Siirt (il)

Cumhuriyet döneminde il olan Siirt, 1924'te Beytüşşebap'ın; 1926'da Beşiri ve Sason'un katılmasıyla genişledi. Ancak Beytüşşebap, 1936'da yeniden il yapılan Hakkâri'ye bağlandı. 1938'de Garzan (bugün Yanarsu) ilçesinin merkezi Mısrıç'a (bugün Kurtalan) taşındı ve aynı ilçeye bağlı Baykan bucağı ilçe oldu. Aynı yıl Sason'a bağlı bucak olan Hazo, Kozluk adıyla ilçe yapıldı. 1943'te Garzan ilçesinin ve merkezinin adı Kurtalan olarak değiştirildi. 1957'de Beşiri'nin bucağı olan İluh, Batman adıyla ilçe yapıldı. 1962'de Pervari ilçesinin Müküs bucağı, Van'ın Gevaş ilçesine bağlandı. 1990 yılında Siirt'in Batman, Beşiri, Kozluk ve Sason ilçeleri yeni kurulan Batman iline bağlandı. Aynı yıl Siirt'in Şırnak ilçesiyle, Eruh'tan ayrılarak ilçe yapılan Güçlükonak beldesi yeni kurulan Şırnak iline bağlandı ve Merkez ilçeye bağlı Tillo bucağı Aydınlar adıyla ilçe yapıldı.

İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.

İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır. İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)

İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.^[5][6]

Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.

Siirt Valisi, 1975-Akyazı doğumlu Kemal KIZILKAYA’dır. Ağustos 2023 tarihinde Bilecik Valisi iken atanmıştır.

2019 Türkiye yerel seçimleri sonunda Siirt Belediye Başkanlığını kazanan Berivan Helen Işık (HDP), 15 Mayıs 2020 tarihinde görevden alınmış, yerine Siirt Valisi Osman HACIBEKTAŞOĞLU kayyum olarak atanmıştır.^[7] Ayrıca Baykan ve Kurtalan ilçelerinin HDP'li belediye başkanları da seçildikten sonra İçişleri Bakanlığı tarafından görevden alınmış, yerine ilçe kaymakamları kayyum atanmıştır.

2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Siirt İl Genel Meclisi üye sayısı, 15 AK Parti, 7 HDP olmak üzere 22’dir.^[8] Siirt Belediye Meclisi ise 13 AK Parti ve 18 HDP olmak üzere 31 üyeden oluşur.^[9]

2018 Genel seçimleri sonucu, Siirt'i temsilen TBMM'de AK Parti'den 1 milletvekili (Osman Ören) ve HDP'den 2 milletvekili (Meral Danış Beştaş, Sıdık Taş) seçilmiştir.^[10]

Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2024 verileri^[11])

Siirt ili nüfusu: 347.412'dir. Bu nüfusun % 74,70'i şehirlerde yaşamaktadır (2023 sonu). İlin yüzölçümü 5.718  km²'dir. İlde  km²'ye 61 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkezde 291’dır.) İlde yıllık nüfus % 4,63 oranında artmıştır. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Eruh (% 10,94)- Şirvan (-% 0,47)

06 Şubat 2024 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 7 İlçe, 12 belediye, bu belediyelerde 63 mahalle ve ayrıca 276 köy vardır.

Siirt il nüfus bilgileri
Yıl	Toplam	Sıra	Fark	Şehir - Kır
1927[13]	102.433	57		%22     22.681 79.752     %78
1935[14]	127.518	54	%24	%19     24.678 102.840     %81
1940[15]	146.522	53	%15	%21     30.558 115.964     %79
1945[16]	133.627	55	%9	%22     29.303 104.323     %78
1950[17]	156.703	54	%17	%19     29.561 127.142     %81
1955[18]	191.234	55	%22	%20     37.331 153.903     %80
1960[19]	232.243	54	%21	%24     54.686 177.557     %76
1965[20]	264.832	51	%14	%29     75.520 189.312     %71
1970[21]	320.684	44	%21	%35     111.206 209.478     %65
1975[22]	381.503	43	%19	%39     148.521 232.982     %61
1980[23]	445.483	41	%17	%41     183.804 261.679     %59
1985[24]	524.741	38	%18	%45     237.014 287.727     %55
1990[25]	243.435	66	%54	%45     110.139 133.296     %55
2000[26]	263.676	64	%8	%58     153.522 110.154     %42
2007[27]	291.528	59	%11	%60     173.770 117.758     %40
2008[28]	299.819	59	%3	%60     178.960 120.859     %40
2009[29]	303.622	59	%1	%61     183.924 119.698     %39
2010[30]	300.695	59	%1	%60     181.410 119.285     %40
2011[31]	310.468	58	%3	%61     189.854 120.614     %39
2012[32]	310.879	58	%0	%62     191.703 119.176     %38
2013[33]	314.153	58	%1	%62     193.282 120.871     %38
2014[34]	318.366	58	%1	%62     198.815 119.551     %38
2015[35]	320.351	58	%1	%64     204.023 116.328     %36
2016[35]	322.664	58	%1	%64     206.917 115.747     %36
2017[35]	324.394	58	%1	%65     209.390 115.004     %35
2018[35]	331.670	58	%2	%66     218.347 113.323     %34
2019[35]	330.280	58	%0	%66     218.553 111.727     %34
2020[35]	331.070	58	%0	%67     220.812 110.258     %33
2021[35]	331.980	58	%0	%67     223.550 108.430     %33
2022[35]	331.311	58	%0

Not: 1990 yılında Batman ve Şırnak illerinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

2018-2019 Sezonu sonunda, Siirt İl Özel İdare Spor, futbol Bölgesel Amatör Lig (BAL) de grubunu 3. sırada tamamlamıştır. 2019-2020 Sezonu sonunda 3. Lig'e yükselmiştir. 3. Lig Kadın futbol liginde de 2 takımı vardır. Hentbol erkekler 2.ligi takımı ligden çekilmiştir.

Ziraat Türkiye Kupası'nda Siirt İl Özel İdare Spor, 3.turda elenmiştir.

Önemli spor tesisleri: Siirt Atatürk Stadyumu (5.650), Siirt Kapalı Spor Salonu (1.500), 100.Yıl Yüzme Havuzu (750)'dur.

• Siirt Valiliği 12 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Siirt İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 29 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.