Qirol Abdulaziz Universiteti
Qirol Abdulaziz Universiteti (KAU) (arabcha: جامعة الملك عبد العزيز) Saudiya Arabistonining Jidda shahridagi davlat universitetidir. 2022-yilda 117,096 dan ortiq talaba bilan bu mamlakatdagi eng yirik universitetdir. Jidda janubida joylashgan universitet shaharning oʻquv va tadqiqot markazi, 24 ta fakultetdan iborat boʻlib, ulardan 15 tasi kampusda va 9 tasi kampusdan tashqarida joylashgan. Universitet, shuningdek, Saudiya Arabistonidagi boshqa universitetlarda mavjud boʻlmagan baʼzi kurslarni taklif qiladi, masalan, dengizshunoslik , meteorologiya va astronomiya fanlriar. U 1967 -ilda Muhammad Baxashab va muallif Hamza Bogariy boshchiligidagi bir guruh tadbirkorlar tomonidan xususiy universitet sifatida tashkil etilgan.[1] 1974-yilda Qirol Abdulaziz universiteti qirol Faysal farmoni bilan Saudiya Arabistoni Vazirlar Mahkamasi qarori bilan davlat universitetiga aylantirildi.
U US News & World Report eng yaxshi global universitetlar reytingi boʻyicha Yaqin Sharqdagi birinchi raqamli universitet va Times Higher Education tomonidan arab dunyosidagi eng yaxshi universitet sifatida qayd etilgan.[2] Qirol Abdulaziz universiteti to‘rtta asosiy reyting indekslari bo‘yicha dunyoning eng yaxshi 200 ta universitetidan joy olgan.[3]
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Xususiy universitet sifatida
[tahrir | manbasini tahrirlash]1964-yilda Jidda shahrida xususiy universitet tashkil etish gʻoyasi dastlab Muhammad Ali Hofiz tomonidan ilgari surilgan edi. Xuddi shu yili Muhammad Ali Hofiz va Muhammad Abu Bakr Baxashab 6 kishidan iborat tayyorgarlik qoʻmitasi tuzildi. Koʻp oʻtmay, oʻsha paytdagi valiahd shahzoda Faysal bu gʻoyani rasman maʼqulladi. 1965-yilda universitet ijroiya qoʻmitasi tuzildi. 1966-yilda KAU oʻz logotipini loyihalash uchun tanlov oʻtkazdi. G‘olib dizayn jiddalik mahalliy rassom Abdul-Halim Radvi tomonidan taqdim etilgan.[4]
1967-yilda Qirol Abdulaziz universiteti Saudiya Arabistonining gʻarbiy mintaqasida oliy taʼlimni yoyish maqsadi bilan rasmiy ravishda xususiy universitet sifatida tashkil etilgan. Bu sanagacha Jiddada oliy oʻquv yurtlari boʻlmagan. Bu maqsadlar yuqori martabali tadbirkorlar va Saudiyaning taniqli shaxslari saʼy-harakatlari va qoʻshimcha ravishda qirol Faysalning yordami va moliyaviy yordami bilan amalga oshirildi. Universitet oʻzining birinchi oʻquv yilini 1968-yilda boshlagan, talabalar soni nisbatan kam (68 nafar erkak — 30 nafar ayol). 1969-yilda birinchi fakultet (Iqtisodiyot va boshqaruv fakulteti) tashkil etildi. 1970-yilda Sanʼat va gumanitar fanlar fakulteti tashkil etildi. Universitet Saudiya Arabistoni asoschisi Qirol Abdulaziz sharafiga nomlangan.
Davlat universiteti sifatida (1974-yildan hozirgi kungacha)
[tahrir | manbasini tahrirlash]1974-yilda Saudiya Arabistoni Vazirlar Kengashi universitetni hukumat bilan uni davlat universitetiga aylantirishga qaror qildi. 2017-yil holatiga koʻra, unda deyarli 31,000 talaba bor, ulardan 28% xalqaro talabalarni tashkil etadi.[5]
Binoning qurilishi bangladesh-amerikalik arxitektor Fazlur Rahmon Xon tomonidan ishlab chiqilgan.
