa	[tˣ]
T' t'	t'o	[tʼ]
U u	u	[ʊ]
Uŋ uŋ	uŋ	[ʊ̃]
W w	wa	[w]
Y y	ya	[j]
Z z	za	[z]
Ž ž	že	[ʒ]
''	khéze	[ʔ]

Tham khảo

^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Lakota”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
^ Sneve, Paul (2013). “Anamnesis in the Lakota Language and Lakota Concepts of Time and Matter”. Anglican Theological Review. 95 (3): 487–493.
^ Andrews, Thomas G (2002). “Turning the Tables on Assimilation: Oglala Lakotas and the Pine Ridge Day Schools 1889–1920s”. Western Historical Quarterly. 33 (4): 407–430. doi:10.2307/4144766. JSTOR 4144766.
^ Walker, J.R.; DeMallie, R.J.; Jahner, E. (1980). Lakota Belief and Ritual. Bison books. U of Nebraska Press. tr. 106. ISBN 978-0-8032-9867-5. Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2021.

Bài viết liên quan đến ngôn ngữ này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

[Glottolog-1] Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Lakota”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.

[2] Sneve, Paul (2013). “Anamnesis in the Lakota Language and Lakota Concepts of Time and Matter”. Anglican Theological Review. 95 (3): 487–493.

[Andrews-3] Andrews, Thomas G (2002). “Turning the Tables on Assimilation: Oglala Lakotas and the Pine Ridge Day Schools 1889–1920s”. Western Historical Quarterly. 33 (4): 407–430. doi:10.2307/4144766. JSTOR 4144766.

[Walker_DeMallie_Jahner_1980_p.106-4] Walker, J.R.; DeMallie, R.J.; Jahner, E. (1980). Lakota Belief and Ritual. Bison books. U of Nebraska Press. tr. 106. ISBN 978-0-8032-9867-5. Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]