Xem mã nguồn của Liban

Bạn không được quyền sửa đổi trang này, vì lý do sau:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪Hasley‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected: .

Start of block: 16:21, ngày 18 tháng 12 năm 2022
Expiry of block: 16:21, ngày 18 tháng 12 năm 2025

Your current IP address is 62.210.136.28. The blocked range is 62.210.0.0/16.

Xin hãy cung cấp tất cả các thông tin trên vào thư yêu cầu của bạn. Nếu bạn bị cấm do sự nhầm lẫn, bạn có thể xem thêm thông tin và hướng dẫn tại quy định toàn cục Không cho phép các proxy mở.

Để thảo luận về vụ cấm này, xin vui lòng yêu cầu kiểm tra lại tại Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Bạn vẫn có thể xem và chép xuống mã nguồn của trang này:

{{1000 bài cơ bản}}
{{Hộp thông tin quốc gia
| conventional_long_name                = Cộng hòa Liban
| native_name                = {{native name|fr|République libanaise}}<br>{{native name|ar|الجمهورية اللبنانية}}
| common_name                = Liban
| image_flag                = Flag of Lebanon.svg
| image_coat                = Coat of Arms of Lebanon.svg
| symbol_type                = Quốc huy
| national_anthem                = {{unbulleted list |{{lower|0.1em|{{big|[[Quốc ca Liban|كلّنا للوطن]]}}}} |{{transl|ar|ISO|''Kulluna lil-watan''}} |{{small|(''Tất cả chúng ta, Vì Tổ quốc!'')}}}} <center>[[Tập tin:Lebanese national anthem.ogg]]</center>
| image_map                = Lebanon (orthographic projection).svg
| map_caption                = Vị trí của Liban (xanh) trên thế giới
| image_map2                = Lebanon in its region.svg
| map_caption2                = Vị trí của Liban (đỏ) trong khu vực
| capital                = [[Beirut]]
| coordinates                = {{coord|31|47|N|35|13|E|region:IL-JM_type:city(880000)}}
| largest_city                = thủ đô
| official_languages                = [[Tiếng Ả Rập]]
| languages_type                = Ngôn ngữ được công nhận
| languages                = [[Tiếng Ả Rập chuẩn|Tiếng Ả Rập]]<br>
[[Tiếng Pháp]]
| ethnic_groups                = {{unbulleted list|95% [[Người Ả Rập]]|4% [[Người Armenia]]|1% [[Nhân khẩu học Liban|Khác]]}}
| ethnic_groups_year                = 
| religion                = {{unbulleted list|'''[[Hồi giáo]]'''|~28.7% [[Sunni]]<ref>{{Chú thích web |url=https://www.state.gov/wp-content/uploads/2019/01/Lebanon-2.pdf |title=Lebanon 2017 International Religious Freedom Report |publisher=United States Department of State |accessdate =ngày 22 tháng 8 năm 2021 }}</ref>|~28.4% [[Shi'a]]|~0.6% Other <br><small>([[Alawite]] & [[Ismaili]])</small>|'''[[Kito giáo]]'''|~22% [[Công giáo Maronite]]<ref>{{Chú thích web |url=https://2001-2009.state.gov/g/drl/rls/irf/2008/108487.htm |title=International Religious Freedom Report 2008: Lebanon |date=ngày 19 tháng 9 năm 2008 |publisher=United States Department of State |accessdate =ngày 22 tháng 8 năm 2021 }}</ref>|~8% [[Chính thống giáo Hy Lạp]]<ref>{{Chú thích web |url=http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2010/148830.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20101123103408/http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2010/148830.htm |archive-date=ngày 23 tháng 11 năm 2010 |title=International Religious Freedom Report 2010: Lebanon |publisher=United States Department of State |accessdate =ngày 22 tháng 8 năm 2021}}</ref>|~5% [[Công giáo Melkite]]<ref>{{Chú thích web |url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/religiousfreedom/index.htm?year=2012&dlid=208400 |title=International Religious Freedom Report for 2012: Lebanon |publisher=United States Department of State |accessdate =ngày 22 tháng 8 năm 2021 }}</ref>|~4% [[Người Armenia]]<br/><small>([[Chính thống giáo Armenia]] & [[Công giáo Armenia]])</small>|~1% [[Minorities (Lebanon)|Minorities]]<ref>{{Chú thích web |url=https://www.dailystar.com.lb/News/Politics/2013/Feb-15/206550-minority-sects-demand-greater-representation-in-parliament.ashx |title=Minority sects demand greater representation in Parliament |work=The Daily Star Lebanon |first=Van |last=Meguerditchian |date=ngày 15 tháng 2 năm 2013 |accessdate =ngày 22 tháng 8 năm 2021 |archive-date=ngày 5 tháng 8 năm 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210805210840/https://www.dailystar.com.lb/News/Politics/2013/Feb-15/206550-minority-sects-demand-greater-representation-in-parliament.ashx |url-status=dead }}</ref><br/>|~1% [[Lebanese Protestant Christians|Evangelical]]<ref>{{Chú thích web |url=https://www.evangelical-times.org/evangelicals-in-lebanon/ |title=Evangelicals in Lebanon |work=Evangelical Times |first=Antoine |last=Haddad |date=September 2006 |accessdate =ngày 22 tháng 8 năm 2021 }}</ref>|'''[[Druzism]]'''|~5.2% [[Druze in Lebanon|Druze]]<ref group="nb">Note: Most Druze do not identify as Muslim, but Druze are classified by the Lebanese government as one of the five Muslim communities in Lebanon (Sunni, Shia, Druze, Alawi, and Ismaili).</ref>}}
| demonym                = [[Người Liban]]
| government_type                = [[Nhà nước đơn nhất|Đơn nhất]] [[cộng hòa nghị viện]]
| leader_title1                = [[Tổng thống Liban|Tổng thống]]
| leader_name1                = [[Najib Mikati]]<br>'''(Quyền tổng thống)'''
| incumbentsince                = 31 tháng 10 năm 2022
| leader_title2                = [[Thủ tướng Liban|Thủ tướng]]
| leader_name2                = [[Najib Mikati]]
| leader_title3                = [[Chủ tịch quốc hội Liban|Chủ tịch quốc hội]]
| leader_name3                = [[Nabih Berri]]
| legislature                = [[Nghị viện Liban]]
| established_event1                = [[Đại Liban]]
| established_date1                = 1 tháng 9 năm 1920
| established_event2                = [[Hiến pháp Liban]]
| established_date2                = 23 tháng 5 năm 1926
| established_event3                = [[Liban tuyên bố độc lập]]
| established_date3                = 22 tháng 11 năm 1943
| established_event4                = [[Lãnh thổ Ủy trị Syria và Liban]] kết thúc
| established_date4                = 24 tháng 10 năm 1945
| established_event5                = [[Pháp rút quân khỏi Liban]]
| established_date5                = 17 tháng 4 năm 1946
| established_event6                = [[Israel rút quân khỏi Liban]]
| established_date6                = 24 tháng 5 năm 2000
| established_event7                = [[Syria rút quân khỏi Liban]]
| established_date7                = 30 tháng 4 năm 2005
| area_km2                = 10,452
| area_sq_mi                = 4,036
| area_rank                = 161st
| area_footnote                = {{ref label|area|a}}
| percent_water                = 1.8%
| population_estimate                = 
| population_estimate_year                = {{CURRENTYEAR}}
| population_estimate_rank                = 
| population_census                = 
| population_census_year                = 
| population_density_km2                = 
| population_density_rank                = 
| GDP_PPP                = 
| GDP_PPP_rank                = 
| GDP_PPP_year                = 
}}
'''Liban''' ([[Phiên âm]] [[tiếng Việt]]: '''Li-băng'''; {{lang-ar|لبنان}} {{transl|ar|''Libnān''}}; <small>phiên âm [[tiếng Ả Rập Liban]]:</small> {{IPA-ar|lɪbˈnæːn|}}; {{lang-fr|Liban}}; {{lang-en|'''Lebanon'''}}), tên chính thức là '''Cộng hòa Liban''' ({{lang-ar|الجمهورية اللبنانية}} {{transl|ar|''al-Jumhūrīyah al-Lubnānīyah''}}; <small>phiên âm [[tiếng Ả Rập Liban]]:</small> {{IPA-ar|elˈʒʊmhuːɾɪjje l.ˈlɪbnæːnɪjje|}}; {{lang-fr|République libanaise}}; [[tiếng Anh]]: {{transl|en|''Lebanon''}}; <small>phiên âm [[tiếng Anh]]:</small> {{IPA-en|lɛbənɒn, -nən|}}), là một quốc gia ở [[Trung Đông]]. Liban có nhiều núi, nằm cạnh bờ biển đông của [[Địa Trung Hải]], giáp với [[Syria]] về phía Bắc và Đông, [[Israel]] về phía nam, nước này có bờ biển hẹp dọc theo ranh giới phía Tây.

