Yıldırım Ordular Grubu
| Yıldırım Ordular Grubu | |
|---|---|
 Yıldırım Ordular Grubu Komutanı Mirliva Mustafa Kemal Paşa, yaverleriyle birlikte, 1918. | |
| Etkin | 15 Temmuz 1917[1] - 7 Kasım 1918 |
| Dağılması | 7 Kasım 1918[1] |
| Ülke |  Osmanlı İmparatorluğu |
| Bağlılık |  Osmanlı ordusu |
| Tipi | Ordular grubu |
| Büyüklük | Eylül 1918: 269.783[2] ~121.000 muharip asker[2] |
| Karargâh | Nablus, Filistin (Haziran 1918) |
| Savaşları | I. Dünya Savaşı |
| Komutanlar | |
| Ünlü komutanları | Erich von Falkenhayn (Temmuz 1917 - 6 Şubat 1918) Otto Liman von Sanders (24 Şubat - 30 Ekim 1918) Mustafa Kemal Paşa (31 Ekim - 7 Kasım 1918) |
Yıldırım Ordular Grubu (Almanca: Heeresgruppe Yıldırım), I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı Devleti'nin Filistin-Suriye-Irak cephelerini savunmak için teşkil ettiği ordular grubu.
24 Haziran 1917 tarihinde Halep'te, Enver Paşa'nın başkanlığında Osmanlı ve Alman komutanlarının katılmasıyla (Mustafa Kemal Paşa dahil) yapılan toplantıda, General Falkenhayn'ın komutanlığında "Yıldırım Ordular Grubu" ("Heeresgruppe Yıldırım") kurulması kararlaştırıldı. Bu yeni düzenleme Filistin-Suriye-Irak cephelerini, bünyesinde bir araya getirecekti. Bu düzenlemede bile Sina Cephesine fazla bir kuvvet ayrılmamıştı. Yalnız bu sefer Almanya, Yıldırım Ordularına 6000 kişilik bir yardım kuvveti gönderecekti ki, bunun bir kısmı da Sina Cephesine ayrılmıştı. Ekim ayında (1917) Filistin Cephesindeki Osmanlı kuvvetlerinin mevcudu 46.000 kişi kadardı. Buna karşılık Allenby'nin emrinde ise takribi 97.000 kişilik bir kuvvet bulunmaktaydı.
24 Haziran 1917 günü yapılan Halep toplantısından sonra İstanbul'a dönen Başkomutan Vekili Enver Paşa'nın ilk işi kararlaştırdığı Yıldırım Ordular Grubu'nun kurulması olmuş ve General Falkenhayn'ın Grup Komutanlığına tayinini (11 Temmuz 1917), padişahın onayından geçirdikten sonra 15 Temmuz 1917'de teşkil emrini vermişti. Yıldırım Ordu Grubu'nun kuruluş amacı ilk başta Bağdat'ın geri alınmasıydı. Ancak kısa zamanda bu hedefin gerçekleşmesinin gerçekçi olmadığı anlaşılarak Filistin-Suriye cephesi esas alınarak düzenleme yapılmıştır. İlk başta gruba dahil edilen Irak'taki 6. Ordu ile Diyarbakır'daki 2. Ordu grup teşkilatından çıkarılarak Yıldırım Ordu Grubu 4, 7 ve 8. Ordulardan müteşekkil kılınmıştır. Yıldırım Ordular Grubu Eylül 1918'deki Megiddo Muharebesinde İngiliz kuvvetlerince büyük ölçüde imha edildikten sonra, 30 Ekim 1918 tarihinde İtilaf Devletleri'yle Mondros Mütârekesi imzalandı. Bu mütareke gereği Osmanlı Devleti'nde bulunan Almanların ayrılmaları gerekmekteydi. Buna dayanarak Sadrazam Ahmet İzzet Paşa, 30 Ekim 1918'de Otto Liman von Sanders'e bir telgraf çekerek, Yıldırım Ordu Grubu Komutanlığını Mustafa Kemal Paşa'ya devretmesini istemişti. Bunun üzerine 31 Ekim günü Yıldırım Ordu Grubu Komutanlığını Mustafa Kemal Paşa'ya bırakan von Sanders, emrinde bulunan birliklere veda yazısı yazarak, 31 Ekim 1918 günü görevinden ayrıldı. Mustafa Kemal Paşa'nın 31 Ekim günü Adana'da devralmış olduğu Yıldırım Ordu Grubu Komutanlığı görevi 7 Kasım 1918 tarihine kadar 8 gün sürdü.
