toʻ-da

TOʻDA Bu ot ПРСda [tude] shaklida (137), ТжРСda toʻda shaklida (400) keltirilgan; oʻzbek tiliga tojikcha shakli olingan; 'bir yerga toʻplangan narsadar', 'bir yerga toʻplangan odamlar' maʼnolarini anglatadi (OʻTIL, II, 242). Bu otdan üzbek tilida toʻdala - feʼli yasalgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

\f. zjZ — doʻng qilib toʻplangan narsa, gʻaram

1 Bir yerga toʻplab yoki uyib qoʻyilgan narsa; uyum, toʻp, toʻplam. ◆ Axlat toʻdasi. Bir toʻda parcha-parcha gʻisht. Nar-salarni toʻda qilib qoʻymoq. m ◆ Keyin uni sugʻurib oldi-da, bir toʻda qogʻozni oldimga tashladi. "Guldasta" .

2 Bir yerga toʻplangan kishilar yoki hayvon, qush va sh. k. guruhi, galasi, toʻpi. ◆ Uloqchilar toʻdasi. Qushlar toʻdasi. Toʻda boʻ-lib yurmoq. Toʻdadan ajralgan toʻrga tushar. Maqol . m ◆ Arilar toʻdasi oʻzini qop ichiga urdi. Bu bolalarga chindan qiziq tomosha boʻldi. H. Nazir, „Soʻnmas chaqmoqlar“ . ◆ Avaz tor hovliga moʻralab qoʻyib, eshik oldida qoʻl qovushtirib turgan kishilar toʻdasiga qoʻshildi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

3 Biror maqsad bilan uyushgan kishilar guruhi. ◆ Nazirqul Xolxoʻja yigitlaridan xabardor edi. U eshonning gapidan, shular toʻdasiga bor, degan maʼno angladi. S. Ahmad, „Hukm“ . ◆ Toshkentdagi Yusufbek hoji toʻdasi-dan amaliy choralar koʻrsatilib yozilgan javob maktubi olindi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Bizning hozir oʻz toʻdamiz bor. Agar is-tasang.. seni ham sardorimiz huzuriga olib boraman. Mirmuhsin, „Meʼmor“ .

ТЎДА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

toʻda (koʻplik toʻdalar)

• Suaxilicha: aki