Cái tên Liban (cũng được viết là "Loubnan" hay "Lebnan") có nguồn gốc từ [[Ngữ tộc Semit|nhóm ngôn ngữ Semit]], nghĩa là "trắng", để chỉ đỉnh núi tuyết phủ ở [[núi Liban]].

Trước [[Nội chiến Liban|nội chiến]] (1975-1990), Liban là một quốc gia thịnh vượng. Sau nội chiến, cho tới tháng 6 năm 2006, tình trạng căng thẳng chính trị mới dần được cải thiện. Tuy nhiên, xung đột giữa Israel và [[Hezbollah]] đã ảnh hưởng lớn đến quốc gia này.

== Lịch sử ==
{{chính|Lịch sử Liban}}
 
Từ đầu thiên niên kỉ 3 [[Công Nguyên|TCN]], [[người Canaan]] và [[phoenicia|người Phoenicia]] đến xâm chiếm các vùng ven biển và lập các thành bang ([[Babylon]], [[Berytos]], [[Sidon]] và [[Tyr]]). Từ thế kỷ VII TCN, đến thế kỷ I TCN, vùng lãnh thổ này lần lượt rơi vào ách thống trị của các [[assyria|đế quốc Assyria]], [[Babylon]], [[Iran|Ba Tư]] và [[Hy Lạp]], rồi sáp nhập vào tỉnh [[Syria]] thuộc quyền kiểm soát của [[Đế quốc La Mã|người La Mã]] (Thế kỷ I TCN), [[Đế quốc Đông La Mã|người Byzantine]]. Vào [[thế kỷ VII]], cuộc chinh phục của [[người Ả Rập]] đã đẩy lùi những cộng đồng người [[Kitô giáo]] về phía các miền núi. Vùng này bị [[Người Frank|người Franc]] chiếm đóng (1098-1291), rồi đến người [[Ai Cập]] trước khi hoàn toàn rơi vào sự thống trị của [[đế quốc Ottoman]] (1516).

Từ [[thế kỷ XVII]], các tiểu vương quốc [[Hồi giáo]] [[người Druze]] đã thống nhất vùng núi Liban và tìm cách giành quyền tự trị, trong khi ảnh hưởng của cộng đồng [[Công giáo Maronite]] ngày càng lớn mạnh. Năm [[1861]], tiếp theo những xung đột giữa cộng đồng Hồi giáo và cộng đồng Công giáo, Pháp đã can thiệp nhằm bảo vệ người [[Công giáo]] và thành lập vùng tự trị Mont-Liban cho người [[Công giáo]] năm [[1864]]. Sau [[Chiến tranh thế giới thứ nhất|Chiến tranh thế giới thứ I]], Liban trở thành lãnh thổ ủy trị của [[Pháp]]. Năm 1943, Liban tuyên bố độc lập. Một "Hiệp ước dân tộc" được ký kết nhằm duy trì sự cân bằng quyền lực [[chính trị]] giữa các cộng đồng [[Hồi giáo Sunni]], [[Hồi giáo Shia|Shia]] và [[người Druze]], [[Chính thống Hy Lạp]] và [[Chính thống Armenia]]. Chức vụ Tổng thống thuộc về một thành viên thuộc cộng đồng người Maronite nhờ ưu thế đa số của người [[Kitô giáo|Cơ Đốc giáo]], Thủ tướng là một người [[Hồi giáo Sunni]]; Chủ tịch nghị viện là một người [[Hồi giáo Shi'a]].

Năm 1945, Liban tham gia thành lập [[Liên đoàn Ả Rập|Liên minh Ả Rập]].

Thịnh vượng kinh tế đi kèm theo những gia tăng bất công xã hội làm phát sinh những căng thẳng giữa các cộng đồng, dẫn đến cuộc nội chiến đầu tiên năm 1958. [[Quân đội Hoa Kỳ]] được gởi đến theo yêu cầu của Tổng thống [[Camille Chamoun]] và rút quân sau khi thành lập chính quyền mới.