2018-yilda u Times Higher Education tomonidan juda kuchli iqtibos taʼsiri va yuqori xalqaro dunyoqarashi tufayli 1-arab universiteti boʻldi.[6] Shuningdek, u US News reytingiga koʻra, xalqaro hamkorlikdagi jami nashrlar hisobi boʻyicha 1-oʻrinni egalladi.[7]
Tadqiqot dasturlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]2004 va 2014-yillar oraligʻida Qirol Abdulaziz universiteti xalqaro hamjamiyatni jalb qilish dasturini ishlab chiqdi va 150 ga yaqin tadqiqot yoki turli fanlarni qabul qildi. Universitet xalqaro tadqiqot hamkorlik dasturlarini ishlab chiqdi, jumladan Marokashda Oukaimeden Astronomik rasadxonasi bilan qoʻshma oy tadqiqot dasturini yoʻlga qoʻydi.[8] Universitetda asosan tibbiyot (tibbiy genomlar va osteoperoz), atrof-muhit va energiya, iqlim oʻzgarishi va tuzsizlanish sohalari boʻyicha 13 xil tadqiqot markazlari mavjud.[9]
1970-yillarda Sami Angaviy tomonidan asos solingan Makkaga ziyorat qilish boʻyicha tadqiqot markazi (Haj tadqiqot markazi) diniy tadbir atrofida, xususan, ziyorat bilan bogʻliq logistika jihatlari boʻyicha qator ishlar olib boradi.[10]
Fakultetlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Iqtisodiyot va boshqaruv fakulteti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Iqtisodiyot va boshqaruv fakulteti Qirol Abdulaziz universitetida tashkil etilgan birinchi kollej bo‘lib, shu kungacha mamlakat asoschisiga ishora qilib, „Muassis universiteti bazasi“ deb yuritiladi.
- Biznes boshqaruvi kafedrasi
- Moliya boʻlimi
- Marketing boʻlimi
- Inson resurslarini boshqarish boʻlimi
- Buxgalteriya hisobi kafedrasi
- Boshqaruv axborot tizimlari kafedrasi
- Siyosatshunoslik kafedrasi
- Sogʻliqni saqlash boshqarmasi
- Davlat boshqaruvi bo‘limi
- Iqtisodiyot kafedrasi
- Huquq fakulteti (2012-yilda tugatilgan; yangi fakultetga ajratilgan)
2015-yilda FEA oʻzining toʻrtinchi xalqaro akkreditatsiyasini oldi va AACSB uni Yaqin Sharq va butun dunyodagi eng yaxshi biznes kollejlaridan biriga aylantirdi.
Huquq fakulteti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Huquq fakulteti 2012-yilda tashkil etilgan, chunki u Iqtisodiyot va boshqaruv fakultetidan ajratilgan.
- Jamoat huquqi
- Xususiy huquq
Boshqa fakultetlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Amaliy tibbiyot fanlari fakulteti
- Tibbiyot fakulteti
- Rabig tibbiyot fakulteti
- Sanʼat va gumanitar fanlar fakulteti
- Biznes fakulteti
- Taʼlim fakulteti
- Aloqa va media fakulteti
- Hisoblash va axborot texnologiyalari fakulteti
- Dizayn fakulteti
- Meteorologiya, atrof-muhit va qurgʻoqchil yerlar qishloq xoʻjaligi fakulteti
- Hamshiralik ishi fakulteti
- Fanlar fakulteti
- Farmatsevtika fakulteti
- Stomatologiya fakulteti
- Yer fanlari fakulteti
- Sogʻliqni saqlash fanlari fakulteti
- Ekologik dizayn fakulteti
- Uy xoʻjaligi fakulteti
- Dengizshunoslik fanlari fakulteti
- Turizm fakulteti
- Dengizchilik fakulteti
Reytingi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Qirol Abdulaziz Universiteti 2020-yildan beri Jahon universitetlari akademik reytingida 101-150-oʻrinlarda turadi.[11] Bundan tashqari, US News & World Report Best Global University Ranking ga koʻra, Qirol Abdulaziz universiteti 2022-yilda 44-oʻrinni egallagan.[12] QS World University Rankings maʼlumotlariga koʻra, Qirol Abdulaziz universiteti Londonda joylashgan Quacquarelli Symonds (QS) tomonidan dunyoning eng yaxshi universitetlari reytingida 2021-yilda 143-oʻrinni egalladi[13][14].
KAU dunyoning turli burchaklaridan yuqori baholangan tadqiqotchilarga oʻz reytinglarini oshirish uchun KAUni „ikkinchi darajali akademik aloqadorlik“ sifatida koʻrsatish uchun haq toʻlagani uchun tanqidga uchragan.[15][16][17] Shuningdek, Times of Higher Education tomonidan yuqori reytingi uchun tanqidga uchradi.[18]
Taniqli bitiruvchilari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Magda Abu Ras, mikrobiolog va Saudiya Atrof-muhit jamiyati direktori oʻrinbosari
- Nahed Taher, Saudiya Arabistoni asoschisi va bosh qarorgohi Bahraynda joylashgan Gulf One Investment Bankning bosh ijrochi direktori. 2006 yilda Forbes jurnali Taherni dunyodagi 100 ta eng kuchli ayol roʻyxatida 72-oʻringa qoʻydi.
- Usama bin Laden, Al-Qoida asoschisi va sobiq rahbari.
