Alto fleyta

• 
  Toʻgʻriga
• 
  Kavisli

Alto fleyta (italyancha: flauto contralto; fransuzcha: flûte alto; nemischa: Altflöte ) zamonaviy nayning bir turi. Asosiy diapazon: kichik sol — uchinchi oktavada fa. Haqiqiy tovushning toʻrtinchi qismi bilan belgilanadi. Kamroq tarqalgan fa dagi alto fleyta boʻlib, yuqoridagi beshinchi sifatida qayd etilgan. Asbobning tembri toʻliq, keng, eng katta goʻzallik pastki registrda. Katta fleyta bilan solishtirganda, alto biroz uzunroq va qalinroq. Barmoqlar joylashuv tartibi bir xil^[1]. Katta va kichik fleyta bilan birgalikda simfonik orkestr tarkibiga kiradi^[2].

Alto fleyta, asosan, orkestrda maxsus tembrning oʻziga xos past tovushlarini chiqarish uchun ishlatiladi, ammo XX-asrning ikkinchi yarmida u ansambl va yakkaxon cholgʻu sifatida ham qoʻllanila boshlandi. Uni birinchilardan boʻlib Rimskiy-Korsakov „Mlada“ opera-baletida ishlatgan (1890). Keyinchalik alto nay qismi A.K. Glazunov (Sakkizinchi simfoniya), M. Ravel („Dafnis va Xloya“), I.F. Stravinskiy („Muqaddas bahor“), G. Xolst („Sayyoralar“), D.D. Shostakovich (Yettinchi simfoniya) va boshqa bastakorlar asarlarida paydo boʻldi. Alto fleyta Pyer Bulezning „Ustasiz bolgʻa“ asari ansambliga kiritilgan. Alto fleyta uchun yakkaxon asarlar Mati Kuulberg, Egil Hovlann, Leonid Bashmakov, Aulis Sallinen, Erland fon Koh tomonidan yozilgan. Shuningdek, keksaligida uni afzal koʻrgan Theobald Böhm ham alto fleyta uchun yozgan.

• Рогаль-Левицкий Д.Р. „Альтовая флейта“, . Современный оркестр. Часть I. М.: МузГИз, 1953 — 259—263-bet.