[go: up one dir, main page]
Kontent qismiga oʻtish

Vladimir Beara

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Vladimir Beara
Beara 1953-yil
Shaxsiy maʼlumot
Tavallud sanasi 26-avgust 1928-yil
Tavallud joyi Zelovo,Yugoslaviya qirolligi
Vafot sanasi 11-avgust 2014-yil(2014-08-11)
(85 yoshda)
Vafot joyi Split, Xorvatiya
Boʻyi 1.84 m
Ampluasi darvozabon
Professional faoliyati*
Yillar Jamoa Isht. (Gol.)
1947–1955 Hajduk Split 136 (0)
1955–1960 Red Star Belgrade 83 (0)
1960–1963 Alemannia Aachen 23 (0)
1963–1964 Viktoria Köln 23 (0)
Milliy terma jamoa
1950–1959 Yugoslavia 59 (0)
Boshqargan klublari
1964–1966 Freiburger FC
1966–1967 Sittardia
1967–1968 Rijeka
1969–1970 SC Fortuna Köln
1970–1972 Hajduk Split (murabbiy yordamchisi)
Osijek
Troglav Livno
1973–1975 Kamerun
Dinara Knin
Bregalnica Štip
*Professional klublardagi gollari (ichki chempionat)

Vladimir Beara (serb kirilchasida: Vladimir Beara, 1928-yil 26-avgust – 2014-yil 11-avgust) – yugoslaviyalik darvozabon va futbol murabbiysi. Beara professional faoliyatining asosiy qismini Yugoslaviya Federal ligasida Hajduk Split va Red Star Belgrade klublarida, shuningdek, Yugoslaviya milliy futbol terma jamoasida oʻtkazgan. Beara oʻz davrining eng yaxshi darvozabonlaridan biri sifatida tan olingan[1][2].

Hayoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Beara hozirgi Xorvatiyaning Sinj shahri yaqinidagi Zelovo Sutinsko qishlogʻida etnik kelib chiqishi serb boʻlgan oilada dunyoga kelgan. Uning ota-onasi Jakov va Mariya edi[3][4]. Splitlik jurnalist Zdravko Reichning aytishicha, Beara davlat aholini roʻyxatga olish jarayonlarida oʻzini xorvat deb koʻrsatgan[5].

Klubdagi faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Beara Hajduk Split (1946-1955) klubi safida 308 ta oʻyin oʻtkazdi va oʻz jamoasiga 1950, 1952 hamda 1955-yillarda Yugoslaviya ligasi chempionligini qoʻlga kiritishda koʻmaklashdi.

Beara 1955-yilda uchinchi liga chempionligini qoʻlga kiritgandan soʻng, Belgradning Red Star klubiga oʻtdi (1955—1960). Red Star bilan Beara Yugoslaviya ligasi chempionligini 1956, 1957, 1959 va 1960-yillarda qoʻlga kiritdi, hamda 1958 va 1959-yillarda Yugoslaviya kubogini yutdi. Beara Myunxen aviahalokatidan oldingi oʻyinda Manchester Yunaytedga qarshi Belgrade Red Starning darvozaboni boʻlgan edi. 1963-yilda mashhur sovet darvozaboni Lev Yashin, oʻzi emas, balki Vladimir Beara barcha davrlarning eng buyuk darvozaboni ekanligini taʼkidlagan[1][6].

Beara oʻz futbolchilik faoliyatini Germaniyaning Alemannia Aachen (1960—1962) va Viktoria Köln (1963—1964) klublarida yakunladi.

Milliy terma jamoadagi faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Beara 1950—1960-yillar oraligʻida Yugoslaviya milliy terma jamoasi safida 59 ta oʻyin oʻtkazgan[7]. Yugoslaviya milliy jamoasiga kelishi bilan Beara darhol mashhurlikka erishdi. Bunga asosan Arsenalning Highbury stadionida Angliyaga qarshi oʻyinda toʻplarni mohirona qaytarib qolishi sabab boʻldi. Shu vaqtdan boshlab uni koʻpincha „Vladimir Veliki“ laqabi bilan chaqira boshlashdi. Beara 1952-yilgi Yozgi Olimpiya oʻyinlarida ishtirok etdi va u Vengriyaga qarshi final oʻyinida Yugoslaviya milliy terma jamoasi safida maydonga tushdi hamda kumush medal qoʻlga kiritdi[8]. Beara shuningdek, oʻz mamlakati darvozasini uchta Jahon chempionatida himoya qilgan: 1950-yilgi, 1954-yilgi va 1958-yilgi Jahon chempionatlarida. 1953-yilda Beara Angliyaga qarshi koʻrgazmali oʻyin oʻtkazgan FIFA Jahon Yulduzlari XI tarkibidagi toʻrtta yugoslaviyalik futbolchidan biri edi. Oʻyin 4:4 hisobida durang bilan yakunlandi, bunda Beara faqat bitta gol oʻtkazib yubordi.

