Oralar
Oralar, togʻlar, xorlar (qadimgi yunoncha: Ὥραι — „vaqt“) — qadimgi yunon mifologiyasida fasl maʼbudalari, tabiatdagi tartibni boshqargan. Zevs va Femidaning qizlari[1] (yoki Gelios va Selenaning qizlari[2]). Olimpning goh ochilib, goh yopiluvchi bulut darvozalarining qoʻriqchilari: ularni osmon darvozabonlari deb atashadi. Gelios[3] otlarini jabduqlashgan.
Turli vaqtlarda Orlarning turli raqamlari boʻlgan, shuningdek, ular turli nomlar bilan ham tilga olinadi.
Giginga koʻra — 9 ta nom, boshqa roʻyxatda esa 12 ta[4]. Nonnga koʻra, ular toʻrtta[5]. Afinada Afroditaning hamrohlari hisoblangan Tallo (Gullayotgan) va Karpo (Mevalarga boy) hurmatga sazovor boʻlgan; Gesiod Zevsning uchta xizmatkorining ismlarini eslatib oʻtadi: Evnomiya (Qonuniylik), Dike (Adolat) va Eyrena (Tinchlik).
„Iliada“da (V 749, VIII 393, VIII 433), „Odissey“da (XI 295; XII 4) va Gomer madhiyalarida (II 16) keltirib oʻtilgan, XLIII orfik madhiya ularga bagʻishlangan. Kratin va Aristofandan komediya xori sifatida olingan.
Oralar Roʻyxati
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Avga — Tong orasi.
- Aukso (Avkso, Avksesiya) — Bahor ori; Gegemona — Kuz bilan birga Afina Xaritalaridan biri.
- Akte — tushlok va tushlikdan keyingi mashgʻulotlar orasi.
- Anatoliya — Quyosh chiqishi orasi.
- Arkt — Kun botishi orasi; Garmoniyaning xizmatkori.
- Gesperida — ish tugallovchi ora.
- Gimnastika — tongi mashgʻulotlar orasi.
- Dike — Adolat orasi.
- Disis (Dyusis) — „Kechki oʻquvchi“ orasi; Garmoniyaning xizmatkori, Selenaning enagasi.
- Yevnomiya (Evnomiya) — „Baraka“ orasi.
- Yevporiya (Evporiya) — Toʻkin-sochinlik orasi.
- Eyrena (Irena) — Tinchlik va Xotirjamlik orasi.
- Karpo — Afina „Serhosillik“ orasi; Fallo-ga qarang.
- Mesembriada — Peshin orasi; Garmoniyaning xizmatkori.
- Musika — ertalabki taʼlim soatlari orasi
- Nimfe — Poklik orasi.
- Orfosiya (Ortosiya) — Farovonlik orasi.
- Sponde — Kayf-safo orasi.
- Fallo (Tallo) — Afina „Gullayotgan“ orasi; Karpo-ga qarang.
- Ferusa — Zamindorlik va Yerdan foydalanish orasi.
- Elete — tushlikdan keyingi ibodatlar orasi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Гесиод. Теогония 902; Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека I 3, 1; Диодор Сицилийский. Istoricheskaya biblioteka V 72, 5; Гигин. Мифы 25; Орфические гимны XLIII 1
- ↑ Квинт Смирнский. Posle Gomera X 337
- ↑ Овидий. Метаморфозы II 118
- ↑ Gigin. Mifi 183
- ↑ Nonn. Деяния Диониса XI 495—529
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Ὥραι // Реальный словарь классических древностей / авт.-сост. Ф. Любкер ; Под редакцией членов Общества классической филологии и педагогики Ф. Гельбке, Л. Георгиевского, Ф. Зелинского, В. Канского, М. Куторги и П. Никитина. — СПб., 1885.
- Горы, в мифологии // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- Горы // Мифы народов мира : Энцикл. в 2 т. / гл. ред. С. А. Токарев. — 2-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1987. — Т. 1 : А—К. — 671 с.