Năm [[1967]], sau cuộc [[Chiến tranh Ả Rập-Israel 1948]], người Palestine ồ ạt chạy sang lánh nạn ở Liban. Sự hiện diện của khoảng 350.000 người tị nạn [[Palestine]] và [[Tổ chức Giải phóng Palestine]] ([[Tổ chức Giải phóng Palestine|PLO]]) bị [[Jordan]] trục xuất (1970- 1971) đã khiến cho cuộc nội chiến lần thứ hai bùng nổ năm 1976. Tình hình trở nên trầm trọng hơn khi quân đội [[Syria]] hiện diện ở một phần lãnh thổ Liban (1976) và sự can thiệp quân sự của [[Israel]] (1978). Năm 1982, [[các lực lượng Phòng vệ Israel|quân đội Israel]] phong tỏa thủ đô [[Beirut|Beyrouth]] và đánh đuổi lực lượng vũ trang của tổ chức [[Tổ chức Giải phóng Palestine|PLO]]. Năm 1985, quân đội Israel rút khỏi Liban, nhưng vẫn duy trì sự hiện diện ở phần lãnh thổ phía nam, được gọi là "vùng an toàn". Cuộc nội chiến vẫn tiếp tục kéo dài tình hình càng trở nên phức tạp hơn do những cuộc đối đầu giữa các khuynh hướng [[Hồi giáo]] khác nhau. Từ năm 1985, nhóm Hồi giáo [[Hezbollah]] gia tăng các vụ bắt cóc con tin người [[phương Tây]]. Tình hình này đã khiến cho quân đội Syria quay trở lại chiếm đóng ở Tây Beyrouth năm [[1987]]. Nhiệm kì của Tổng thống [[Amine Gemayel]] kết thúc năm [[1988]] nhưng không có cuộc bầu cử người kế nhiệm. Hai chính phủ được hình thành: một [[chính phủ]] thuộc [[dân sự]] và [[Hồi giáo]] do [[Selim Hoss]] lãnh đạo đặt trụ sở tại Tây Beyrouth, chính phủ còn lại thuộc về giới quân sự và người [[Kitô giáo|Cơ Đốc giáo]] do Tướng [[Michel Aoun]] lãnh đạo có trụ sở ở Đông Beyrouth. Năm [[1989]], [[Elias Hrawi|Elias Hraoui]] trở thành Tổng thống. Hiến pháp mới năm 1990 thành lập Đệ Nhị Cộng hòa ở Liban đồng thời thừa nhận lại các thỏa thuận được ký kết tại [[Taif]] năm 1989. Thoả thuận được ký kết tại [[Taif]] dự kiến lập lại sự cân bằng đại diện hợp pháp giữa các cộng đồng [[Hồi giáo]] và cộng đồng [[Kitô giáo|Cơ Đốc giáo]] trong đó quân đội Liban được sự ủng hộ của [[Syria]] đã chấm dứt cuộc đối đầu của tướng Aoun. Năm 1991, hiệp ước Damascus lập quyền bảo hộ của [[Syria]] tại Liban. Năm [[1996]], cuộc chiến giữa tổ chức [[Hezbollah]] và [[các lực lượng Phòng vệ Israel|quân đội Israel]] lại diễn ra ác liệt ở miền Nam Liban. [[Tháng năm|Tháng 5]] năm [[2000]], [[các lực lượng Phòng vệ Israel|quân đội Israel]] rút quân khỏi miền Nam Liban, nhưng tình trạng xung đột giữa [[Israel]] và tổ chức Hồi giáo [[Hezbollah]] vẫn tiếp tục diễn ra.<ref>{{Chú thích web | url = http://www.mofa.gov.vn/vi/cn_vakv/nr040830134623/nr040819103013/ns080619151144#OmJVZEXL8g5f | tiêu đề = | tác giả = | ngày = | ngày truy cập = 29 tháng 9 năm 2015 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref>

Vụ ám sát cựu Thủ tướng [[Rafiq Hariri|Rafik Hariri]] ngày [[2 tháng 2]] năm [[2005]] làm dấy lên các cuộc biểu tình chống lại sự hiện diện của [[quân đội Syria]] tại Liban và buộc [[Syria]] rút hết quân khỏi Liban [[tháng tư|tháng 4]] năm [[2005]]. Tháng 5 và tháng 6 năm 2005, Liban tổ chức cuộc bầu cử Quốc hội đầu tiên sau nội chiến không có sự can dự của nước ngoài dẫn đến thắng lợi cho liên minh của [[Saad Hariri]] (con trai cựu Thủ tướng Hariri bị sát hại) chiếm gần 2/3 số ghế Quốc hội. Sau 18 tháng khủng hoảng chính trị và 6 tháng bỏ trống ghế tổng thống, ngày [[25 tháng 5]] năm [[2008]]. Quốc hội Liban đã bầu ông [[Michel Suleiman]] làm Tổng thống mới, chấm dứt cuộc khủng hoảng chính trị nói trên. Tuy nhiên, sau khi nhiệm kỳ ông Michel Suleiman kết thúc, khủng hoảng lại xảy ra. Ghế tổng thống bị bỏ trống hơn hai năm. Trong khi đó, chính phủ thì tê liệt và xảy ra một cuộc khủng hoảng [[rác]]. Ngày [[31 tháng 10]] năm [[2016]], sau hơn 30 cuộc họp, nghị viện đã bầu ông [[Michel Aoun]], cựu tướng quân đội, từng làm tổng thống từ năm 1988 đến năm 1990 làm tổng thống,<ref name="Aoun"/> và ngày [[18 tháng 12]], [[Saad Hariri]] được bổ nhiệm làm thủ tướng, chấm dứt khủng hoảng.

== Chính trị ==
{{Chính trị Liban}}
{{chính|Chính trị Liban}}

Liban là một nước [[cộng hòa]] trong đó ba chức vụ cao nhất được dành cho các thành viên thuộc các nhóm tôn giáo cụ thể:

* [[Danh sách Tổng thống Liban|Tổng thống]] phải là tín đồ [[Giáo hội Công giáo Rôma|Công giáo]] [[Công giáo Maronite|Maronite]].
* [[Danh sách Thủ tướng Liban|Thủ tướng]] phải là tín đồ [[Hồi giáo Sunni]].
* [[Danh sách Chủ tịch Nghị viện Liban|Chủ tịch]] [[Nghị viện Liban|Nghị viện]] phải là một tín đồ [[Hồi giáo Shia]].
* Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng và Phó Chủ tịch Nghị viện là 2 chức vụ dành cho tín đồ [[Chính Thống giáo Đông phương|Chính thống giáo]].

