Mandulis

Mandulis (Marul, Malul; Misr Mrwl)^[1] — Nubiya quyosh xudosi, Kalabsha ibodatxonasi unga bagʻishlangan. Lochin xudosi Horus va Ra bilan aniqlangan. Mandulisga sigʻinish Misrda, Philae orolida ham boʻlgan.

Mandulis koʻpincha qoʻchqorning shoxlaridan tashkil topgan murakkab toj bilan tasvirlangan, uchta toj Atef, ikkala tomonida ikkita pat bor va ikkita kobra osilgan. Tojning patlari quyosh disklari bilan qoplangan. Baʼzan u Atefning murakkab tojiga oʻralgan inson boshi bilan Falkon shaklida tasvirlangan.

Lochin Fir’avnning timsoli hisoblangan va quyoshga bagʻishlangan boʻlib, erkaklar printsipi, kuchi, ruhi^[2] ramzi sifatida xizmat qilgan.

Vaygallning fikricha, Mandulis xudolashtirilgan shaxsdir, chunki Malul ismidan keyin Misr belgilovchisi xudoga emas, balki shaxsga mos keladi. Osiris — inson sifatida qayta tugʻilgan xudo — Mandulis bilan aniqlanishi mumkin edi^[3].

Strabon, fillar orolida efiopiyaliklar va misrliklar birgalikda yashayotganligini yozadi. Bu yerda, maʼbuda ISISning asosiy ibodatxonasida „ Korsun deb nomlangan qushning sigʻimi bor, garchi mening fikrimcha, u bizning yoki Misr korsunlari bilan hech qanday aloqasi yoʻq, lekin ularning kattaligidan kattaroq va patlarining rangi juda farq qiladi. Bu Efiopiya qushidir…“^[4].

Ismet-Ahom yozuvida Marul Horusning oʻgʻli^[5] deb ataladi.

Kalabscheʼda Ibodatxonasining old zalida, Ibodatxonaning asoschisi sifatida Minu xudosi va Mandulisning^[6] mahalliy xudosiga Amenhotep II sharob keltiradigan tasviri tushirilgan. Mandulislarga xizmat qilish marosimi Shimoliy Nubiyadagi Rim askarlari dinining ajralmas qismiga aylandi^[7].

• 
  Mandulis tasvirlangan stelaning parchasi. Nubiya muzeyi, Asvan.
• 
  Kalabsha ibodatxonasi devoridagi ikkala rasmda ham mandulis.
• 
  Ismet-Ahom yozuvi.

• Minkovskaya E.E. Xudo Mandulis // VDI. — 1974. — V. 4. — S. 111-124. Hans Bonnet. Lexikon der ägyptischen Religionsgeschichte. — 3. unveranderte Auflage. — Gamburg: Nikol-Verlag, 2000. — ISBN 3-937872-08-6.

• www.nubien.de über Mandulis (nemis)