David Scott sahifasining manbasini koʻrish

Sizda quyidagi sababga koʻra ushbu sahifani tahrirlashga ruxsat mavjud emas:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪Hasley‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected: .

Start of block: 16:21, 2022-yil 18-dekabr
Expiry of block: 16:21, 2025-yil 18-dekabr

Your current IP address is 62.210.136.28. The blocked range is 62.210.0.0/16.

Arizaga bularni ilova qilishingiz mumkin. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.

Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Siz bu sahifaning ichki kodini koʻrishingiz va undan nusxa olishingiz mumkin:

{{Fazogir bilgiqutisi|alt=Scott posing with a model of the lunar roving vehicle|status=Nafaqaga chiqqan|alma_mater=Michigan universiteti (ishtirok etgan), Amerika Qo'shma Shtatlari Harbiy Akademiyasi (BS, 1954), Massachusets texnologiya instituti (MS, 1962; EAA, 1962)|birth_date=Devid Skott 1932-yil 6-iyun (90 yosh) San Antonio, Texas, AQSh|kasbi=Qiruvchi uchuvchi, sinov uchuvchisi, astronavt|mukofotlari=NASA "Buyuk xizmatlari uchun" medal|selection=1963-yil NASA 3-guruhi|rank=Polkovnik, Qo'shma Shtatlar havo kuchlari|space_time=22 kun 18 soat 54 daqiqa|evas=Apollon 9 da 5 ta EVA, Apollon 15 da 4 ta EVA: 1-EVA stendda, 3 ta EVA Oy yuzasida.|eva_time=20 soat 46 daqiqa|missions=Egizaklar 8, Apollon 9, Apollon 15|retirement=1977-yil 30-sentyabr|insignia=[[Fayl:Gemini-8-logo.png|45px]] [[Fayl:Apollo-9-patch.png|45px]] [[Fayl:Apollo 15-insignia.png|45px]]|portret=Dave Scott Apollo 15 CDR.jpg}}
'''David Scott''' (talaffuzi: ''Devid Skott'' 1932-yil 6-iyunda tugʻilgan) isteʼfodagi sinov uchuvchisi va NASA astronavti. U Oyda yurgan yettinchi odam sifatida tarixda qolgan. 1963-yilda [[Fazogir|astronavtlar]] uchinchi guruhining bir qismi sifatida tanlangan. Scott uch marta kosmosga uchgan.

Scott astronavt boʻlishdan oldin [[:en:United_States_Military_Academy_at_West_Point|West Point]]dagi Amerika Qoʻshma Shtatlari Harbiy Akademiyasini tamomlagan va Harbiy havo kuchlariga qoʻshilgan. Yevropada qiruvchi uchuvchi sifatida xizmat qilgan. Scott Harbiy havo kuchlari eksperimental sinov uchuvchilar maktabini (62C sinf) va Aerokosmik tadqiqot uchuvchilar maktabini (IV sinf) tugatgan. Scott 1975-yilda havo kuchlaridan polkovnik unvoni bilan nafaqaga chiqqan. Scott 5600 soatdan ortiq parvoz vaqtiga ega.

Astronavt sifatida Scott 1966-yil mart oyida [[Neil Armstrong]] bilan birga Gemini 8 missiyasining uchuvchisi sifatida [[Kosmos|koinotga]] birinchi parvozini amalga oshirdi. U Yerning past orbitasida oʻn bir soatdan kamroq vaqt oʻtkazdi. Scott 1969-yil mart oyida orbitada oʻn kun davomida Apollon 9 qoʻmondon moduli uchuvchisi sifatida oʻtkazdi.

Scott  Apollon 12  qoʻmondoni sifatida koinotga uchinchi va oxirgi parvozini amalga oshirdi. Scott va [[James Irwin]] Oyda uch kun qolishdi. Yerga qaytib kelgach, Scott va uning ekipajdoshlari Oyga toʻrt yuzta ruxsatsiz pochta qopqogʻini olib oʻtishganliklari maʼlum boʻlgach, NASA nazaridan qolishdi. [[NASA|NASAning]] Kaliforniyadagi Dryden parvoz tadqiqot markazi direktori lavozimida ishlagan Scott 1977-yilda agentlikdan nafaqaga chiqdi. Oʻshandan beri u koinot bilan bogʻliq bir qator loyihalar ustida ishlagan.