Sự sắp đặt này là một phần của "[[Hiệp ước Quốc gia (Liban)|Hiệp ước Quốc gia]]" ([[tiếng Ả Rập]]: الميثاق الوطني - ''al Mithaq al Watani''), một thỏa thuận không được ghi thành văn bản được đưa ra năm 1943 trong cuộc gặp gỡ giữa tổng thống đầu tiên của Liban (một tín đồ Maronite) và thủ tướng đầu tiên (một tín đồ Sunni), dù nó không được chính thức hóa trong [[Hiến pháp Liban]] cho tới tận năm 1990, tiếp sau [[Thỏa thuận Taif]]. Hiệp ước gồm cả một lời hứa của những người [[Kitô giáo]] không tìm kiếm sự bảo vệ của [[Pháp]] và chấp nhận "bộ mặt [[Ả Rập]]" cho Liban, và lời hứa của người [[Hồi giáo]] công nhận sự độc lập và tính hợp pháp của nhà nước Liban trong biên giới được vạch ra năm 1920 và từ bỏ tham vọng liên bang với [[Syria]]. Hiệp ước này dù khi ấy chỉ là một thỏa hiệp tạm thời, vẫn rất cần thiết cho tới khi Liban thật sự có được một sự đồng nhất quốc gia. Nó vẫn tiếp tục hiện diện và các cuộc nội chiến tiếp diễn sau đó tiếp tục có ảnh hưởng thống trị tới chính trị Liban.

Hiệp ước cũng quy định rằng số ghế trong Nghị viện phải được phân chia theo tôn giáo và theo vùng, với tỷ lệ 6 thành viên Kitô giáo trên 5 thành viên [[Hồi giáo]], một tỷ lệ dựa trên cuộc điều tra dân số năm 1932, được tiến hành ở thời điểm các tín đồ [[Kitô giáo]] vẫn chiếm một đa số nhỏ. [[Thỏa thuận Taif]] thêm rằng tỷ lệ số ghế của hai [[tôn giáo]] sẽ là ngang nhau.

[[Hiến pháp]] cho phép người dân thay đổi chính phủ. Mặc dù, từ giữa [[thập niên 1970]] cho tới cuộc bầu cử nghị viện năm 1992, cuộc nội chiến đã không cho phép người dân thực thi quyền này. Theo hiến pháp, các cuộc bầu cử [[nghị viện]] trực tiếp phải được tiến hành bốn năm một lần. Cuộc bầu cử gần đây nhất diễn ra năm 2000; cuộc bầu cử dự định năm 2004 đã bị trì hoãn một năm.

Thành phần nghị viện dựa trên sắc tộc và tôn giáo nhiều hơn ý thức hệ. Sự phân chia số ghế trong nghị viện gần đây đã được thay đổi.

Nghị viện bầu ra [[Tổng thống]] nước cộng hòa với nhiệm kỳ sáu năm. Tổng thống bị cấm giữ nhiệm kỳ liên tục. Quy định hiến pháp này đã được thông qua bởi hai lần sửa đổi gần đây, tuy nhiên, dưới sức ép của [[chính phủ]] [[Syria]]. Nhiệm kỳ của [[Elias Hrawi]] đúng ra đã kết thúc năm 1995, nhưng được kéo dài thêm ba năm nữa. Việc này lại được lặp lại năm 2004 cho phép [[Emile Lahoud]] tiếp tục giữ ghế tới năm 2007. Những người ủng hộ dân chủ đã phản đối những hành động này.

Cuộc bầu cử tổng thống cuối cùng diễn ra năm 1998. [[Tổng thống]] chỉ định [[Thủ tướng]] dựa trên sự đề xuất của [[Nghị viện]]. Liban có nhiều [[Danh sách đảng chính trị Liban|đảng chính trị]], nhưng vai trò của chúng kém quan trọng trong đa số các hệ thống nghị viện. Trên thực tế, đa số chỉ đại diện cho quyền lợi của riêng mình; nhiều người trong số họ được lọt vào danh sách ứng cử viên chỉ vì là người nổi tiếng trong nước hay trên [[thế giới]]. Phiếu bầu thường dựa theo các cuộc đàm phán giữa các lãnh đạo địa phương, lãnh đạo dòng họ, các nhóm tôn giáo và các đảng chính trị; những liên minh lỏng lẻo này chỉ tồn tại trong thời gian bầu cử và hiếm khi hợp tác chặt chẽ với nhau thành một khối trong Nghị viện sau đó.

[[Tư pháp|Hệ thống tư pháp]] Liban dựa trên [[Bộ luật Dân sự Pháp|Luật Napoléon]]. Các bồi thẩm đoàn không hiện diện tại các phiên xử. Hệ thống tòa án Liban có ba mức - tòa sơ thẩm, tòa phúc thẩm, và tòa phá án. Cũng có một hệ thống tòa án tôn giáo có quyền tái phán đối với các cá nhân bên trong cộng đồng của họ, phán xử các vụ như hôn nhân, ly dị, và thừa kế. Luật pháp Liban không quản lý [[hôn nhân dân sự]] (dù nó vẫn quản lý các cuộc hôn nhân có yếu tố nước ngoài); những nỗ lực của cựu [[Danh sách Tổng thống Liban|Tổng thống]] [[Elias Hrawi]] nhằm hợp pháp hóa hôn nhân vào cuối thập kỷ 1990 về vấn đề này chỉ nhận được sự phản đối từ các giáo sĩ [[Hồi giáo]]. Ngoài ra, Liban có một hệ thống các tòa án quân sự cũng có quyền tài phán đối với cá nhân dân sự đối với các tội như gián điệp, phản bội, và các tội khác bị coi có liên quan tới an ninh. Các tòa án quân sự này bị các tổ chức [[nhân quyền]] như [[Ân xá Quốc tế|Ân xá quốc tế]] chỉ trích vì "vi phạm nghiêm trọng các tiêu chuẩn quốc tế về xét xử công bằng" và có "quyền tài phán quá rộng đối với các công dân".

== Các vùng hành chính ==
{{main|Phân cấp hành chính Liban}}
Liban được chia thành sáu [[Tỉnh (Liban)|tỉnh]] (''[[muhafazah]]'', số nhiều ''muhafazat''); các tỉnh này lại được chia thành 25 [[quận (Liban)|quận]] (''[[qadaa]]'', số nhiều ''aqdya''), dưới nữa là nhiều khu đô thị bao quanh một nhóm các thành phố hay làng mạc.

