1919 ел
XX гасырның елы
1919 (бер мең тугыз йөз унтугызынчы) ел — кәбисә булмаган ел, милади тәкъвим буенча чәршәмбе көнне башлана. Бу безнең эраның 1919 елы, II меңьеллыкның 919 елы, XX гасырның 19 елы, XX гасырның 2 унъеллыгының 9 елы, 1910 елларның 10 елы. 1919 елдан бирле 105 ел үтте.
Еллар |
---|
1915 · 1916 · 1917 · 1918 — 1919 — 1920 · 1921 · 1922 · 1923 |
Унъеллык |
1890-еллар · 1900-еллар — 1910-еллар — 1920-еллар · 1930-еллар |
Гасырлар |
XIX гасыр — XX гасыр — XXI гасыр |
Вакыйгалар
үзгәртү- 11 гыйнвар — ХКШ Совет Русиясендә продразверстка сәясәтен кертә.
- 13 гыйнвар — Нижгар губернасы, Семочки белән Пашат авылларында ЧК отряды 53 кешене атып үтерә.
- 25 гыйнвар — Милләтләр лигасы оештырыла.
- 21 март — Маҗарстан Совет Республикасының оешуы игълан ителә.
- 11 апрель — колчакчылар Бөгелмәне алалар.
- 6 июль — дирижабльның беренче трансатлантик очышы.
- 9 июль — алман рейхстагы күпчелек тавыш белән Версаль килешүен ратификацияли.
- 22 июль — Татарстан китап нәшрияты оештырыла (РСФСР Госиздат бүлеге).
- 2 октябрь — АКШ президенты Вудро Вильсон, инсульт кичереп, фактик рәвештә президентлыктан китә.
- 22 ноябрь — Мәскәүдә узган II Шәрыкъ коммунистик оешмалар съезды Татар-Башкорт Совет Республикасын оештыру эшләрен дәвам итүне хуплый.
- 26 декабрь – Совет хөкүмәте «РСФСРда наданлыкны бетерү турында» декрет кабул итә.
Туулар
үзгәртүШулай ук карагыз: Төркем:1919 елда туганнар
- 8 февраль — Кузьма Новоселов, очучы, Советлар Берлеге каһарманы.
- 21 март — Әнвәр Давыдов, татар язучысы.
- 10 апрель — Әгъзам Вәлиев, хәрби очучы, Советлар Берлеге Каһарманы.
- 12 апрель — Абдулла Кротов, сукыр җырчы һәм музыкант, борынгы татар-мишәр халык җырларын саклаучы һәм башкаручы.
- 10 май — Камил Фасиев, дәүләт эшлеклесе, галим.
- 29 май — Сәйтнәфи Сәидвәлиев, Советлар Берлеге Каһарманы, тупчы.
- 3 июнь — Ибраһим Газизуллин, Советлар Берлеге Каһарманы (1944), хәрби очучы.
- 4 июль — Касыйм Миршан (Kâzım Mirşan), татар чыгышлы төркияле төзүче-инженер, Муса Җәлил дәфтәрләрен илгә тапшырган кеше.
- 15 июль — Галимҗан Камалиев, Советлар Берлеге Каһарманы.
- 24 июль — Фаикъ Камал, актер.
- 15 сентябрь — Сәгыйть Улямаев, генерал-майор.
- 7 октябрь — Мөхәммәт Булатов, тарихчы
- 20 октябрь — Мостай Кәрим, башкорт язучысы.
- 1 ноябрь — Шәрәф Мөдәррис, татар шагыйре.
- 12 декабрь — Павел Миронов, Советлар Берлеге Каһарманы.
- 12 декабрь — Локман Бадыйкшан, язучы.
- 23 декабрь — Харис Якупов, татар рәссамы.
- 29 декабрь — Зәкия Туишева, театр артисты, режиссёр.
- 29 декабрь — Гатаулла Минаев (Николай Орлов), Советлар Берлеге Каһарманы.
Вафатлар
үзгәртүШулай ук карагыз: Төркем:1919 елда вафатлар
- 15 гыйнвар — Карл Либкнехт, Германияның коммунист партиясенең оештыручыларыннан берсе.
- 28 март — Шәехзадә Бабич, татар-башкорт халыкларының уртак шагыйре.
- 31 март — Виктор Тихомирнов, инкыйлабчы, «Республика Татарстан» газетасының беренче мөхәррире.
- 9 август — Руджеро Леонкавалло, итальян композиторы.
- 27 октябрь — Габдрахман Мангушев, «Сәйяр» актеры.
- 19 декабрь — Мансур Солтанов, беренче татар музыка профессоры.