== Erta hayot va taʼlim ==
Scott 1932-yil 6-iyunda [[San Antonio|Texasning San-Antonio]] shahri yaqinidagi Randolph Fieldda tugʻilgan<ref>{{Yangiliklar manbasi |last=Furlong |first=William Barry |date=27-fevral 1969-yil |title=Flying is in astronaut's blood |page=29 |work=Quad-City Times |agency=World Book Science Service |location=Davenport, Iowa |url=https://www.newspapers.com/clip/28979695/quadcity_times/ |via=Newspapers.com}}</ref>. Uning otasi [[:en:Tom_William_Scott|Tom William Scott]] (1902—1988), Amerika Qoʻshma Shtatlari Harbiy havo korpusining qiruvchi uchuvchisi boʻlib, brigada generali darajasigacha koʻtarilgan. Uning onasi Marian Scott ({{Qizlik familyasi|Davis}} ; 1906–1998)<ref>{{Veb manbasi|sarlavha=Brigadier General Tom W. Scott|url=https://www.af.mil/About-Us/Biographies/Display/Article/105644/brigadier-general-tom-w-scott/|nashriyot=United States Air Force|qaralgan sana=25-yanvar 2019-yil}}</ref> boʻlgan. Scott oʻzining ilk yillarini otasi joylashgan Randolf Fieldda, keyin esa 1936-yilda Filippindagi Manilagada yashagan. Scott otasini qattiq intizomli sifatida eslaydi. Oila 1939-yil dekabr oyida AQShga qaytib keldi. 1941-yilda [[Pyorl Harborga hujum|Pearl-Harborga hujum sodir]] boʻlganda, oila yana San-Antonioga koʻchib oʻtgan. Oradan koʻp oʻtmay, otasi Tom Skott chet elga komandirofkaga yuborildi{{Sfn|Scott & Leonov}}.

Scott otasi ketganidan soʻng, uch yil davomida  Texas harbiy institutiga yuborildi va yozni Kaliforniyadagi [[Hermosa Beach (California)|Hermosa Beachda]] otasining kollejdagi doʻsti David Shattuck bilan oʻtkazdi. Otasi kabi uchuvchi boʻlishga ahd qilgan David koʻplab samolyot modellarini yasadi va uchish haqidagi jangovar filmlarni hayrat bilan tomosha qildi. Otasi qaytib kelganida, David u bilan birga harbiy samolyotda koʻtarilish imkoniyatiga ega boʻlgan yoshda edi. David Scott oʻz tarjimai holida buni „men boshdan kechirgan eng hayajonli narsa“ deb yozgan{{Sfn|Scott & Leonov}}.

Scott  Amerikaning Boy Skautlarida faol boʻlib, ikkinchi oʻrinni egallagan<ref>{{Veb manbasi|url=http://www.scouting.org/FILESTORE/pdf/02-558.pdf|sarlavha=Astronauts and the BSA|ish=Fact sheet|nashriyot=[[Boy Scouts of America]]|qaralgan sana=12-iyun 2017-yil|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110622104220/http://www.scouting.org/FILESTORE/pdf/02-558.pdf|arxivsana=June 22, 2011}}</ref>. Scott [[:en:Riverside_Polytechnic_High_School|Riverside]] politexnika oʻrta maktabida oʻqidi va u yerda suzish boʻyicha jamoaga qoʻshildi. Scott bir nechta shtat va mahalliy rekordlarni oʻrnatdi. Scott oʻrta maktabni bitirishidan oldin, Otasining ishi Vashingtonga koʻchirildi, Scott Gʻarbiy oʻrta maktabga koʻchib oʻtdi va 1949-yil iyun oyida uni
tamomladi{{Sfn|Scott & Leonov}}.

[[Fayl:Apollo_15_Space_Suit_David_Scott.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Apollo_15_Space_Suit_David_Scott.jpg/170px-Apollo_15_Space_Suit_David_Scott.jpg|thumb| Scott Apollon paytida kiygan skafandr, Milliy havo va kosmik muzeyda, Vashington, Kolumbiya okrugida namoyish etiladi]]

Scott West Pointdagi Amerika Qoʻshma Shtatlari Harbiy Akademiyasiga oʻqishga kirishni xohladi{{Sfn|Scott & Leonov}}. U tanlovli tayinlanishlar uchun davlat xizmati imtihonini topshirdi va [[Michigan]] universitetiga suzish boʻyicha stipendiyali grant yutdi. 1950-yilning bahorida u West Pointga borish taklifini oldi va qabul qildi{{Sfn|Scott & Leonov}}. Scott Michigan shtatida suzish boʻyicha (stipendiya asosida) oʻqigan.

Scottning orzusi uchish edi. U yangi tashkil etilgan [[Amerika Qoʻshma Shtatlari havo kuchlari|Amerika Qoʻshma Shtatlari Harbiy-havo kuchlarida]] (USF) uchishni hohladi{{Sfn|Scott & Leonov}}. Harbiy havo kuchlari akademiyasi 1954-yilda, Scott West Pointni tamomlagan yili tashkil etilgan. West Point va Amerika Qoʻshma Shtatlari Harbiy-dengiz akademiyasi bitiruvchilarining toʻrtdan bir qismi havo kuchlari ofitserlari lavozimiga vaqtinchalik tayinlanish kelishuv tuzilgan edi<ref>{{Veb manbasi|muallif=Simon|ism=Steven|sarlavha=Celebrating the Air Force Academy's 60th anniversary|sana=4-aprel 2014-yil|url=https://www.usafa.af.mil/News/Features/Display/Article/619759/celebrating-the-air-force-academys-60th-anniversary/|kirish sanasi=25-yanvar 2019-yil}}</ref>. [[Harbiy fan|Harbiy fanlar]] boʻyicha bakalavr darajasini qoʻlga kiritgan{{Sfn|Chaikin}} Scott oʻzining 633-sinfida 5-oʻrinni egallagan holda, havo kuchlari xizmatga qabul qilingan{{Sfn|Scott & Leonov}}.

