Lhasa
| Şähär
Lhasa
Läsä tibetçä ལྷ་ས qıtayça: 拉薩, pinyin Lāsà  
|
Lhasa yäki Läsä (l̥ásə, tibetçä ལྷ་ས, waili lha sa, qıtayça 拉薩, pinyin Lāsà) — Qıtaynıñ Tibet moxtari rayonında şähär bülgese, moxtari rayonnıñ xökümäte urnaşu urını.
Bäysez Tibet däwläteneñ elekke başqalası.
Tibetnıñ tarixi başqalası Lhasa şähäreneñ Çängwän rayonında urnaşqan bulğan.
Läsä - Dalay-lamanıñ ğädäti rezidensiäse bulıp tora.
Tibet telennän Läsä - "allalar urını" dip tärcemä itelä.
Tibetçä ataması hLasa, ä qıtayçä Läsä (拉萨 - Lāsà) dip yañğırıy.
Cäğräfiä
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Şähär Lhasa üzänendä urnaşqan, anıñ tiräsendäge tawlar bieklege 5500 m ga citä.
Şähär aşa Brahmaputra yılğasınıñ quşıldığı Kyi-çu ağa.
Tarix
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]VII ğasırda Tibetnıñ ikençe imperatorı Soñcän Gampo Lhasa şähären başqala itep iğlan itä. Ul waqıtta qala üzagendä Cokañ monastıre tözelgän.
XV ğasırda Tsonkala-lama öç zur monasıyrğa nigez sala: Ganden, Sera häm Drepung. Näticädä şähär tiz üsä başlıy.
Dalay-lama V Lobsañ-Gyatso (1617-1682) Tibetnı buysındıra häm Lhasağa idärä üzägen küçerä. Annarı ul Potala sarayın tözi, şul waqıttan Lhasa - Tibetnıñ çın başqalasına äwerelä.
1705 yılda oyratlarğa qarağan xoşut xalqınıñ Lhawzan xanı Lhasanı yawlap ala. Läkin 1717 yılda Cuñğar xanı Çoros Lhawzan xannı ciñep Lhasanı ala.
1951 yılğa şähär yartısı monaxlardan torğan.
1960 yılda Tibetnıñ idärä büleneşe qıtay räweşendä üzgärtelä.
İqtisadnıñ töp tarmağı - turizm. Şulay uq şähär yanında baqır, aqqurğaş, tutıya çığarıla.
Kürenekle urınnar
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Lhasa şähäreneñ tarixi häykälläre dönyanıñ mädäniäte öçen zur ähämiätkä iä:
- Potala sarayı
- Cokañ ğibädätxänäse
- Drepuñ, Sera, Ganden, Ramoçe monastıyrları
- Norbulinka sarayı
Küp kenä häykällär "mädäni inqıylab" waqıtında cimerelgän.
Küreneşlär
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]-
-
Norbulinka sarayı
Şähär klimatı
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]| Lhasa klimatı | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kürsätkeç | Ği | Fev | Mar | Apr | May | İün | İül | Avg | Sen | Okt | Noya | Dek | Yıl |
| Urtaça maksimum, °C | 6,9 | 9,0 | 12,1 | 15,6 | 19,3 | 22,7 | 22,1 | 21,1 | 19,7 | 16,3 | 11,2 | 7,7 | 15,3 |
| Urtaça temperatura, °C | −2,1 | 1,1 | 4,6 | 8,1 | 11,9 | 15,5 | 15,3 | 14,5 | 12,8 | 8,1 | 2,2 | −1,7 | 7,6 |
| Urtaça minimum, °C | −10,1 | −6,8 | −3 | 0,9 | 5,0 | 9,3 | 10,1 | 9,4 | 7,5 | 1,3 | −4,9 | −9 | 0,8 |
| Yawım-töşem norması, mm | 0,5 | 0,7 | 2,0 | 5,2 | 26,6 | 72,3 | 119,4 | 122,6 | 58,3 | 10,2 | 1,7 | 1,0 | 420,5 |
Sıltamalar
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Räsmi sayt
- Туристическая карта Лхасы 2007 елның 6 апрель көнендә архивланган.
- Старый план центра Лхасы (1959 год)
- Лхаса. Фотографии 2020 елның 19 февраль көнендә архивланган.
