chuk

CHUK 'oʻgʻil bolaning tanosil aʼzosi'. Kestir— ganda baʼzi bolalarning chuki biroz yalligʻlanadi.

u ot asli choʻk tarzida talaffuz qilingan boʻlib, ke-iinchalik ü unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan- chük >_chuk Mahmud Koshgʻariy lugʻatida shunday maʼno chübäk sUzi bilan anglatilgani aytilgan (Devon, I 369) K.K.Yudaxin lugʻatida esa bu maʼnoni anglatuvchi 'soʻz chü-ku shaklida keltirilgan (КРС, 878), L.Z.Budagov esa qozoq tilida bunday maʼno chügäy soʻzi bilan anglati-lishini taʼkidlagan (SSTGN, I, 497). Qozoq tilining chugai soʻzi chük soʻziga kichraytirish-erkalash maʼnosini ifodalovchi —(a)y qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan-qirgʻiz tilidagi chükü soʻzi oxiridagi -oʻ qoʻshimchasi ham kichraitirish-erkalash maʼnosini ifodalasa kerak. De-mak, bu tillardagi soʻzlarning ham asosi, xuddi oʻzbek tilidagi kabsh choʻk soʻziga teng. Bu tillardagi chük soʻzi qadimgi turkiy tildagi chübäk soʻzining tovush jihatdan uzgarishi natijasida yuzaga kelgan deb taxmin qilish mumkin: b undoshi v undoshiga, shuning taʼsiri bilan ikkinchi boʻgʻindagi ä unlisi ü unlisiga, keyinchalik üvü tovushlari bir choʻziq ü: unlisiga almashgan, oxiri bu unlining choʻziqlik belgisi yoʻqolgan: chübäk > choʻväk > choʻvoʻk > chü:k > chük.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

bol. Oʻgʻil bolaning tanosil aʼzosi.

ЧУК. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.