== Harbiy havo kuchlari uchuvchisi ==
Scott 1954-yil iyul oyidan boshlab Arizonadagi Marana aviabazasida olti oylik birlamchi uchuvchi mashgʻulotlarini oʻtkazdi{{Sfn|Scott & Leonov}}. U 1955-yilda Texasdagi Webb havo kuchlari bazasida bakalavriat uchuvchilar tayyorgarligini tamomlagan, soʻngra Laflin havo kuchlari bazasida oʻq otish boʻyicha tayyorgarlikdan oʻtgan.

1956-yil aprelidan 1960-yil iyuligacha Scott Niderlandiyaning Soesterberg aviabazasida 32-taktik qiruvchi otryad bilan F-86 va F-100 Super Saber samolyotlarida uchdi<ref name="nasabio">{{Veb manbasi|url=https://www.nasa.gov/sites/default/files/atoms/files/scott_david.pdf|sarlavha=Astronaut Bio: David R. Scott (Colonel, USAF, Ret.)|nashriyot=NASA JSC|qaralgan sana=13-fevral 2019-yil}}</ref>. U yerdagi ob-havo tez-tez yomonlashib turar edi. Bu xol Scottning uchuvchilik mahoratini oshirishga yordam bergan{{Sfn|Scott & Leonov}}. Scott [[Sovuq urush]] davrida Yevropada xizmat qilgan. Oʻsha davrda [[Amerika Qoʻshma Shtatlari|AQSh]] va Sovet Ittifoqi oʻrtasida keskinlik yuqori boʻlgan.

Scott, Edwards havo kuchlari bazasida oʻqitiladigan sinov uchuvchisi boʻlish orqali karerasini oshirishni maqsad qildi. U sinov uchuvchilar maktabiga kirishning eng yaxshi yoʻli [[aeronavtika]] boʻyicha magistr darajasini olish ekanligini bilardi. Shunga koʻra, u [[Massachusetts texnologiya instituti|Massachusets texnologiya institutiga]] (MIT) hujjat topshirdi va qabul qilindi{{Sfn|Scott & Leonov}}. U 1962-yilda MITdan Aeronavtika/Astronavtika boʻyicha fan magistri va muhandis darajasini (EAA darajasi) olgan<ref>{{Veb manbasi|url=http://web.mit.edu/newsoffice/2009/apollo-tt0603.html|sarlavha=To the moon, by way of MIT|nashriyot=[[Massachusetts Institute of Technology]]|sana=3-iyun 2009-yil|qaralgan sana=13-fevral 2019-yil}}</ref>.

Scott 1962-yil iyul oyida Eduardsdagi AQSh havo kuchlari sinov uchuvchilar maktabiga hujjat topshirdi. Scott oʻz sinfida eng yaxshi uchuvchi boʻlgan. U Eduardsdagi Aerokosmik tadqiqot uchuvchilar maktabiga tanlangan. Scott u yerda havo kuchlari astronavtlari boʻyicha oʻqitilgan. Scott Lockheed NF-104A kabi samolyotlarni {{Convert|100000|ft}}) gacha balandlikda boshqarishni oʻrgandi{{Sfn|Scott & Leonov}}{{Sfn|French & Burgess}}.

== NASAdagi martabasi ==
[[Fayl:Astronaut_David_R._Scott_(1964).jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Astronaut_David_R._Scott_%281964%29.jpg/170px-Astronaut_David_R._Scott_%281964%29.jpg|alt=Scott in black suit and tie|thumb| Scott 1964-yil]]
Scott 1963-yilda astronavtlarning uchinchi guruhiga kirish uchun ariza topshirib, muvafaqiyatli oʻtdi.