* [[Tỉnh (Liban)|Tỉnh]];
* [[Quận (Liban)|Quận]];
* [[:Thể loại: Các thành phố và làng mạc tại Liban]].
[[Tập tin:Lebanon.geohive.gif|nhỏ|300px|phải|Phân chia hành chính]]

== Địa lý ==
{{chính|Địa lý Liban}}
{{seealso|Vùng phía nam Liban}}
Là một quốc gia ở phía tây vùng [[Trung Đông]], Liban giáp với [[Địa Trung Hải]] ở phía tây (bờ biển: 225&nbsp;km) và phía đông giáp với [[Vùng trũng Syria-Châu Phi]]. Liban có 375&nbsp;km biên giới ở phía bắc với [[Syria]] và 79&nbsp;km biên giới ở phía nam với [[Israel]]. Biên giới với Israel đã được [[Liên Hợp Quốc|Liên hiệp quốc]] thông qua (xem [[Đường Xanh (Liban)]]), dù một phần lãnh thổ nhỏ, gọi là [[Shebaa Farms]] nằm trong [[Cao nguyên Golan]] được Liban tuyên bố chủ quyền nhưng bị Israel chiếm đóng, Israel tuyên bố trên thực tế vùng đất này thuộc Syria. Liên hiệp quốc đã chính thức tuyên bố vùng này thuộc Syria và không phải lãnh thổ của Liban, nhưng [[Hezbollah]] thỉnh thoảng tung ra các đợt tấn công vào Israeli vào các vị trí bên trong đó, với danh nghĩa giải phóng lãnh thổ Liban.<!--[[Hình:LebCed01.jpg|nhỏ|230px|trái|Cedar Grove in Lebanon]]-->

== Kinh tế ==
{{chính|Kinh tế Liban}}
Liban có một nền [[kinh tế thị trường]] [[Nước đang phát triển|đang phát triển]]. Kinh tế theo định hướng lấy [[dịch vụ]] làm chủ đạo, các lĩnh vực tăng trưởng chính bao gồm [[ngân hàng]] và [[du lịch]]. Không hề có hạn chế trao đổi [[Ngoại hối|ngoại tệ]] hay di chuyển đồng [[Tư bản|vốn]], và độ [[bảo mật]] ngân hàng rất chặt chẽ. Đặc biệt không hề có hạn chế đối với [[Đầu tư trực tiếp nước ngoài|đầu tư nước ngoài]]. Tính đến năm 2016, [[Tổng sản phẩm nội địa|GDP danh nghĩa]] của Liban đạt 51.815 [[tỷ]] [[Đô la Mỹ|USD]], đứng thứ 80 [[thế giới]], đứng thứ 28 [[châu Á]] và đứng thứ 10 [[Trung Đông]].

Cuộc nội chiến giai đoạn 1975-1991 đã tàn phá nghiêm trọng hạ tầng kinh tế Liban, làm giảm một nửa sản lượng [[sản xuất]], và chấm dứt vị trí trung tâm phân phối vùng đông [[Trung Đông]] và đầu mối [[ngân hàng]] của nước này. Hòa bình giúp chính phủ trung ương tái kiểm soát quyền lực ở [[Beirut]], bắt đầu thu [[thuế]] và tái kiểm soát [[Cảng|cảng biển]] chính và các cơ sở chính phủ. Kinh tế hồi phục nhờ một hệ thống [[tài chính]] ngân hàng lành mạnh và nhờ sự phục hồi nhanh chóng các cơ sở sản xuất nhỏ và vừa với các khoản tiền hỗ trợ gia đình gửi về từ nước ngoài, các dịch vụ ngân hàng, [[xuất khẩu]] sản phẩm [[nông nghiệp]], trợ giúp nước ngoài và các nguồn trao đổi [[Ngoại hối|ngoại tệ]].

Trong những năm qua, nền kinh tế Liban đã có bước phát triển đáng kể. Mức tài sản của các ngân hàng đạt tới tới hơn 70 tỷ dollar. Thậm chí với mức giảm sút 10% trong lĩnh vực du lịch năm 2005, vẫn có hơn 1.2 triệu [[Du lịch lữ hành|khách du lịch]] đã tới nước này. Sự tư bản hóa [[thị trường]] đang ở mức cao nhất. Tư bản hóa đạt hơn 7 tỷ dollar vào cuối tháng 1 năm 2006. Tuy nhiên, với hậu của những cuộc tấn công từ phía [[Israel]] vào tháng 7 năm 2006, nền kinh tế nước này bắt đầu bước vào giai đoạn suy thoái nghiêm trọng.{{fact|date = ngày 7 tháng 1 năm 2013}}

== Nhân khẩu ==
{{chính|Nhân khẩu Liban}}
[[Tập tin:Saint George Maronite Cathedral and Mohammad Al-Amin Mosque by Lebnen18.jpg|nhỏ|Nhà thờ Kitô giáo và Hồi giáo bên cạnh nhau, Liban là đất nước đa dạng tôn giáo nhất Trung Đông.]]
{{Pie chart
|thumb = right
|caption = Tôn giáo tại Liban (2014)
|label1 = Hồi giáo
|value1 = 54
|color1 = MediumSeaGreen
|label2 = Thiên Chúa giáo
|value2 = 40.4
|color2 = DodgerBlue
|label3 = Druze
|value3 = 5.6
|color3 = SaddleBrown
}}
Dân số Liban gồm ba nhóm sắc tộc và tôn giáo chính: [[Hồi giáo]] ([[Hồi giáo Shia|Shi'ites]], [[Hồi giáo Sunni|Sunnis]], [[Alawite]]), giáo phái [[Druze]], và [[Kitô giáo]] (đa số là [[Maronites|Công giáo Maronite]], [[Giáo hội Chính thống Antiochian|Chính thống giáo Hy Lạp]], [[Giáo hội Tông truyền Armenia|Tông truyền Armenia]], [[Giáo hội Công giáo Melkite|Công giáo Melkite]], cũng như [[Chính thống giáo Syria]], [[Giáo hội Công giáo Armenia|Công giáo Armenia]], [[Giáo hội Công giáo Syria|Công giáo Syria]], [[Giáo hội Công giáo Chaldea|Công giáo Chaldea]], [[Giáo hội Latinh|Công giáo Latinh]], [[Giáo hội Assyria Đông phương|Cảnh giáo]], [[Chính thống giáo Coptic]] và [[Tin Lành]]). Liban là quốc gia có số dân theo Kitô giáo đông nhất khu vực Trung Đông.

Không có số liệu điều tra dân số chính thức nào được tiến hành từ năm 1932, phản ánh sự nhạy cảm chính trị tại Liban về sự cân bằng tôn giáo. Theo ước tính khoảng 27% dân số là người [[Hồi giáo Sunni]], 27% là người [[Hồi giáo Shia]], 39% là người [[Kitô giáo]] và 5% người [[Druze]]. Từng có một số lượng nhỏ người [[Do Thái]], chủ yếu sống tại trung tâm Beirut. Tương tự, một cộng đồng nhỏ (chưa tới 1%) người Kurds (cũng được gọi là Mhallamis hay Mardins) sống tại Liban. Có gần 15 triệu người Liban sống trên khắp thế giới, chủ yếu là tín đồ Kitô giáo, [[Brasil]] là nước có cộng đồng người Liban ở nước ngoài lớn nhất [[Argentina]], [[Úc]], [[Canada]], [[Colombia]], [[Pháp]], [[México]], [[Venezuela]] và [[Hoa Kỳ]] cũng là những nước có số người nhập cư vào Liban đông đảo.