I. Dünya Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]Ağustos 1917 Savaş Düzeni
[değiştir | kaynağı değiştir]Ağustos 1917'de ordu grubu aşağıdaki şekilde yapılandırıldı:[3]
- Yıldırım Ordu Grubu (Müşir Erich von Falkenhayn)
Ocak 1918 Savaş Düzeni
[değiştir | kaynağı değiştir]Ocak 1918'de ordular grubu aşağıdaki şekilde yapılandırıldı:[4]
- Yıldırım Ordular Grubu (Müşir Erich von Falkenhayn)
- 7. Ordu (Mirliva Mustafa Fevzi Paşa)
- 3. Kolordu
- 1. Tümen, 19. Tümen, 24. Tümen
- 20. Kolordu
- 3. Süvari Tümeni
- Alman Asya Kolordusu
- 3. Kolordu
- 8. Ordu (Ferik Cevat Paşa)
- 7. Ordu (Mirliva Mustafa Fevzi Paşa)
Haziran 1918 Savaş Düzeni
[değiştir | kaynağı değiştir]Haziran 1918'de ordular grubu aşağıdaki şekilde yapılandırıldı:[5]
- Yıldırım Ordular Grubu (Müşir Otto Liman von Sanders)
- 7. Ordu (Mirliva Mustafa Fevzi Paşa)
- 3. Kolordu
- 1. Tümen, 24. Tümen, 3. Süvari Tümeni
- 20. Kolordu
- 26. Tümen, 53. Tümen, 19. Tümen
- Alman Asya Kolordusu
- 3. Kolordu
- 8. Ordu (Ferik Cevad Paşa)
- 22. Kolordu
- 3. Tümen, 7. Tümen, 20. Tümen
- 16. Tümen
- 54. Tümen
- 2. Kafkas Süvari Tümeni
- 22. Kolordu
- 7. Ordu (Mirliva Mustafa Fevzi Paşa)
Eylül 1918 Savaş Düzeni
[değiştir | kaynağı değiştir]Eylül 1918'de ordular grubu aşağıdaki şekilde yapılandırıldı:[6]
- Yıldırım Ordular Grubu (Müşir Otto Liman von Sanders)
- 4. Ordu (Mirliva Mersinli Cemal Paşa)
- 2. Kolordu (Miralay Galatalı Şevket Bey)
- 62. Tümen, Geçici Tümen x 3
- Ürdün Grubu
- 24. Tümen, 3. Süvari Tümeni
- 8. Kolordu (Miralay Yasin Hilmi Bey)
- 2. Kolordu (Miralay Galatalı Şevket Bey)
- 7. Ordu (Mirliva Mustafa Kemal Paşa)
- 3. Kolordu (Miralay İsmet Bey)
- 1. Tümen, 11. Tümen
- 20. Kolordu (Miralay Ali Fuad Bey)
- 26. Tümen, 53. Tümen
- 3. Kolordu (Miralay İsmet Bey)
- 8. Ordu (Ferik Cevat Paşa)
- 22. Kolordu (Miralay Refet Bey)
- 7. Tümen, 20. Tümen
- Sol Kanat Kolordusu (Oberst Gustav von Oppen)
- 16. Tümen, 19. Tümen
- Alman Asya Kolordusu
- 2. Kafkas Süvari Tümeni
- 22. Kolordu (Miralay Refet Bey)
- 4. Ordu (Mirliva Mersinli Cemal Paşa)
Mondros Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Kasım 1918 Savaş Düzeni
[değiştir | kaynağı değiştir]Kasım 1918'de ordular grubu aşağıdaki şekilde yapılandırıldı:[7]
- Yıldırım Ordular Grubu (Mirliva Mustafa Kemal Paşa)
- 2. Ordu (Mirliva Nihad Paşa)
- 7. Ordu (Mirliva Ali Fuad Paşa, vekil)
- 3. Kolordu
- 11. Tümen, 24. Tümen
- 20. Kolordu
- 1. Tümen, 43. Tümen
- 3. Kolordu
Yıldırım Askeri Müfettişliği, Mayıs 1919
