Viburnum tinus
| Viburnum tinus | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| Viburnum Tinus | |||||||||||||||||
| Tip cins | |||||||||||||||||
| Viburnum | |||||||||||||||||
Viburnum tinus, aynı zamanda laurustinus veya laurestine olarak da bilinen, Akdeniz bölgesi, Avrupa ve Kuzey Afrika'ya özgü çiçekli bir bitki türüdür. Latince "Laurus" adı, yapraklarının defne yapraklarına benzerliğinden dolayı gelir.
Tanım
[değiştir | kaynağı değiştir]
2–7 m (7–23 ft) boya ve 3 m (10 ft) genişliğe ulaşan, yoğun ve yuvarlak tepeli bir çalıdır. [1] Yaprakları herdem yeşildir, 2–3 yıl dayanır, eliptik ila oval şekildedir, karşıt çiftler halinde dizilir, 4–10 cm uzunluğunda ve 2–4 cm genişliğindedir, alt yüzeyde ince tüyler kalıcıdır, kenarları tamamen düzdür.
Kış aylarında yoğun, 5–10 cm çapında çiçek salkımları halinde açan çiçekleri küçük, beyaz veya açık pembedir. Kırmızımsı pembe tomurcuklardan açan bu çiçekler, hermafrodit (tek evcikli - aynı bitki üzerinde hem erkek hem de dişi organlara sahip) ve beş sayılıdır (çiçeğin her bölümünde beş organ bulunur). Kuzey yarımkürede çiçeklenme dönemi kış mevsimi veya ekim-haziran ayları arasındadır. Beş taç yapraklı çiçekler, tomurcuktayken pembe daha sonra beyaz renge dönerek boru şeklini alır ve yuvarlak lobları vardır. Sadece tek bir çelenkte beş erkek organ (stamen) bulunur. Tozlaşma böcekler aracılığıyla gerçekleşir. Meyvesi koyu mavi-siyah renkli, 5–7 mm uzunluğunda bir etli meyvedir (drupe). 2020 yılında yapılan bir araştırma, meyvenin metalik mavisi renginin nedeninin bitkilerde nadir görülen bir olay olan yapısal renklenmeye sebep olan mikroskobik yağ kürecikleri olduğunu ortaya koymuştur.[1]
Yapraklarında yırtıcı ve mikro-etobur akarlara barınacakları yuvalar (domatia) bulunur.[2]
Dağılım ve yaşam alanı
[değiştir | kaynağı değiştir]Akdeniz bölgesine özgü olan Viburnum tinus, gölgeli ve nemli alanları tercih eder. Daha kısa kurak mevsimi nedeniyle Batı Akdeniz'de daha yaygın olarak görülür ve Akdeniz sklerofil maki topluluklarının baskın türlerinden biridir.[3] Avustralya, Pakistan, Kaliforniya, Oregon ve Tacikistan gibi bölgelere de getirilmiştir.[4]
Yetiştirme
[değiştir | kaynağı değiştir]Viburnum tinus, kışın açan çiçekleri ve metalik mavi meyveleri nedeniyle yaygın olarak yetiştirilir. -10 °C'ye kadar dayanıklıdır. 'Eve Price'[5], 'French White'[4] ve 'Gwenllian'[4] çeşitleri Kraliyet Bahçe Derneği'nin Garden Merit Ödülü'nü kazanmıştır.[6]
Diğer kullanımları
[değiştir | kaynağı değiştir]Son zamanlarda tentürü depresyon tedavisinde bitkisel ilaç olarak kullanılmaktadır. Bitki ayrıca iridoid glikozitleri içerir.[7]
Zararlılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Güneydoğu Britanya'da Viburnum tinus, Kraliyet Bahçe Derneği'ne göre ülkenin "bir numaralı zararlı türü" olan viburnum böceğinin (Pyrrhalta viburni) ana konakçısıdır.[8]
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Bitkinin genel adı, Viburnum lantana'ya atıfta bulunan Latince "viburnum" kelimesinden gelir. Tür adı ise Latince "tinus" kelimesinden türemiştir ve doğrudan bitkinin kendisini, Viburnum tinus'u işaret eder.[9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Hartley, Charlotte (6 Ağustos 2020). "The secret to this fruit's mysterious blue color". Science. doi:10.1126/science.abe2087. ISSN 0036-8075.
- ^ Grostal, Raul; O'Dowd, Dennis J. (Nisan 1994). "Plants, mites and mutualism: leaf domatia and the abundance and reproduction of mites on Viburnum tinus (Caprifoliaceae)". Oecologia (İngilizce). 97 (3): 308-315. doi:10.1007/BF00317319. ISSN 0029-8549.
- ^ RAND Review: November-December 2017. RAND Corporation. 2017.
- ^ a b c "Viburnum tinus". CABI Compendium. 7 Ocak 2022. Erişim tarihi: 5 Nisan 2024.
- ^ Clennett, Chris (Şubat 2004). "Plate 491. Viburnum tinus 'Eve Price'Viburnaceae". Curtis's Botanical Magazine. 21 (1): 77-80. doi:10.1111/j.1467-8748.2004.00416.x. ISSN 1355-4905.
- ^ "Royal Pharmaceutical Society AGM: 21 June 2017". The Pharmaceutical Journal. 2017. doi:10.1211/pj.2017.20202695. ISSN 2053-6186.
- ^ Tomassini, Lamberto; Francesca Cometa, M.; Foddai, Sebastiano; Nicoletti, Marcello (Ocak 1995). "Iridoid glucosides from Viburnum tinus". Phytochemistry (İngilizce). 38 (2): 423-425. doi:10.1016/0031-9422(94)00618-4. 17 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2024.
- ^ Norman, P. (2011). "Royal Society of Chemistry's 22nd Symposium on Medicinal Chemistry in Eastern England, Hatfield, UK, May 19, 2011". Drugs of the Future. 36 (11): 867. doi:10.1358/dof.2011.36.11.1688491. ISSN 0377-8282.
- ^ Charlton T. Lewis ve Charles Short. "Viburnum". Perseus projesinin Latince sözlüğü. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Eriksson, O., et al. 1979. Flora of Macaronesia: checklist of vascular plants
- Pignatti S. - Flora d'Italia – Edagricole – 1982, Vol. II, pag. 639
- Biolib
- Viburnum tinus
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Biki
-
Çiçeklenme
-
Çiçeklere yakın bakış
-
Olgunlaşmamış meyveler
-
Olgun meyveler
-
Meyvelere yakın bakış
-
Yaprağı