[[Fayl:Gemini-Titan-8_Training_-_Water_Egress_(7945162054).jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Gemini-Titan-8_Training_-_Water_Egress_%287945162054%29.jpg/220px-Gemini-Titan-8_Training_-_Water_Egress_%287945162054%29.jpg|alt=Three men, two of them in space suits, standing on a vessel|left|thumb| Scott (o'ngda) va [[Neil Armstrong|Nil Armstrong]] (o'rtada)]]

Scottning dastlabki topshirigʻi MITda kosmonavt vakili sifatida Apollon boshqaruv kompyuterining rivojlanishini nazorat qilish edi. U 1964 va 1965-yillarning koʻp qismini [[Cambridge, Massachusetts|Kembrijdagi (Massachusets shtati]]) qarorgohida oʻtkazdi<ref>{{jurnal manbasi|title=The Apollo Guidance Computer: A user's view|last=Scott|first1=David|journal=The Computer Museum Report|date=1982-yil kuz|url=http://klabs.org/history/history_docs/ech/agc_scott.pdf|access-date=February 15, 2019}}</ref><ref>{{Veb manbasi|sarlavha=David Scott|sana=2002-yil yanvar|nashriyot=[[Caltech]]|url=https://authors.library.caltech.edu/5456/1/hrst.mit.edu/hrs/apollo/public/people/dscott.htm|kirish sanasi=15-fevral 2019-yil}}</ref>. U Gemini 4 davrida zaxira CAPCOM va Gemini 5 davrida CAPCOM sifatida xizmat qilgan{{Sfn|Scott & Leonov}}.

=== Egizaklar 8 ===
Scott Gemini 5 ni yakunlaganidan soʻng, Parvoz ekipaji operatsiyalari direktori Deke Slayton Scottga [[Neil Armstrong]] bilan Gemini 8 da uchishini aytdi{{Sfn|Scott & Leonov}}. Scott hamkasblari tomonidan oʻzining uchuvchilik guvohnomalari uchun yuqori baholangan.

Scott va  Armstrong bir-birini juda hurmat qilishadi va birga  yaxshi ishlashadi{{Sfn|French & Burgess}}.

=== Apollon 9 ===
[[Fayl:Załogi_misji_Apollo_1_S66-30238.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Za%C5%82ogi_misji_Apollo_1_S66-30238.jpg/220px-Za%C5%82ogi_misji_Apollo_1_S66-30238.jpg|alt=Six men in flight suits|right|thumb| Apollon uchun asosiy va zaxira ekipajlari. Scott chap tomonda turibdi.]]
Scottning Apollondagi topshirigʻi 1967-yil fevral oyida ishga tushirilishi rejalashtirilgan [[Appolon-1|Apollon 1]] deb nomlanuvchi katta uchuvchi/navigator boʻlib, Jim MakDivitt zaxira qoʻmondoni va [[:en:Russell_Schweickart|Russell Schweickart]] uchuvchi sifatida tanlangan edi. Bu lavozimda ular koʻp vaqtlarini Shimoliy Amerika Rokvellning [[Downey (California)|California shtati Downey shahridagi]] zavodda oʻtkazishdi. U yerda ushbu missiya uchun qoʻmondonlik va xizmat koʻrsatish moduli (CSM) mavjud{{Sfn|Scott & Leonov}}. 

[[Fayl:Gumdrop_Meets_Spider_-_GPN-2000-001100.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Gumdrop_Meets_Spider_-_GPN-2000-001100.jpg/220px-Gumdrop_Meets_Spider_-_GPN-2000-001100.jpg|alt=Astronaut halfway out of spacecraft, Earth in background|thumb| Scott Apollonning ochiq lyukida turibdi]]
Apollon{{Nbsp}}8 1969-yil 3-martda uchdi. Uchirishdan bir necha soat oʻtgach, Scott CSM ''Gumdropni'' S-IVB raketa pogʻonasidan uzoqlashtirib, Oyga qoʻnish uchun zarur boʻlgan manevrni amalga oshirdi, soʻng ''Gumdropni'' orqaga burdi va LM ''Spiderni'' S-IVB ga ulangan holda joylashtirdi.

=== Apollon 15 ===
[[Fayl:Apollo_15_landing_on_the_Moon.ogg|thumb|Appalon 15]]
[[Fayl:Apollo_11_David_Scott_in_Mission_Control.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Apollo_11_David_Scott_in_Mission_Control.jpg/220px-Apollo_11_David_Scott_in_Mission_Control.jpg|alt=A man in a dress shirt and tie wearing a headset|right|thumb| Scott [[Apollo 11|Apollon 11]] paytida Missiya nazoratida]]
Scott oʻz vazifalarini yaxshi bajargan holda, 1969-yil 10-aprelda Apollon 12 ning zaxira qoʻmondoni etib tayinlandi{{Sfn|Worden & French}}. Al Worden buyruq moduli uchuvchisi va [[:en:James_Irwin|James Irwin]] oy moduli uchuvchisi sifatida tanlandi.

Apollon 15 Oy yuzasida uzoqroq qolish va Lunar Roving Vehicle (LRV) dan foydalanish bilan ilmiy tadqiqotlarni oʻtkazgan birinchi J missiyasi boʻladi.

