Tayvan tarihi
Tayvan tarihi, Tayvan adasının ve halkının tarihidir. Tayvan'da insan yerleşimine ait kanıtlar on binlerce yıl geriye uzanır.[1][2] MÖ 3000 civarında bir tarım kültürünün aniden ortaya çıkmasının, günümüz Tayvan aborjinlerinin atalarının gelişini yansıttığına inanılır.[3] Ada, 17. yüzyılda Hollandalılar tarafından sömürgeleştirildi. Bunu Çin anakarasının Fujian ve Guangdong bölgelerinden Tayvan Boğazı üzerinden gelen Hakka göçmenleri de dahil olmak üzere Han Çinlilerinin akını izledi. İspanyollar da kısa süreliğine kuzeyde bir yerleşim inşa ettiler, ancak 1642 yılında Hollandalılar tarafından sürüldüler. Adanın Çince adı, "臺灣" ("Tayvan"), bir aborjin terimden türemiştir. Geçmişte (16. yüzyıldan itibaren) adaya batıda "Formosa" (Portekizce Ilha Formosa, "Güzel Ada") adı verilmiştir. 1644 yılında Çin anakarasında hakimiyetini kaybeden Ming Hanedanı'na sadık olan Koxinga (Zheng Cheng-gong), 1662 yılında Hollandalıları mağlup etti ve adada operasyonel bir üs kurdu. Zheng'in güçleri daha sonra 1683 yılında Qing Hanedanı tarafından yenilgiye uğratıldı. O zamanda itibaren, Tayvan'ın bazı kısımları Qing Hanedanı'na daha da entegre oldu. Ada, Birinci Çin-Japon Savaşı ardından 1895 yılında Penghu ile birlikte Japon İmparatorluğu'na dahil edildi. Tayvan, Japon İmparatorluğu'na ihraç edilecek pirinç ve şeker üretti. Aynı zamanda II. Dünya Savaşı sırasında Japonya'nın Güneydoğu Asya ve Pasifik'te sömürgeci genişlemesi için bir üs olarak kullanıldı. Bu dönemde Tayvan'da Japon imparatorluk eğitimi uygulandı ve birçok Tayvanlı savaş sırasında Japonya için savaştı.
1945 yılında, İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinin ardından, Kuomintang liderliğindeki Çin Cumhuriyeti, Tayvan'da yönetimi ele geçirdi. 1949 yılında, iç savaşın ardından Çin'de kontrolü kaybeden Çin Cumhuriyeti hükûmeti Tayvan'a çekildi ve Çan Kay Şek adada sıkıyönetim ilan etti. Japonya, San Francisco Barış Antlaşması ile 1952 yılında Tayvan üzerindeki tüm bölgesel haklarından resmen feragat etti. Kuomintang, 1980'lerde Chiang Ching-kuo tarafından demokratik reformlar ilan edilinceye kadar, 40 yıl boyunca tek partili bir devlet olarak Tayvan'ı (Kinmen, Wuchiu ve Tayvan Boğazı'nın karşı tarafındaki Matsu Adaları ile birlikte) yönetti. Reformlara Chiang'ın halefi Lee Teng-hui ile devam edildi ve 1996 yılında ilk kez doğrudan başkanlık seçimleri düzenlendi. 2000 yılında, Chen Shui-bian Tayvan'da Kuomintang üyesi olmayan ilk devlet başkanı seçildi. 2004 yılında seçimleri yine kazandı. 2008 yılında, Kuomintang üyesi Ma Ying-jeou devlet başkanı seçildi ve daha sonra 2012 yılında tekrar seçildi.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Olsen, John W.; Miller-Antonio, Sari (1992), "The Palaeolithic in Southern China", Asian Perspectives, 31 (2), ss. 129-160, 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 23 Nisan 2014.
- Jiao, Tianlong (2007), The neolithic of southeast China: cultural transformation and regional interaction on the coast, Cambria Press, ISBN 978-1-934043-16-5.
 | Tayvan ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Tarih ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
