== Жория == босқинчилик ва урушларда асирга олинган ёки исломий бўлмаган мамлакатлардан қул савдогарлари томонидан ўғирлаб кетилган қул аёлларга берилган исм. Жориялик ёки аёл қуллар тарихи бу исломдан олдинги даврга бориб тақалади. Аёл қуллар умуман қулдорлик одамларнинг овчилар жамиятидан деҳқончилик жамиятига ўтиши билан юзага келган. Қишлоқ хўжалиги жамияти билан ўлжа олиш учун одамлар ўртасида урушлар кўпая бошлади. Қул аёллар бу урушларда қўлга киритилган ўлжа турларидан бири бўлиб, улар ҳеч қандай кўчар мулкдан фарқ қилмаган ва ўз хўжайинларининг барча хизматларини бажаришга мажбур бўлган.
Аёлнинг қул бўлиши учун урушда асирга олиниши ёки қул ота-онадан бўлиши кифоя эди. Баъзида аёллар эрларининг жиноятлари учун тўлов сифатида қул бўлишган. Шумер жамиятида қул аёллар уй юмушларида ёки далада фойдаланилган. Аёл қул савдоси даромадли савдо сифатида кўрилган. Қадимги юнон жамиятидаги аёллар учун бу бироз қийинроқ эди. Қадимги юнон жамиятида қул аёллар оғир уй юмушларини бажаришга мажбур бўлган. Улар уй эгаларининг барча истакларини сўзсиз бажаришлари керак эди. Римда асирларнинг қизлари, никоҳсиз туғилган қизлар, кўчада қолган қизлар қул сифатида фойдаланилган. Эркак қуллар конда ишлашга ва оғир юмушларга мажбурланган. Кўпчилик қул аёллар фоҳишаликка ўргатилган. Эркин аёллардан ажралиш учун улар сочларини элкаларига туширишлари керак эди. Энг бахтли қуллар озод қилинган эркак қулларга турмушга чиққанлар. Араб жамиятида қул аёллар канизаклар деб аталган. Исломдан олдин мавжуд бўлган канизак тизими ислом билан ўз мавқеини сақлаб қолди. Бироқ ҳуқуқий чекловлар жорий этилди. Усмонлилар жориялар саройда муҳим ўрин тутган жориялар зарур тайёргарликдан ўтиб, саройга олиб келинган. Саройдаги жориялар мусулмон бўлмаган аёллар эди. Мусулмон аёлни саройга қул сифатида қабул қилишмаган.