Apollon 15 1971-yil 26-iyulda Kennedi kosmik markazining 39A uchirish majmuasidan uchirilgan. Scott va Irwin LM ''Falcon'' tomonidan Oyga tushish 30-iyul kuni tushdan keyin sodir boʻldi, Scott qoʻmondon sifatida qoʻnishga harakat qildi{{Sfn|Chaikin}}. Kompyuter tomonidan boshqariladigan parvoz yoʻli rejalashtirilganidan janubda boʻlishi bilan bogʻliq qiyinchiliklarga qaramay, Scott yakuniy tushish uchun qoʻlda boshqaruvni oʻz zimmasiga oldi va ''Falconni'' belgilangan qoʻnish zonasiga muvaffaqiyatli qoʻndirdi<ref>{{Veb manbasi|url=http://www.hq.nasa.gov/alsj/a15/a15.landing.html|sarlavha=Landing at Hadley|yil=1996|muharrir=Jones|ish=Apollo 15 Lunar Surface Journal|nashriyot=NASA|qaralgan sana=21-aprel 2019-yil|arxivurl=https://web.archive.org/web/20110628230652/http://www.hq.nasa.gov/alsj/a15/a15.landing.html|arxivsana=June 28, 2011}}</ref>.

Qoʻngandan soʻng, Scott va Irwin dubulgʻa va qoʻlqoplarini kiyib oldilar va Scott oy yuzasida birinchi va yagona EVA stendini amalga oshirdi. U baland joydan tevarak-atrofni panoramali suratga oldi va ertasi kuni LRVda yurib oʻtadigan yerlarni koʻzdan kechirdi<ref name="nasabio">{{Veb manbasi|url=https://www.nasa.gov/sites/default/files/atoms/files/scott_david.pdf|sarlavha=Astronaut Bio: David R. Scott (Colonel, USAF, Ret.)|nashriyot=NASA JSC|qaralgan sana=13-fevral 2019-yil}}</ref>. Ularning ekspluatatsiyalarini Roverga oʻrnatilgan va Yerdan boshqariladigan televizor kamerasi orqali kuzatib borilgan.
[[Fayl:Apollo_15_feather_and_hammer_drop.ogv|right|thumb|Scott bolg'a va pat yordamida Galileyning vakuumdagi jismlar bir xil tezlikda tushishi haqidagi nazariyasini tasdiqladi.]]


[[Fayl:Apollo_15_Flown_Cover.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Apollo_15_Flown_Cover.jpg/220px-Apollo_15_Flown_Cover.jpg|alt=A rectangle with the headline "An Apollo 15 Flown Lunar Postal Cover" with a logo in the middle. Below it are two smaller frames. One has some text certifying that what was below was flown to the Moon and back, signed by flight commander David Scott. Below it is an envelope with stamps, logos and, postmarks.|thumb| Oy yuzasiga olingan qoplamalardan biri]]

=== NASA boshqaruvi ===

Apollon-Soyuz rolida Scott texnik ekspertlar guruhini boshqarib, [[Moskva|Moskvaga]] safar qildi. U yerda u sovet qoʻmondoni Alexei Leonov bilan uchrashdi, keyinchalik u bilan birgalikda avtobiografiya yozadi{{Sfn|Scott & Leonov}}. 1973-yilda Scottga oʻzi yaxshi koʻrgan Edvardsda joylashgan NASA Dryden Flight Research Center direktori oʻrinbosari lavozimini taklif qilishdi. Bu Scottga kosmosning chekkasiga yetib borgan samolyotlarni boshqarishga imkon berdi va u yerda maslahatchi sinovchi uchuvchi sifatida faoliyat yuritdi.

1975-yil 18-aprel 42 yoshida Scott Dryden markazi direktori boʻldi<ref name="nm">{{Veb manbasi|url=http://www.nmspacemuseum.org/halloffame/detail.php?id=68|sarlavha=David R. Scott|nashriyot=New Mexico Museum of Space History|qaralgan sana=24-fevral 2019-yil}}</ref>. Bu fuqarolik tayinlovi edi va uni qabul qilish uchun Skott 1975-yil mart oyida havo kuchlaridan polkovnik unvoni bilan nafaqaga chiqdi{{Sfn|Scott & Leonov}}. 

Scott xususiy sektorga kirib, Scott Science and Technology, Inc. kompaniyasiga asos soldi<ref name="nm">{{Veb manbasi|url=http://www.nmspacemuseum.org/halloffame/detail.php?id=68|sarlavha=David R. Scott|nashriyot=New Mexico Museum of Space History|qaralgan sana=24-fevral 2019-yil}}</ref>. 1970-yillarning oxiri va 1980-yillarda Scott bir nechta hukumat loyihalarida ishladi, jumladan, kosmik kemaning havo kuchlari uchun taklif qilingan versiyasi uchun astronavtlarni tayyorlashni loyihalash{{Sfn|Scott & Leonov}}. Scottning firmalaridan biri 1986-yildagi falokatidan soʻng oʻz faoliyatini toʻxtatdi.

