pari
[edit]
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[edit]pa-ri
Aytilishi
[edit]Etimologiyasi
[edit]PARI Bu ot PRSda [päri] shaklida keltirilib, "feya, peri, peren. krasavitsa" deb izoxdangan (93). OʻTILda bu ot 'juda goʻzal kiz kiyofasidagi, goʻyo nurdan yaratilgan, kishilarni ins-jinsdan sakdaydigan ilohiy maxluq' deb taʼriflangan (I, 573).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[edit]Maʼnosi
[edit][f. پَری — goʻzal ayol; yaxshilik qiluvchi ruh]
1 mif. Sharqxalqlari folklor-larida keng tarqalgan, juda goʻzal qiz qiyofasidagi, nurdan yaratilgan, kishilar-ni ins-jinslardan saqlaydigan afsonaviy obraz; goʻzallik ramzi. ◆ Qari bilganini pari bilmas. Maqol . ■■ ◆ Bukri doMjia Maynani jinmi, parimi deb oʻshshdi, shekshgli, turgan joyidan siljimay, allaqanday duoni pi-chirladi. Sh. Toshmatov, „Erk qushi“ .
- Ilhom parisi poet. Ijodkorga ilhom beruvchi kimsa yoki narsa. Sanʼat parisi ayn. ilhom parisi. ◆ Me ni sehrlaydi apias kiy-ganlar. Sanʼat parisiday qoʻzgʻatib havas. Uygʻun, „Tong qoʻshigʻi“ . Suv parisi Suvda yashay-digan pari. ◆ Chiroq shuʼlasida uninguzun-uzun sochlari koʻrpada sudralib, goʻyo suv parisini eslatardi. U. Ismoilov, „Saylanma“ .
2 koʻchma Juda goʻzal, xushroʻy ayol, noza-nin. - ◆ Sizni shu pariga uylantirib qoʻyaymi?
— dedi Tojiboy va ogʻzini ochib, nosni tili-ning tagiga tashladi. P. Tursun, Oʻqituvchi.
- Anvar., oʻyin-kulgini bir daqiqa qoʻyib tu-rolmagan parining sanʼatkor shu vaziyatiga kulumsiragan koʻyi ancha qarab turdi. A. Qodiriy, Mehrobdan chayon.
Sinonimlari
[edit]Antonimlari
[edit]PARI. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.