Murabbiylik faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1967-yilda Beara Germaniyaning Kyoln sport universitetidagi akademiyada (hozirgi Hennes Weisweiler akademiyasida) murabbiylik kursini tugatdi. Beara keyinchalik Germaniya, Niderlandiya, Avstriya va Yugoslaviya klublarida, shuningdek Kamerun milliy terma jamoasida murabbiylik qildi. Uning murabbiylik faoliyatidagi eng yorqin lahza 1971-yilda Slavko Lušticaning yordamchisi sifatida Hajduk Split klubi bilan Yugoslaviya milliy chempionatida gʻalaba qozonishi boʻldi. Bu klubning Beara 1955-yilda futbolni tark etganidan keyingi birinchi chempionligi edi. Bundan tashqari, Beara 1975-yilda Tonnerre Yaunde klubi bilan Afrika Kubogi Gʻoliblari Kubogini qoʻlga kiritdi.

Vafoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2014-yil 11-avgustda Bearaning oilasi uning oʻtgan yil davomida bir necha marta insult oʻtkazgani va oqibatda Xorvatiyaning Split shahrida vafot etgani haqida xabar berdi[9]. Beara Katolik Lovrinac qabristoniga dafn etilgan[10]. Bearaning beva xotini Jadrankaning uni katolik qabristoniga dafn etish qarori tanqidga uchradi, chunki Beara Pravoslav cherkoviga eʼtiqod qiluvchi odam edi[11][12].

Oʻyin usuli

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Beara koʻzga tashlanadigan samarali uslubga ega boʻlgan sportchi va oʻziga ishongan posbon edi[1]. Beara nafaqat toʻpni mahkam ushlash qobiliyati va jasurligi tufayli, balki oʻz chegarasidan chetga chiqish qobiliyatiga ham ega edi[2]. Beara nafislikni darvozabonlik mahorati bilan uygʻunlashtira olish qobiliyati tufayli „Poʻlat qoʻlli balet raqqosi“ laqabini oldi[1].

Yutuqlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hajduk Split

  • Yugoslaviya birinchi ligasi: 1950, 1952, 1954—1955

Red Star Belgrad

  • Yugoslaviyaning birinchi ligasi:1955—1956, 1956—1957, 1958—1959, 1959—1960
  • Yugoslaviya futbol kubogi: 1957—1958, 1958—1959

Yugoslaviya

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Jonathan Wilson. „Meet Yugoslavia's ballerina Beara, once the best keeper in the world“. The Guardian (2008-yil 5-may). Qaraldi: 2016-yil 24-sentyabr.
  2. ↑ 2,0 2,1 „Vladimir Beara: One of the world's finest goalkeepers, who played in the Busby Babes' last game before the Munich disaster“. The Independent (2014-yil 13-noyabr). Qaraldi: 2016-yil 24-sentyabr.
  3. ↑ Mozzart Sport. „PREMOTAVANJE: Beara, grand jeté“ (sr) (2017-yil 4-noyabr). Qaraldi: 2018-yil 25-mart.
  4. ↑ „Što su nam dali Srbi i Crnogorci: od struje do Beare“ (hr-HR). Slobodna Dalmacija (2009-yil 27-sentyabr). Qaraldi: 2020-yil 3-yanvar.
  5. ↑ Zdravko Reić. „Vladimir Beara se nudio Dinamu i nisu ga htjeli, Zvezda zato jest“ (hr) (2014-yil 18-avgust). — „", a onda je, s obzirom na obiteljsku pravoslavnu vjeru, proskribiran kao Srbin iako se Beara oduvijek, u svakom popisu stanovništva deklarirao kao Hrvat"“. Qaraldi: 2018-yil 26-oktyabr.
  6. ↑ Alex Buturugeanu. „Trădătorii (III): Vladimir Beara“. Istoria Fotbalului (2010-yil 1-oktyabr). Qaraldi: 2013-yil 21-dekabr.
  7. ↑ „Player Database“. EU-football. Qaraldi: 2022-yil 6-iyun.
  8. ↑ „Vladimir Beara“. Olympedia. Qaraldi: 2021-yil 5-noyabr.
  9. ↑ „Former goalkeeping great Vladimir Beara dies at 85“. Hindustan Times. 2014-yil 12-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 12-avgust.
  10. ↑ „Legende između vratnica : Vladimir Beara“ (en). Hrvatska reprezentacija (2018-yil 31-yanvar). Qaraldi: 2020-yil 17-yanvar.
  11. ↑ „Погазили жељу великог Беаре, сахранили га као католика на сплитском Ловринцу!“ (sr-Latn). www.novosti.rs. Qaraldi: 2020-yil 3-yanvar.
  12. ↑ „LEGENDARNI GOLMAN HAJDUKA Je li slavni Vladimir Beara pokopan na katoličkom groblju protiv svoje volje? - Jutarnji List“. www.jutarnji.hr (2015-yil 20-avgust). Qaraldi: 2020-yil 3-yanvar. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Vladimir_Beara&oldid=5334336" dan olindi