[[Fayl:Apollo_XV_Vettes_at_NCM.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Apollo_XV_Vettes_at_NCM.jpg/220px-Apollo_XV_Vettes_at_NCM.jpg|right|thumb| Scott va Wordenga tegishli Chevrolet Corvettes]]

Scott 1981-yil aprel oyida birinchi Space Shuttle parvozida (STS-1) Britaniya televideniyesi sharhlovchisi boʻlgan. U shuningdek, “Apollon 13” filmi va [[HBO]]’ning “Yerdan Oygacha” mini-serialida maslahatchi boʻlgan. Scott [[Tom Hanks]] va IMAX korporatsiyasi tomonidan ishlab chiqarilgan Oydagi Apollon astronavtlarini koʻrsatuvchi 3D IMAX filmi boʻyicha yordamchi maslahatchi boʻlgan. U 2007-yilda „Oy soyasida“ kitobi va hujjatli filmida tasvirlangan kosmonavtlardan biri hisoblanadi.

2003-yildan 2004-yilgacha Scott [[BBC]] teleserialida „ ''Space Odyssey: Voyage to The Planets“'' da maslahatchi boʻlgan<ref>{{Veb manbasi|url=http://www.bbc.co.uk/pressoffice/pressreleases/stories/2004/10_october/13/space_odyssey.pdf|sarlavha=Space School – Turning actors into astronauts|nashriyot=BBC|qaralgan sana=12-iyun 2017-yil}}</ref>. 2004-yilda u Leonov bilan Amerika Qoʻshma Shtatlari va [[Sovet Sotsialistik Respublikalari Ittifoqi|Sovet Ittifoqi]] oʻrtasidagi „Koinot poygasi“ ning ikki tomonlama tarjimai holi / tarixi ustida ishlay boshladi. Uning ''Oyning ikki tomoni'' kitobi 2006-yilda nashr etilgan. Armstrong va Hanks ikkalasi ham kitobga kirish soʻzlarini yozdilar. Scott Braun universiteti ilmiy guruhlarida orbitasida ishlagan. NASA uchun u "Quyosh tizimini tadqiq qilish va tadqiq qilishda ilgʻor vizualizatsiya (maslahatchi) tadqiqotida hamkor sifatida ishlagan<ref name="astroscholarship">{{Veb manbasi|url=http://astronautscholarship.org/Astronauts/david-r-scott/|sarlavha=Dave Scott – Astronaut Scholarship Foundation|nashriyot=Astronaut Scholarship Foundation|qaralgan sana=23-fevral 2019-yil}}</ref>.

== Shaxsiy hayoti ==
1959-yilda Scott birinchi xotini Ann Lurton Ottga uylandi. Uning ikki farzandi bor edi: Tracy (1961-yilda tugʻilgan) va Douglas (1963-yilda tugʻilgan). Keyinchalik u [[Morgan Stanley kompaniyasi|Morgan Stanley]] sobiq vitse-prezidenti Margaret Blackga uylandi.<ref name="astroscholarship">{{Veb manbasi|url=http://astronautscholarship.org/Astronauts/david-r-scott/|sarlavha=Dave Scott – Astronaut Scholarship Foundation|nashriyot=Astronaut Scholarship Foundation|qaralgan sana=23-fevral 2019-yil}}</ref> Devid Skott va Margaret Blek-Ckott [[Los-Anjeles|Los-Anjelesda]] istiqomat qilishadi.<ref name="astroscholarship" />

== Mukofotlar, unvonlar va tashkilotlar ==
Maʼmur oʻrinbosari Robert Seamans 1966-yilda Scott va Armstrongga Gemini parvozi uchun NASAning „Istiqbolli xizmat“ medalini topshirdi<ref name="zanesville">{{Yangiliklar manbasi |date=27-mart 1966-yil |title=Serious Problem in Space |page=8 |work=The Times Recorder |agency=UPI |location=Zanesville, Ohio |url=https://www.newspapers.com/clip/31060661/the_times_recorder/ |via=Newspapers.com}}</ref><ref>{{Veb manbasi|sarlavha=List of NASA award recipients|url=https://searchpub.nssc.nasa.gov/servlet/sm.web.Fetch/Agency_Awards_Historical_Recipient_List.pdf?rhid=1000&did=2120817&type=released|kirish sanasi=26-aprel 2019-yil|nashriyot=NASA}}</ref>. Scott, shuningdek, Egizaklar uchun " Hurmatli uchuvchi xoch " bilan taqdirlangan<ref name="hallofvalor">{{Veb manbasi|url=https://valor.militarytimes.com/hero/143831|sarlavha=David Randolph Scott|nashriyot=The Hall of Valor Project|qaralgan sana=28-aprel 2019-yil}}</ref>. Scott NASAning „Buyuk xizmatlari uchun“ medali bilan taqdirlangan. Scott „Apollon“ uchun Harbiy- havo kuchlarining alohida xizmatlari uchun medali bilan taqdirlangan<ref name="hallofvalor" />.