- Sulaymon Abdul Aziz Al Rajhi, Saudiyalik milliarder iqtisodchi, Al Rajhi Bank egasi, dunyoning 38-eng boy odamlari .
- Adel Fakeih, saudiyalik milliarder muhandis va Jiddaning sobiq meri.
- Muna AbuSulaymon, saudiyalik tadbirkor ayol.
- Valid Abulxayr, Saudiya Arabistoni huquqshunosi va inson huquqlari faoli.
- Tariq Alhomayid, jurnalist va arab tilidagi "Asharq Alawsat" gazetasining sobiq bosh muharriri, bu lavozimga tayinlangan eng yosh shaxs.
- Samar Alsaggaf, birinchi ayol Saudiya anatomisi
- Tasnim Alsulton, Saudiyalik amerikalik fotograf va rassom, asosan The New York Times va National Geographic uchun hikoyalarni yoritadi.
- Yahyo Al-Hamud, Saudiya siyosatchisi va Barek gubernatori
- Heba Elsewedy, misrlik gumanitar
- Saida Hagi-Dirie Gerzi, somallik feminist yozuvchi
- Mahfuz Marei Muborak bin Mahfuz, saudiyalik tadbirkor va xayriyachi
- Solih bin Nosir al-Jasser, Saudiya Arabistoni transport vaziri
- Manal al-Sharif, Saudiya ayollar huquqlari faoli.
- Abdulloh Bin Bayyah, musulmon olimi, universitetda dars beradi; Bin Bayya Mavritaniya fuqaroligiga ega
- Amr Dabbag, saudiyalik iqtisodchi va tadbirkor. Jahon iqtisodiy forumi aʼzosi va Jidda iqtisodiy forumining asoschisi
- Shalimar Sharbatli, saudiyalik abstrakt rassomi
- Said Aqil Siradj, Indoneziyadagi dunyodagi eng yirik islom tashkiloti Nahdlatul Ulama rahbarI
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ King Abdulaziz University list of founders.
- ↑ „World University Rankings 2021“. Times Higher Education (2016-yil 2-aprel). Qaraldi: 2016-yil 3-aprel.
- ↑ Abd El-Galil. „2 Saudi Universities Are Among the World's Top 100, U.S. Publisher Says“ (2021-yil 8-noyabr).
- ↑ „King Abdulaziz University signs 3-year partnership with The Undergraduate Awards“. Undergraduateawards.com (2015-yil 13-mart). 2018-yil 14-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 13-avgust.
- ↑ „King Abdulaziz University“. Timeshighereducation.com. Qaraldi: 2018-yil 13-avgust.
- ↑ Aarti Nagraj. „Revealed: Top 10 universities in the Arab region“. Gulfbusiness.com (2018-yil 21-mart). Qaraldi: 2018-yil 13-avgust.
- ↑ „King Abdulaziz University“. Usnews.com. Qaraldi: 2018-yil 13-avgust.
- ↑ „Entretien avec le directeur de l'Observatoire astronomique de l'Oukaïmeden“ (fr). Lematin.ma (2017-yil 26-fevral). Qaraldi: 2018-yil 13-avgust.
- ↑ „Research staff“. Kau.edu.sa. Qaraldi: 2018-yil 13-avgust.
- ↑ „Stampede near Mecca kills at least 717 pilgrims“. Chicagotribune.com (2015-yil 24-sentyabr). Qaraldi: 2018-yil 13-avgust.
- ↑ King Abdulaziz University (Wayback Machine saytida 2017-07-05 sanasida arxivlangan) — website Academic Ranking of World Universities
- ↑ U. S. News Education: Best Global Universities 2020
- ↑ „King Abdulaziz University (KAU)“ (en). Top Universities (2015-yil 16-iyul). Qaraldi: 2019-yil 20-iyun.
- ↑ „King Abdulaziz University“ (en). Times Higher Education (THE) (2018-yil 5-fevral). Qaraldi: 2019-yil 29-yanvar.
- ↑ „Citations for sale“ (en). The Daily Californian (2014-yil 5-dekabr). 2019-yil 1-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 1-sentyabr.
- ↑ „Manipulating Citation Rankings“ (en). Inside Higher Ed (2014-yil 17-iyul). Qaraldi: 2019-yil 1-sentyabr.
- ↑ Alhuthali, Sakhr; Sayed, Anwar A. (2022). "Saudi Universities Rapid Escalation in Academic Ranking Systems: Implications and Challenges" (en). Journal of Controversial Ideas 2: 1. doi:10.35995/jci02010008. https://journalofcontroversialideas.org/article/2/1/184. Qaraldi: 2022-09-01.Qirol Abdulaziz Universiteti]]
- ↑ Gornall, Jonathan. „University rankings are mostly meaningless“. Asia Times (2020-yil 15-mart).