[go: up one dir, main page]

Azak Denizi

Karadeniz'in Kuzeydoğusu'nda bulunan bir içdeniz

Azak Denizi (RusçaАзо́вское мо́ре, Azóvskoje móre; UkraynacaАзо́вське мо́ре, Azóvśke móre; Kırım TatarcasıAzaq deñizi; AdigeceХы Мыут1э, Khı Mıvt'e; "Meot Denizi" olarak da bilinir), Karadeniz'in kuzeydoğusunda yer alan ve Kerç Boğazı ile Karadeniz'e bağlanan Rusya ve Ukrayna arasındaki bir iç denizdir. Yüzölçümü 37.700 km² olan Azak Denizinin uzunluğu 240 km genişliği ise 135 km olup kıyıları alçaktır. Don ve Kuban nehirleri bu denize dökülür. Bu büyük nehirlerin ilave etkisiyle tuzluluk derecesi düşük olan Azak Denizi, Aralık ayından Mart ayına kadar donar. Bol miktarda balık bulunan bu denizde kışın buzlar delinerek balık avlanır.

Azak Denizi
Avrupa üzerinde Azak Denizi
Azak Denizi
Azak Denizi
Havza
Ülke(ler)Ukrayna, Rusya
KonumDoğu Avrupa
Koordinatlar46°K 37°D / 46°K 37°D / 46; 37
Yerleşim(ler) (sahil)Mariupol, Azak, Berdyansk
Genel bilgiler
Aktığı yerKaradeniz
Türİç deniz
Akarsu (gelen)Don Nehri, Kuban Nehri
Akarsu (giden)Kerç Boğazı
Uzunluk360 km (220 mi)
Genişlik180 km (110 mi)
Ortalama derinlik7 m (23 ft)
En derin noktası14 km (8,7 mi)
Yüzölçümü39.000 km2 (15.000 sq mi)
Su hacmi290 km3 (70 cu mi)
BağlantıKırım Köprüsü
Wikimedia Commons
Harita
Kış başlangıcında Azak Denizi'nin uzaydan görünüşü NASA. Kuzeydoğu'dan Azak Denizi'ne dökülen ve denizi besleyen ana nehir olan Don Nehri'nin ağzı ve denizin sığ kısımları kış ayları boyunca çevredeki küçük göllerle beraber buz tutmaktadır. (10 Aralık 2002)

Kelime Kökeni

değiştir

Antik adı Maeotis olan denizin şimdiki adı Türk soylu kavimlerden gelir. Yükseltinin az olduğu düz ve alçak kıyılara sahip Kıpçak dilinde alçak topraklar anlamındadır. Rus halk söylencelerine göre ise Azak ismi Asuf/Azum isimli bir Kuman prensinden gelir.

Osmanlı denize, balık bolluğundan dolayı Balük Denis (Balık Denizi) ismini vermiştir.

Denize kıyısı olan ülkeler

değiştir
 
1550 tarihli bir haritada Azak Denizi

Doğuda;

Kuzey, Güney ve Batıda;

Coğrafi Özellikleri

değiştir

Okyanus sistemlerine uzak oluşu nedeniyle gelgit etkisinin çok az hissedildiği ve Don Nehri gibi büyük ırmakların alüvyon taşıdığı Azak Denizinde, çok sayıda kıyı dili oluşumu vardır. Bunun yanında bazı nehirlerin ağızlarında haliçler vardır. Yerel dillerde bu haliçler liman ismiyle anılır.

Osmanlı döneminde yapılması planlanan ama yapımı 2.Dünya Savaşı sonrası Rusya tarafından gerçekleştirilen Volga-Don Kanalı ile Azak Denizi, Hazar Denizi ile yapay olarak bağlanmıştır.

Azak Denizi'nin başlıca kısımları

  • Sivash, Azak Denizi'nin batısında yer alan büyük lagün sistemi
  • Taganrog Körfezi, denizin kuzeydoğusunda yer alan aynı zamanda Azak Denizi'nin en büyük körfezi
  • Kerç Boğazı, Karadeniz bağlantısını sağlayan denizin güneyindeki boğaz
 
Sanayisi ile ön plana çıkan Kerç

Kaynakça

değiştir

Dış bağlantılar

değiştir