[[Fayl:Apollo15LunarRover2.jpg|link=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Apollo15LunarRover2.jpg/220px-Apollo15LunarRover2.jpg|alt=Lunar roving vehicle on Moon|left|thumb| Scott LRVda]]

Agnew, Apollon 15 ekipajiga NASAning „Buyuk xizmatlari uchun“ medalini topshirdi. Scott „Apollon 15“ uchun ikkinchi Harbiy havo kuchlarining „Buyuk xizmatlari uchun“ medalini qoʻlga kiritdi. 1971-yil 15-sentabrda Chikago shahri Apollon 15 ekipajini 200 000 dan ortiq kishi ishtirok etgan paradda qabul qildi. Mayor Daley ekipajga faxriy fuqarolik medallarini topshirdi. 1971-yil 25-avgustda Apollon 15 ekipaji New-York shahrida oʻtkazilgan paradda oltin medallar bilan taqdirlanishdi. Oʻsha kuni Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh kotibi Tan uchlikni Birlashgan Millatlar Tashkilotining birinchi Tinchlik medali bilan taqdirladi. Harbiy havo kuchlari assotsiatsiyasining 1971-yil sentabrida yillik kechki ovqat raqsi chogʻida Apollon 15 ekipajiga assotsiatsiyaning eng yuqori parvoz mukofoti boʻlgan Devid C. Shilling kubogi topshirildi. Scott 1978-yilda NASAning uchinchi martabali xizmatlari uchun medali bilan taqdirlangan.

Scott, Wordenva Irwin 1971-yilda Michigan universitetining astronavtika fanlari boʻyicha faxriy doktori unvoniga sazovor boʻlgan<ref>{{Yangiliklar manbasi |last=Nawyn |first=Bert |date=29-dekabr 1971-yil |title=The World of Stamps |page=18 |work=The News |location=Paterson, New Jersey |url=https://www.newspapers.com/clip/30228037/the_news/ |via=Newspapers.com}}</ref>. Scott 2013-yilda Jeksonvil universitetining fan va texnologiya fanlari boʻyicha faxriy doktori unvoni bilan taqdirlangan. Bu universitet tomonidan berilgan birinchi faxriy unvon edi<ref>{{Veb manbasi|sarlavha=Astronaut David Scott, one of 12 to walk on moon, inspires students at Aviation luncheon|sana=30-yanvar 2014-yil|qaralgan sana=23-fevral 2019-yil|nashriyot=[[Jacksonville University]]|url=https://wavemagazineonline.com/astronaut-david-scott-one-12-walk-moon-inspires-students-aviation-luncheon/}}</ref>.

Scott Amerika Astronavtika Jamiyati aʼzosi, Amerika Aeronavtika va Astronavtika Instituti hamkor xodimi va Tau Beta Pi, Sigma Xi va Sigma Gamma Tau eksperimental sinov uchuvchilari jamiyati aʼzosi<ref name="nasabio">{{Veb manbasi|url=https://www.nasa.gov/sites/default/files/atoms/files/scott_david.pdf|sarlavha=Astronaut Bio: David R. Scott (Colonel, USAF, Ret.)|nashriyot=NASA JSC|qaralgan sana=13-fevral 2019-yil}}</ref>.


== Havolalar ==

* {{Kitob manbasi|last=Chaikin|first=Andrew|title=A Man on the Moon: The Voyages of the Apollo Astronauts|location=New York, NY|publisher=Penguin Books|authorlink=Andrew Chaikin|year=1995|origdate=1994|isbn=978-0-14-024146-4|ref={{sfnRef|Chaikin}}}}
* {{jurnal manbasi|last=Faries|first1=Belmont|title=NASA Returns Moon Covers to the Apollo 15 Astronauts|journal=Society of Philatelic Americans Journal|date=1983-yil sentabr|pages=27–32|oclc=815667765|ref={{sfnRef|Faries}}}}
* {{Veb manbasi|muallif=Fletcher, James C.|muallifhavola=James C. Fletcher|sarlavha=Letter from James C. Fletcher to Clinton P. Anderson|url=https://congressional.proquest.com/congressional/docview/t29.d30.hrg-1972-asp-0008|nashriyot=(exhibit to August 3, 1972, committee hearing)|sana=27-iyul 1972-yil}}{{Subscription required}}
* {{Kitob manbasi|title=In the Shadow of the Moon|authorlink=Francis French|last=French|first=Francis|publisher=University of Nebraska Press|location=Lincoln, NE|isbn=978-0-8032-2979-2|year=2010|origdate=2007|ref={{sfnRef|French & Burgess}}}}
* {{Kitob manbasi|last=Kraft|first=Christopher|authorlink=Christopher Kraft|title=Flight: My Life in Mission Control|publisher=Dutton|year=2001|location=New York|isbn=978-0-525-94571-0|ref={{sfnRef|Kraft}}|url=https://archive.org/details/flight00chri}}
* {{Kitob manbasi|last=Scott|first=David|others=with [[Christine Toomey]]|title=Two Sides of the Moon: Our Story of the Cold War Space Race|url=https://archive.org/details/twosidesofmoonou0000davi|year=2006|publisher=[[St. Martin's Griffin]]|isbn=978-0-312-30866-7|ref={{sfnRef|Scott & Leonov}}}}
* {{Kitob manbasi|title=Deke!|first=Deke|last=Slayton|isbn=978-1-466-80214-8|authorlink=Deke Slayton|edition=First E-book|year=2011|origdate=1994|location=New York|publisher=Forge|ref={{sfnRef|Slayton}}}}
* {{Veb manbasi|muallif=United States Senate Committee on Aeronautics and Space Sciences|sarlavha=Commercialization of Items Carried by Astronauts|url=https://congressional.proquest.com/congressional/docview/t29.d30.hrg-1972-asp-0008|nashriyot=United States Senate|sana=3-avgust 1972-yil}}{{Subscription required}}
* {{Kitob manbasi|last=Worden|first=Al|authorlink=Al Worden|title=Falling to Earth: An Apollo 15 Astronaut's Journey to the Moon|url=https://archive.org/details/fallingtoearthap0000word|location=Washington, D.C.|publisher=Smithsonian Books|year=2011|isbn=978-1-58834-310-9|ref={{sfnRef|Worden & French}}}}
{{Commons}}