[değiştir | kaynağı değiştir]Nisan 1919 tarihinde Mustafa Kemal Paşa, Cevat Paşa ve Kavaklı Mustafa Fevzi Paşa İstanbul'da gizli bir toplantı düzenledi. Bu toplantıda "Üçlü Yemin" adlı bir rapor hazırlandı (Üçler Misakı) ve vatan savunması için ordu müfettişliği kurulmasına için karar verildi. Nisan ayı sonunda, Kavaklı Mustafa Fevzi Paşa, Harbiye Nazırı Şakir Paşa'ya bu raporu sundu. 30 Nisan 1919 tarihinde, Harbiye Nezareti ve Sultan VI. Mehmed, Genelkurmay Başkanı tarafından önerilen ordu müfettişlikleri kurulması hakkındaki kararı onayladı.[8] Müfettişlikler kuruldu ve başlarına şu komutanlar getirildi; 1. Ordu Askeri Müfettişliği (İstanbul'da konuşlu, Kavaklı Mustafa Fevzi Paşa), Yıldırım Ordusu Askeri Müfettişliği (Konya'da konuşlu, Mersinli Cemal Paşa, daha sonra 2. Ordu Askeri Müfettişliği), 9. Ordu Askeri Müfettişliği (Erzurum konuşlu, Mustafa Kemal Paşa, daha sonra 3. Ordu Askeri Müfettişliği). Ayrıca, Rumeli Askeri Müfettişliği (Nurettin Paşa) kurulacak, 13. Kolordu doğrudan Harbiye Nazırlığı'nın komutası altında olacaktı.[9] Mayıs 1919'da, ordu müfettişliği aşağıdaki şekilde yapılandırıldı:[10][11]
- Yıldırım Askeri Müfettişliği (Yıldırım Kıt'aatı Müfettişliği, Konya, Müfettiş: Ferik Mersinli Cemal Paşa)
- 12. Kolordu (Niğde, Miralay Selâhaddin Bey)
- 11. Tümen
- 41. Tümen
- 7. Süvari Alayı
- 20. Süvari Alayı
- 20. Kolordu (Ankara, Mirliva Ali Fuad Paşa)
- 23. Tümen
- 24. Tümen
- 17. Kolordu (İzmir, Mirliva Ali Nadir Paşa, İzmir'in işgali sonrası 1. Ordu Askeri Müfettişliği'nden transfer edildi)
- 56. Tümen
- 57. Tümen
- 12. Kolordu (Niğde, Miralay Selâhaddin Bey)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Türkmen, Zekeriya. "Zekeriya Türkmen, Mustafa Kemal Paşa ve Yıldırım Ordular Grup Komutanlığı, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sy: 47, Cilt XVI, Ankara Temmuz 2000, s. 395-419". 31 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2024 – www.academia.edu vasıtasıyla.
- ^ a b Erickson 2001, s. 242
- ^ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 170.
- ^ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 181.
- ^ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 188.
- ^ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 197.
- ^ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 202.
- ^ Zekeriya Türkmen, Mütareke Döneminde Ordunun Durumu ve Yeniden Yapılanması (1918-1920), Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2001, ISBN 975-16-1372-8, p. 105. (Türkçe)
- ^ Zekeriya Türkmen, Mütareke Döneminde Ordunun Durumu ve Yeniden Yapılanması (1918-1920), Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2001, ISBN 975-16-1372-8, p. 106. (Türkçe)
- ^ Zekeriya Türkmen, Mütareke Döneminde Ordunun Durumu ve Yeniden Yapılanması (1918-1920), Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2001, ISBN 975-16-1372-8, p. 333. (Türkçe)
- ^ Zekeriya Türkmen, Mütareke Döneminde Ordunun Durumu ve Yeniden Yapılanması (1918-1920), Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2001, ISBN 975-16-1372-8, pp. 110-111. (Türkçe)