shax-mat

SHAHMAT Bu ot tojik tilida shohmot (ТжРС, 461) va shahmot (ТжРС, 454) shakllariga ega; oʻzbek tiliga shahmot shakli o (â) govushini a tovushiga almashtirib olingan; '32 ok va 32 qora katakli taxtada 16 oq va 16 qora (8 sipoh va 8 piyoda ) donalari bilan maxsus koidaga binoan amalga oshiriladigan oʻyin' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, II, 406).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

1 64 ta oq va qora katakli taxta va 16 ta oq, 16 ta qora donalardan iborat sport oʻyini quroli. ◆ Shaxmat taxtasi. Shaxmat donalari. shya U ishga kelganida ham, ketayotganida ham qoʻltigʻida shaxmat yur-ganidan choyxonachi bu laqabni unga yopish-tirgan. "Guldasta" .

2 Shu narsa (qurol) taxtasida uning donalari bilan muayyan qoidalar asosida boʻladigan sport oʻyini. ◆ Shaxmat musobaqa-si. Shaxmat boʻyicha yoshlar oʻrtasida respublika chempionati. yaya Odamlar boʻsh vaqt-larida shaxmat, domino oʻynaydigan skamey-kaga oʻtirib olib, rosa gaplashdik. E. Raimov, „Ajab qishloq“ . ◆ Mirmurodov darsdan boʻshagan paytlarda mudirga shaxmat oʻrgatdi. "Gul-dasta" .

3 koʻchma Shaxmat taxtasi kabi katak-katak qilib ekish usuli. ◆ Shaxmat usulida ekilgan maydon. Shaxmat usulida ekish. m [ Komiljonlarning] ◆ Ogʻzidan "shaxmat", "kvadrat", "ilgʻor metod" degan gaplar tush-mayapti. I. Rahim, „Ixlos“ .

ШАХМАТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

shaxmat