tutmak

Heceleme: tut‧mak

tutmak (üçüncü tekil şahıs geniş zaman çekimi tutar)

1. elde bulundurmak, ele almak

   Kucağında kundaklı bir çocuk tutuyordu. - Ö. Seyfettin

2. ele geçirmek, yakalamak

   Evvela bu terbiyesiz köpeği tuttu, bağladı. - Ö. Seyfettin

3. avlamak

   Dalyan işletiyorum, tuttuğumuz balığı tekrar denize döküyoruz. - R. H. Karay

4. yanında bulundurmak, alıkoymak

   Siz gelinceye kadar çocuğu ben tutarım!

5. hürriyetinden yoksun bırakıp bir yere kapamak, tevkif etmek

   Vahşidir, hiçbir zaman onu kafeste tutmak mümkün değildir. - S. F. Abasıyanık

6. kaplamak

   Tabanı otuz, otuz beş metre kadar tutan bir eşkenar üçgen biçimindedir. - T. Buğra

7. kırağı, çiğ veya kar bir yüzeyde görünür durumda olmak, kalmak

   Şu yağan kar bir tutsun, seyreyle sen ertesi gün çocukları. - S. F. Abasıyanık

8. denetimi ve yetkisi altına almak
9. desteklemek, birinden yana çıkmak
10. beğenmek, kabul etmek

    Ama öylelerini de çevresinde kimse sevmemiş, tutmamıştır. - T. Buğra

11. gereğini yapmak, yerine getirmek

    Verdiği sözü tutmuş, vaktinde gelmişti.

12. uygun gelmek, çelişmez olmak

    Bir talih eseri olarak ondan gelen cevap benim kendi bulduklarımı tuttu. - R. N. Güntekin

13. kapatmak, sarmak
14. hizmetine almak veya kiralamak

    Burada bir kat tuttum. Yazı geçireceğim. - P. Safa

15. bir işe herhangi bir anlayışla girişmek

    Yapıyı geniş tuttu.

16. beddua, dua, ah v.s. etkisini göstermek, gerçekleşmek, yerine gelmek, varmak

    Avradın ilenci tutarsa senin iki gözün kör olacak. - M. Ş. Esendal

17. ulaşmak, varmak

    Hayvanlar, Bağdat Caddesi'ni tutmuş, çalakamçı ilerliyor. - S. M. Alus

18. para toplamı ...-e varmak, değeri olmak

    Aldığım şeyler bin lira tuttu.

19. uğramak

    Vapur İzmir'i tutmayacakmış.

20. herhangi bir durumda bulundurmak

    Seksen bir yaşında da olsa çalışmak insanı zinde tutuyor. - H. Taner

21. varsaymak, farz etmek

    Haydi tutalım babasının bir günahı vardı, çekti. - M. Ş. Esendal

22. hedef olarak almak

    Taşa tutmak.

23. alacağa veya vereceğe saymak

    On bin lirayı borcunuza tuttum.

24. yaklaştırmak

    Biraz toz olsa mendilini burnuna tutar. - A. Ş. Hisar

25. kullanmak

    Yaşmak tutmak. Ustura tutmak.

26. bağlamak

    Sütler kaymak tutar tutmaz ordayım. - B. S. Erdoğan

27. beklenen sonucu vermek

    Toprağa atılan her tohum bir ümittir. Tohum ya tutar ya tutmaz. Ya yeşerir ya yeşermez. - Ş. Rado

28. iş görebilmek

    Eli ayağı tutsun, açlıktan ölmesin, yeterdi ona. - T. Buğra

29. sürmek, zaman almak

    Bu iş iki saat tuttu.

30. yapışarak veya sokularak çıkmaz olmak

    Boya tutmadı. Çivi iyi tuttu.

31. bir şeyi kullanması için uzatmak

    Kucaklaşma sahanlıkta başlar ve ayakkabılarını çıkarıp karısının tuttuğu terliklerini giyene kadar Serdar'ın kolları boynunda kalır. - T. Buğra

32. sunmak

    Konuklara şeker tutmak.

33. işgal etmek
34. izlemek

    Tepeden inince Değirmendere'ye hâkim bir iz tutacaksınız. - R. H. Karay

35. bırakmamak

    Baba sesini çıkarmadı hatta öksürüğünü bile galiba tuttu. - P. Safa

36. sarmak, bürümek

    Hey başları duman tutmuş dağlar, hey! - Halk türküsü

37. asılmak, kuvvetlice sarılmak

    Üç kişi tutarlarmış da onu pencerenin önünden çekemezlermiş. - P. Safa

38. bir kişinin yerini almak

    Bak azizim, dedim, ben senin yerini tutamam. - Y. K. Karaosmanoğlu

39. otobüs, vapur, uçak v.s. hasta etmek
40. herhangi bir durumda kalmasını sağlamak

    Kapıyı açık tutmayın.

41. bir yerde kalmasını sağlamak
42. bir sanat eseri geniş ilgi görmek

    Eğer piyes tutar da alkışlanırsa bir yazara yakışacak bir kıyafet giymeliydim. - C. Uçuk

43. biriktirmek, tasarruf etmek

    Sen metelik tutuyorsun gibi geliyor bana. Ay başına kadar bana ödünç versene. - M. Ş. Esendal

44. askerlikte, bankacılıkta durdurmak, blokaj
45. başlamak

    Kadınların başında gördüğünüz bürümcükten, iç çamaşırlarından tutunuz da entarilik kaba pamuklulara kadar hepsi Osmanlı malı idi. - F. R. Atay

46. bir şey düşünmek

    Herkes aklından bir sayı tutsun.

47. (spor) takım oyunlarında karşı takımdaki bir oyuncuyu yakından izlemek, markaja almak

ağzıyla kuş tutmak, cin tutmak, eli ekmek tutmak, göz önünde tutmak, gözden ırak tutmak, ışık tutmak, mekân tutmak, uzak tutmak

• tutabilmek, tutulmak, tutturmak

• Türk Dil Kurumuna göre "tutmak" maddesi

tutmak

1. tutmak
2. kavramak, yakalamak

• Atacanov, Ata (1922). Türkmendolu Yir Sözlüğü.