Sâmerrâ

Mutasım'ın halifeliği zamanında devletin başkenti Bağdat'ta meskûn bulunan memlûklerin taşkınlıkları nedeniyle sosyal hayatta yaşanan gerilimin tehlikeli boyutlara ulaşması sebebiyle bu topluluğun ayrı bir kente taşınması kararlaştırılmış ve bu iş için yeni ve plânlı bir kent olarak Sâmerrâ kurulmuştur. 836 yılında yalnızca memlûklerin iskân edilmesi düşünülerek kurulduğundan askerî bir garnizon tarzında tamamen askerlerin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde inşa edilmiştir. Kent bu nedenle Askerü'l-Mutasım adıyla da anılmıştır.

Zaman içerisinde ekonomik ve mimari olarak genişleyen şehir gerçek bir yerleşim yeri hâlini almaya başlamış, Mütevekkil'in zamanında geniş bir imar görmüştür. 836-892 yılları arasında devletin başkenti hâline gelmişse de Bağdat yeniden başkent olduğunda nüfusu köy seviyesine kadar inmiştir.

Osmanlılar hükmünde iken kaymakamlık olarak idari sisteme dâhil edilmiş, 1950 yılında Dicle'ye baraj inşa edilmesiyle nüfus artış göstermiş ve şehrin yakınlarına yeni bir kent olarak günümüz Samarrası kurulmuştur.

• Demirci, Mustafa (2009). "Sâmerrâ". İslâm Ansiklopedisi. 36. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. ss. 70-71.