Balanga (Batan)

Balanga
Balanga; Balanga (Batan)
	Departament
	14°41′0″N 120°32′0″E / 14.68333°N 120.53333°E
Mamlakat	Filippin
Markazi balandligi	853 m
Aholisi	104,173
Vaqt mintaqasi	UTC+8
Telefon kodi	+63
Pochta indeks(lar)i	2100

Balanga (Tagalog talaffuzi: bɐˈlaŋa), rasmiy ravishda Balanga shahri (Tagalog nomi bilan tanilgan), 4-komponentli shahar va Filippinning Bataan provinsiyasining poytaxti. San-Fernando janubida, Pampanga (mintaqaviy shahar markazi) va Manila shimoli-gʻarbiy qismida joylashgan. 2020-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, uning aholisi 104,173 kishidan iborat. Balanga 2015-yilda UNESCOning oʻquv shaharlari global tarmogʻiga qoʻshilgan.

Tarix

Balanga 1714-yil 21-apreldagi Provinsiya Xartiyasida Dominikan ordeni missiyasi sifatida tashkil etiligan. Undan oldin Abukay qishlogʻi boʻlgan va keyinchalik 1739-yil 18-aprelda Sankt-Jozef homiyligida shahar deb eʼlon qilingan. 1754-yilda Batan alohida viloyat sifatida tashkil etilgandan soʻng, Balanga yangi hududiy yurisdiksiyaning markazida joylashgan qulay joylashuvi tufayli general Pedro Manuel Arandia tomonidan poytaxti etib tayinlandi.

Balanga soʻzi Kapampangan tilidan kelib chiqqan „balañga“ soʻzi (loydan idish yoki Tagalog tilida „banga“), bu shahar ilgari ishlab chiqarilgan va mamlakatda topilishi mumkin boʻlgan eng yaxshi sopol buyumlari markazi edi.

Shahar oʻzining shahar chekkasini Rim Supermagistralining gʻarbiy tomoniga kengaytirdi. Bugungi kunda „Barangay Tuyo yangi oʻsish markazi“ yerdan foydalanishning kompleks rejasida belgilab qoʻyilgan. Oʻtgan yillar davomida shaharda turar-joylarning oʻsishi boʻyicha yuqori rekord qayd etildi. Balanga innovatsion va oʻziga xos rejalashtirilgan loyihalar amalga oshirilmoqda^[1].

Geografiyasi

Balanga Siti birinchi navbatda turar-joy va qishloq xoʻjaligi shahri boʻlib, tez oʻsib borayotgan tijorat sektoriga ega. Uning umumiy yer maydoni 11163 ga (Batanning 8,13%). U Batan viloyatining sharqiy qismida va Markaziy Luzonning janubi-gʻarbiy qismida joylashgan. U shimolda Abukay munitsipaliteti, janubda Pilar, gʻarbda Bagac va Morong munitsipalitetlari, sharqda Manila koʻrfazi bilan chegaradosh^[2].

Barangaylar

Balanga siyosiy jihatdan 25 ta barangaga boʻlingan.

Bagumbayan
Cabog-Cabog
Munting Batangas (Cadre)
Cataning
Central
Cupang Proper
Cupang West
Dangcol (Bernabe)
Ibayo
Malabia
Poblacion Barcenas
Puerto Rivas Ibaba
Puerto Rivas Itaas
Puerto Rivas Lote
San Jose
Sibacan
Camacho
Talisay
Tanato
Tenejero
Tortugas
Tuyo
Bagong Silang
Cupang North
Doña Francisca

2020-yilgi aholini roʻyxatga olishda Balanga aholisi 104,173 kishini tashkil qilgan.

Manbalar

↑ NSCB — 2001 Factsheet — 12 New Cities Created, July-December 2000.
↑ „Geography – City of Balanga“. 2022-yil 10-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-dekabr.

[1] NSCB — 2001 Factsheet — 12 New Cities Created, July-December 2000.

[2] „Geography – City of Balanga“. 2022-yil 10-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-dekabr.

[1]

[2]