360.000 người tị nạn [[Palestine]] đã đăng ký với [[Cơ quan cứu trợ và việc làm Liên hợp quốc]] (UNRWA) tại Liban từ năm 1948, ước tính số người này hiện còn khoảng từ 180.000 đến 250.000.

Dân số thành thị, tập trung chủ yếu tại [[Beirut]] và [[Núi Liban]], có số lượng doanh nghiệp thương mại rất đáng chú ý. Một thế kỉ rưỡi di cư rồi quay trở lại khiến mạng lưới thương mại của người Liban mở rộng trên toàn cầu từ [[Bắc Mỹ|Bắc]] và [[Nam Mỹ]] tới [[Châu Âu]], [[Vịnh Ba Tư]] và [[Châu Phi]]. Liban có lực lượng lao động trình độ và tay nghề cao gần tương đương với đa số các nước châu Âu.

== Giáo dục ==
{{chính|Giáo dục tại Liban}}

=== Lịch sử giáo dục Liban ===
Hai bộ đầu tiên quản lý giáo dục ở Liban là Bộ giáo dục và giáo dục cao học, và Bộ nghề nghiệp và đào tạo kỹ thuật, để thúc đẩy hệ thống giáo dục Liban. Năm 1946, sau khi giành độc lập (26 tháng 11 năm 1941) chính phủ đã thông báo chương trình giảng dạy cũ, từ thời bảo hộ Pháp, bằng các chương trình đào tạo mới và ngôn ngữ Ả Rập được dùng làm ngôn ngữ giảng dạy chính tại mọi trường, mang tính bắt buộc đối với mọi cấp học. Chính phủ cũng cho phép mọi sinh viên quyền tự do chọn lựa ngôn ngữ thứ hai hay thứ ba (tiếng Pháp, tiếng Anh, vân vân). Sau đó vào năm 1968 và 1971, chương trình giảng dạy lại được sửa đổi một lần nữa. Mỗi bậc giáo dục được quy định với mục tiêu chi tiết và nội dung các kỳ thi cũng được tiêu chuẩn hóa. Trước chiến tranh, năm 1975, Liban có tỷ lệ biết chữ thuộc hàng cao nhất [[thế giới Ả Rập]]. Hơn 80% người dân Liban biết đọc và viết. Nhưng kể từ đó, Liban trở thành một đất nước hỗn loạn làm héo hon nhân dân, tất cả đều vì lý do nội chiến và sự can thiệp nước ngoài. Khi cuộc chiến được tuyên bố "kết thúc", người dân Liban đã bắt đầu tái thiết lại xã hội của mình, thúc đẩy giáo dục thông qua các biện pháp tự do hóa và khuyến khích.

=== Trường học tại Liban ===
Các trường học ở Liban được chia theo ba tiêu chí - [[tư thục|trường tư]], [[trường công]] và bán công. Các trường công thuộc quyền quản lý của chính phủ (Bộ Giáo dục) và miễn phí, được hỗ trợ từ tiền thuế. Bộ Giáo dục cung cấp cho các trường công mọi cuốn sách cần thiết, đối với mỗi cấp giáo dục, số học phí hầu như không đáng kể và thường là miễn phí. Các trường bán công, đa số là trường của nhà thờ như Ecoles des Saint Coeurs, hoạt động như các trường tư nhưng cũng không thu học phí giống như trường công. Các trường còn lại có thu học phí nhưng vẫn được hưởng trợ cấp của chính phủ.

Chính phủ buộc mọi trường học ở Liban đều phải theo một chương trình giảng dạy do Bộ giáo dục đưa ra. Các trường tư có thể thêm các môn học khác nhưng phải được sự đồng ý của Bộ Giáo dục. Ví dụ, các tiết học máy tính có tại hầu hết các trường học dù không thuộc trong chương trình giảng dạy chính thức. Đối với các trường học không có cơ sở vật chất dạy môn này, mọi sinh viên quan tâm đều có thể theo học các khoá máy tính tại các học viện hay các trung tâm khác có mặt ở hầu hết các vùng của Liban.

Tổng số trường công là 192 trường trung học và 1,125 trường tiểu học. Trong số trường trung học, 16 trường dành riêng cho nam sinh và 12 cho nữ sinh, 164 trường còn lại cho cả hai giới. Các trường tiểu học có tổng số 238.556 học sinh với 24.463 giáo viên. Ở tất cả các trường, học sinh được học với các giáo viên chuyên trách từng môn, không có giáo viên chung cho tất cả các môn. Mỗi lớp có khoảng 25 học sinh (một số trường công có thể lên tới 40 học sinh vì thiếu giáo viên). Các môn học chính là [[Toán học]], [[Khoa học]], [[Lịch sử]], [[Giáo dục nhân quyền|Giáo dục công dân]], [[Địa lý]], [[tiếng Ả Rập]] và [[tiếng Pháp]]/[[tiếng Anh]]/hay cả hai. Các cơ sở vật chất phục vụ giáo dục khác như [[Giáo dục thể chất]], [[nghệ thuật]], [[thư viện]] (không phải ở mọi trường), và chủ yếu tại các trường tư có thêm chuyên gia tư vấn.

=== Chương trình giảng dạy tại các trường Liban ===
Trường công, trường tư và bán công phải theo một chương trình giảng dạy đồng nhất do Bộ giáo dục đề ra đối với trẻ em từ 6 đến 11 tuổi
* [[Trung học cơ sở]] – Bốn năm, học sinh được cấp ''Bằng trung học'' khi hoàn thành
* [[Trung học]] – Ba năm, học sinh qua các kỳ thi chính thức được cấp ''Bằng tú tài'' toán, khoa học thực nghiệm và triết học

Giáo dục là miễn phí đối với mọi học sinh và là bắt buộc theo luật. Tuy nhiên, "bắt buộc" không hoàn toàn được tôn trọng. Đã có các kế hoạch nhằm thay đổi vấn đề này trong tương lai gần.

=== Các trường cao đẳng và đại học ===
Sau trung học, sinh viên Liban có thể lựa chọn học tập tại một trường đại học, một trường cao đẳng, một học viện hay một "trường kỹ thuật cao cấp". Số năm học thay đổi tuỳ theo từng trường.