== Manbalar ==

[[Turkum:Kosmonavtlar]]
[[Turkum:Kosmik kema]]
[[Turkum:Astronavt]]
[[Turkum:Astrofizika]]
[[Turkum:Oy]]
[[Turkum:Apollon]]
[[Turkum:Fazo]]

Bu sahifada foydalanilgan andozalar:

Andoza:Bilgiquti (manbasini koʻrish) (himoyalangan)
Andoza:Bilgiquti/qator (tahrirlash)
Andoza:Br separated entries (tahrirlash)
Andoza:Commons (tahrirlash)
Andoza:Convert (tahrirlash)
Andoza:Fazogir bilgiqutisi (tahrirlash)
Andoza:ISBN (tahrirlash)
Andoza:Jurnal manbasi (manbasini koʻrish) (himoyalangan)
Andoza:Kitob manbasi (tahrirlash)
Andoza:Lang (manbasini koʻrish) (himoyalangan)
Andoza:Link note (tahrirlash)
Andoza:Longitem (tahrirlash)
Andoza:Loop15 (tahrirlash)
Andoza:Nbsp (tahrirlash)
Andoza:Nobr (tahrirlash)
Andoza:PAGENAMEBASE (tahrirlash)
Andoza:Qardosh loyiha (tahrirlash)
Andoza:Qizlik familyasi (tahrirlash)
Andoza:Replace (tahrirlash)
Andoza:Sana (tahrirlash)
Andoza:Sfn (tahrirlash)
Andoza:SfnRef (tahrirlash)
Andoza:Shaxsiyat bilgiqutisi (manbasini koʻrish) (himoyalangan)
Andoza:Side box (tahrirlash)
Andoza:Sister project (tahrirlash)
Andoza:Subscription required (tahrirlash)
Andoza:Template other (tahrirlash)
Andoza:Trim (tahrirlash)
Andoza:Veb manbasi (manbasini koʻrish) (himoyalangan)
Andoza:Wikidata (tahrirlash)
Andoza:Yangiliklar manbasi (manbasini koʻrish) (himoyalangan)
Modul:Arguments (manbasini koʻrish) (himoyalangan)
Modul:Check for unknown parameters (tahrirlash)
Modul:Convert (tahrirlash)
Modul:Convert/data (tahrirlash)
Modul:Convert/text (tahrirlash)
Modul:Footnotes (tahrirlash)
Modul:Footnotes/anchor id list (tahrirlash)
Modul:Footnotes/anchor id list/data (tahrirlash)
Modul:Footnotes/whitelist (tahrirlash)
Modul:InfoboxImage (tahrirlash)
Modul:Manba/MU1 (tahrirlash)
Modul:Manba/MU1/COinS (tahrirlash)
Modul:Manba/MU1/Configuration (tahrirlash)
Modul:Manba/MU1/Date validation (tahrirlash)
Modul:Manba/MU1/Identifiers (tahrirlash)
Modul:Manba/MU1/Utilities (tahrirlash)
Modul:Manba/MU1/Whitelist (tahrirlash)
Modul:Manba/MU1/styles.css (tahrirlash)
Modul:No globals (tahrirlash)
Modul:Sources (tahrirlash)
Modul:String (manbasini koʻrish) (himoyalangan)
Modul:Wikidata (tahrirlash)
Modul:WikidataCache/Q278656 (tahrirlash)
Modul:WikidataSelectors (tahrirlash)

David Scott sahifasiga qaytish.

"https://uz.wikipedia.org/wiki/David_Scott" dan olindi