Liban có 15 trường đại học trong số đó [[Đại học Hoa Kỳ tại Beirut]] (AUB) và [[Đại học Hoa Kỳ Liban]] được công nhận quốc tế. AUB là trường đại học sử dụng tiếng Anh đầu tiên mở cửa tại Liban, trong khi trường đại học đầu tiên là [[Đại học Saint-Joseph]] của Pháp. 15 trường đại học, cả công và tư đều có sử dụng tiếng Ả Rập, tiếng Pháp hay tiếng Anh bởi vì đây là những ngôn ngữ được dùng nhiều nhất ở Liban. Có bốn học viện Pháp, 7 học viện Anh và 1 học viện Armenia. Nói chung, các trường đều dạy tiếng Ả Rập và bởi vì đây là ngôn ngữ được dùng nhiều nhất, vì thế nó cũng là ngôn ngữ căn bản trong chương trình học.

Tại các trường đại học dùng tiếng Anh, sinh viên nào đã tốt nghiệp từ một trường sử dụng chương trình dạy kiểu Mỹ vào học sẽ được cấp bằng tương đương với bằng của Bộ giáo dục cao học Liban. Bằng này chứng nhận cho họ được theo học các mức cao hơn. Các sinh viên đó cần có trình độ [[SAT I]], [[SAT II]] và [[TOEFL]] để không phải qua các kỳ thi chính thức.

== Giao thông vận tải ==
{{chính|Vận tải tại Liban}}

== Văn hóa ==
{{chính|Văn hóa Liban}}
Liban từng là ngã ba đường giữa các nền văn minh trong nhiều thiên niên kỷ, vì vậy không ngạc nhiên khi một đất nước nhỏ lại sở hữu một nền văn hóa giàu có và mạnh mẽ đến như vậy. Số lượng lớn các nhóm sắc tộc, tôn giáo ở Liban khiến nước này có một nền văn hóa [[Ẩm thực Liban|ẩm thực]], âm nhạc và các truyền thống văn học cũng như lễ hội rất lớn và đa dạng. Các trường phái nghệ thuật ở [[Beirut]] phát triển đầy sinh khí với nhiều cuộc trưng bày nghệ thuật sắp đặt, triển lãm, các buổi trình diễn thời trang, và các buổi hòa nhạc được tổ chức quanh năm tại các gallery, các bảo tàng, nhà hát và các tụ điểm công cộng. Liban có một xã hội hiện đại, giáo dục cao và có lẽ có thể so sánh được với các nước châu Âu ở vùng Địa Trung Hải. Đa số người Liban có thể sử dụng hai thứ tiếng, [[tiếng Ả Rập|tiếng Ả rập]] và [[tiếng Pháp]], điều này giải thích việc Liban là một thành viên của [[Cộng đồng Pháp ngữ]] (''La Francophonie''); tuy nhiên, [[tiếng Anh]] cũng đã dần trở nên phổ biến, đặc biệt trong các sinh viên đại học. Đất nước này không chỉ là nơi giao hòa giữa Thiên chúa giáo và Hồi giáo mà Liban còn là cánh cổng nối thế giới Ả Rập với châu Âu cũng như là cây cầu cho châu Âu tới Ả Rập.

Liban cũng có nhiều [[Danh sách các trường Đại học ở Liban|trường đại học lớn]], gồm Đại học Liban, [[Đại học Hoa Kỳ tại Beirut]], [[Đại học Saint-Joseph]] và [[Đại học Hoa Kỳ Liban]].

Nhiều lễ hội quốc tế được tổ chức tại Liban, với những nghệ sĩ và khán giả từ Liban cũng như từ nước ngoài. Những lễ hội mùa hè nổi tiếng nhất tại Baalbek, Beiteddine và Byblos.

==Xem thêm== 	 
{{Portal|Liban}}
* [[Viễn thông ở Liban]]
* [[Danh sách các chủ đề liên quan tới Liban]]: nhằm liệt kê mọi bài viết liên quan tới Liban trên Wikipedia.	
* [[Danh sách người Liban]]: danh sách những người Liban nổi tiếng, gồm cả những người nước ngoài có tổ tiên là người Liban. 	
* [[Quân đội Liban]] 	
* [[Xung đột Nam Liban]]
* [[Vận tải ở Liban]]

== Chú thích ==
{{Tham khảo}}

==Liên kết ngoài== 	
{{Sister project links|Lebanon}}
* [https://web.archive.org/web/20110411005202/http://www.informs.gov.lb/informs_en/pages/home.aspx Lebanon] ''الجمهورية اللبنانية''
* [http://lebanese-economy-forum.com/world-facts/show/le/ Lebanon] ''Lebanon – Country Profile''
* {{CIA World Factbook link|le|Lebanon}}
* {{GovPubs|lebanon}}
* {{ArabDecision|coun_sel_3_4.htm}}
* {{dmoz|Regional/Middle_East/Lebanon}}
* {{wikiatlas|Lebanon}}

{{Navboxes
|title=[[Tập tin:Gnome-globe.svg|25px]]{{nbsp}}Vị trí địa lý
|list1=
{{Trung Đông}}
{{Quốc gia Châu Á}}
{{quốc gia giáp Địa Trung Hải}}
}}
{{Navboxes
|title = Thành viên
|list1 =
{{Liên đoàn Ả Rập}}
{{Tổ chức Hợp tác Hồi giáo}}
{{Phong trào không liên kết}}
}}

<references group="fn" />

[[Thể loại:Liban| ]]
[[Thể loại:Đông Địa Trung Hải]]
[[Thể loại:Quốc gia Cận Đông]]
[[Thể loại:Quốc gia và vùng lãnh thổ nói tiếng Ả Rập]]
[[Thể loại:Quốc gia và vùng lãnh thổ nói tiếng Pháp]]
[[Thể loại:Levant]]
[[Thể loại:Quốc gia thành viên Liên đoàn Ả Rập]]
[[Thể loại:Quốc gia thành viên Cộng đồng Pháp ngữ]]
[[Thể loại:Quốc gia thành viên Tổ chức Hợp tác Hồi giáo]]
[[Thể loại:Quốc gia thành viên Liên minh Địa Trung Hải]]
[[Thể loại:Quốc gia thành viên của Liên Hợp Quốc]]
[[Thể loại:Quốc gia Trung Đông]]
[[Thể loại:Cộng hòa]]
[[Thể loại:Quốc gia châu Á]]
[[Thể loại:Quốc gia Tây Á]]

Các bản mẫu dùng trong trang này:

Bản mẫu:1000 bài cơ bản (xem mã nguồn) (bị khóa hạn chế sửa đổi)
Bản mẫu:ArabDecision (sửa đổi)
Bản mẫu:Big (sửa đổi)
Bản mẫu:Both (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Br separated entries (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:CIA World Factbook link (sửa đổi)
Bản mẫu:Chính (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Chính trị Liban (sửa đổi)
Bản mẫu:Chú thích web (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Coord (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Có hay không (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Cả 2 (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Cần chú thích (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Cổng thông tin (xem mã nguồn) (hạn chế cho thành viên xác nhận mở rộng)
Bản mẫu:Danh sách không dấu đầu dòng (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Danh sách thu gọn (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Dmoz (sửa đổi)
Bản mẫu:Fact (sửa đổi)
Bản mẫu:GovPubs (sửa đổi)
Bản mẫu:Greater color contrast ratio (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Hlist/styles.css (sửa đổi)
Bản mẫu:Hr (sửa đổi)
Bản mẫu:Hình trên cùng góc phải (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Hộp thông tin (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Hộp thông tin/Định dạng đầu (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Hộp thông tin quốc gia (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Hộp thông tin quốc gia/imagetable (sửa đổi)
Bản mẫu:Hộp thông tin quốc gia/multirow (sửa đổi)
Bản mẫu:Hộp điều hướng (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:IPA (xem mã nguồn) (hạn chế cho thành viên xác nhận mở rộng)
Bản mẫu:IPA-ar (sửa đổi)
Bản mẫu:IPA-en (sửa đổi)
Bản mẫu:ISO 3166 code (sửa đổi)
Bản mẫu:ISO 639 name (sửa đổi)
Bản mẫu:ISO 639 name ar (sửa đổi)
Bản mẫu:ISO 639 name fr (sửa đổi)
Bản mẫu:If empty (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Infobox (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Khoảng cách (xem mã nguồn) (hạn chế cho thành viên xác nhận mở rộng)
Bản mẫu:Lang (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Lang-ar (sửa đổi)
Bản mẫu:Lang-en (sửa đổi)
Bản mẫu:Lang-fr (sửa đổi)
Bản mẫu:Legend (sửa đổi)
Bản mẫu:Legend/styles.css (sửa đổi)
Bản mẫu:Liên kết tới các dự án khác (sửa đổi)
Bản mẫu:Liên đoàn Ả Rập (sửa đổi)
Bản mẫu:Lower (sửa đổi)
Bản mẫu:Main (sửa đổi)
Bản mẫu:Main other (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Mã ISO 3166 (sửa đổi)
Bản mẫu:Native name (sửa đổi)
Bản mẫu:Navbox (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Navboxes (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Nbsp (sửa đổi)
Bản mẫu:Nhóm hộp điều hướng (xem mã nguồn) (hạn chế cho thành viên xác nhận mở rộng)
Bản mẫu:Nhỏ (sửa đổi)
Bản mẫu:Nowrap (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Phong trào không liên kết (sửa đổi)
Bản mẫu:Pie chart (sửa đổi)
Bản mẫu:Pie chart/slice (sửa đổi)
Bản mẫu:Plainlist/styles.css (sửa đổi)
Bản mẫu:Politics sidebar below (sửa đổi)
Bản mẫu:Politics sidebar title (sửa đổi)
Bản mẫu:Portal (sửa đổi)
Bản mẫu:Portal-inline (sửa đổi)
Bản mẫu:Quốc gia Châu Á (sửa đổi)
Bản mẫu:Quốc gia giáp Địa Trung Hải (sửa đổi)
Bản mẫu:Ref label (sửa đổi)
Bản mẫu:Resize (xem mã nguồn) (hạn chế cho thành viên xác nhận mở rộng)
Bản mẫu:Seealso (sửa đổi)
Bản mẫu:Sidebar with collapsible lists (xem mã nguồn) (bị khóa hạn chế sửa đổi)
Bản mẫu:Sister project links (sửa đổi)
Bản mẫu:Small (sửa đổi)
Bản mẫu:Smaller (xem mã nguồn) (bị khóa hạn chế sửa đổi)
Bản mẫu:Smallsup (sửa đổi)
Bản mẫu:Sửa chữa (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Template other (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Tham khảo (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Tham khảo/styles.css (sửa đổi)
Bản mẫu:Top icon (xem mã nguồn) (hạn chế cho thành viên xác nhận mở rộng)
Bản mẫu:Transl (sửa đổi)
Bản mẫu:Transliteration (sửa đổi)
Bản mẫu:Trung Đông (sửa đổi)
Bản mẫu:Tên bản ngữ (sửa đổi)
Bản mẫu:Tọa độ (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (sửa đổi)
Bản mẫu:Unbulleted list (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Bản mẫu:Wikiatlas (sửa đổi)
Bản mẫu:Xem thêm (xem mã nguồn) (hạn chế cho thành viên xác nhận mở rộng)
Bản mẫu:Xử lý thể loại (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:Yesno (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:· (xem mã nguồn) (bị khóa)
Bản mẫu:• (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Arguments (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Category handler (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Category handler/blacklist (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Category handler/config (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Category handler/data (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Category handler/shared (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Check for unknown parameters (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1 (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Citation/CS1/COinS (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1/Configuration (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1/Date validation (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1/Identifiers (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1/Utilities (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Citation/CS1/Whitelist (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Citation/CS1/styles.css (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Collapsible list (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Color contrast (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Color contrast/colors (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Coordinates (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Hatnote (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Hatnote list (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:ISO 3166 (sửa đổi)
Mô đun:ISO 3166/data/National (sửa đổi)
Mô đun:If empty (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Infobox (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:InfoboxImage (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Labelled list hatnote (xem mã nguồn) (bị khóa hạn chế sửa đổi)
Mô đun:Lang (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Lang/ISO 639 synonyms (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Lang/data (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Language/data/ISO 639-3 (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Language/data/iana languages (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Language/data/iana regions (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Language/data/iana scripts (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Language/data/iana suppressed scripts (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Language/data/iana variants (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Language/data/wp languages (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Language/name/data (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:List (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Main (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Math (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Namespace detect/config (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Namespace detect/data (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Navbar (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Navbox (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Navbox/configuration (sửa đổi)
Mô đun:Navbox/styles.css (sửa đổi)
Mô đun:Portal (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Portal-inline (sửa đổi)
Mô đun:Portal/images/aliases (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Portal/images/l (sửa đổi)
Mô đun:Portal/styles.css (sửa đổi)
Mô đun:Separated entries (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Sidebar (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:String (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:TableTools (xem mã nguồn) (bị khóa)
Mô đun:Unsubst (xem mã nguồn) (hạn chế cho phép kỹ thuật viên bản mẫu sửa đổi)
Mô đun:Yesno (xem mã nguồn) (bị khóa)

Trở lại Liban.

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Liban”