Ruusbroeck

Jan Van Ruusbroeck
Mistik Yazar
Doğum	1293 ile 1294 arası Leeuw-Saint-Pierre
Ölüm	2 Aralık 1381 Groenendael
Kutsayanlar	Katolik Kilisesi, Lüteryan Kilisesi, Anglikan Komünyonu

Jan van Ruusbroeck, (1293 veya 1294, Leeuw-Saint-Pierre – 2 Aralık 1381, Gronendaal), Felemenk asıllı bir katolik rahip ve mistik bir yazardı. Ölümünden sonra, naaşı korunmuş ve hatırası Gronendaal’da korunmuştur. 1783’te naaşı Brüksel’deki Aziz Gudule kilisesine taşınmış ancak Fransız devrimi sırasında kaybolmuştur. 1 Aralık 1908’de Papa X. Pius tarafından Kutlu ilan edilmiştir.

Kökeni ve çocukluğu hakkında çok şey bilinmemektedir. Brüksel yakınlarında mütevazi bir aileye dünyaya gelmiştir. Annesinin adı bilinmesine rağmen babasının adı bilinmemektedir. Rahip olan Amcasının evinde iyi bir eğitim almıştır ve 24 yaşında kendisi de rahipliği seçmiştir. 1318 yılından 1343 yılına kadar Aziz Gudule’de bölge kilisesinde emekli olana dek rahiplik yapmış ve son derece kanaatkar bir hayat yaşamıştır.^[1]

Amcası Jan Hinckaert (ö. 1350) ve Vrank van Coudenberg (ö. 1386) tarafından daha inzivaya çekilmiş bir hayat yaşamaya teşvik edilmiş ve Brüksel’den 1343’te ayrılıp Sonian ormanı yakınlarındaki Groenendaal inzivagahına yerleşmiştir, burası Brabant Dükü III. Yuhanna tarafından kendilerine verilmiştir. Zamanla pek çok müridin katılmasıyla bu inzivagahın yeniden organize edilip yetkilendirilmiş bir dini vasıta haline getirilmesi gereği doğmuştur. Zamanının diğer önemli mistikleri olan Yuhanna Tauler, Heinrich Seuse ve Geert Groote ile yakın arkadaşlıklar kurmuştur.^[2]

Ruusbroeck 11 ruhani inceleme yazmıştır. Temel eserleri arasında İlahi Aşıkların Krallığı, Oniki Beguine, Ruhani Nikahlar, Sonsuz Kutsanmışlığın bir Aynası, Aydınlanmanın Küçük Kitabı ve Beyaz Taş bulunmaktadır. Bazı mektupları ve aforizmaları (Jan van Leeuwen gibi öğrencileri tarafından kayıda alınan) da günümüze ulaşmıştır. Daha geniş bir kitleye ulaşabilmek için Katolik litürjisi ve resmi dili olan Latince yerine yerel Flemenkçe’de yazmıştır.

• Ruhani Nikahlar en önemli eseri kabul edilmektedir. Matta İncili’nin 25:6 bölümünün genişletilmiş bir yorumudur. Bu başyapıtta Ruusbroeck, ruhun Tanrı’ya, ilahi Üçlü-Birliğe dönüşü mesajını özetlemiştir.^[1] Ayrıca bu eserde Mesih’in yani ‘Güvey’in nasıl insan doğası ile kendi doğasını Kutsal Ruh’un kıydığı kutsal evlilik yoluyla birleştirdiğine dair bir meditasyon da bulunmaktadır.^[3]
• Beyaz Taş, Ruhani Nikahlar ile aynı dönemde yazılmış kısa bir incelemedir. Ursula King’e göre daha ulaşılabilir bir kitap olmuştur ve ismi Vahiy Kitabının 2:17’deki ayetinden alır; “Galip gelene beyaz bir taş vereceğim...”^[2] Ruusbroeck’e göre beyaz taş, mistik birliğin bir sembolüdür. Kitap kısaca insanların bu taşı almaya layık olabilmeleri için ne yapmaları gerektiğini üzerinedir. Kitaba göre geçilmesi gereken üç mükemmellik seviyesi vardır, ilki ‘sadık bir hizmetkar’ olmaktır, ikincisi ‘gizli bir arkadaş’ ve üçüncüsü ‘Saklanmış bir oğul’ olmaktır. Üçüncü seviyeye insan Tanrının Üçlü-Birliği gerçekliğine çekildiği zaman ulaşabilir.^[2]
• Oniki Beguine kitabının mesajı ise şu şekilde özetlenebilir; Eğer Mesih’in Tanrı olarak, çarmıha gerilmiş, öldürülmüş ve bizim için yaşayıp öldüğünün, imajını kalbimizde taşırsak o vakit O bizimle yaşamaya başlar, biz de onun için yaşamaya başlarız.^[1] Ayrıca kitapta hatalı mistisizmi (Marguerite Porete ve Meister Eckhart) ve özellikle de Özgür Ruh hareketini uzunca eleştirmektedir, bu hareket kişinin günahsız yaşayabileceği bir lütuf noktasına gelmeyi başarabilmesinin mümkün olduğunu iddia etmekteydi.^[1]

Eserleri büyük oranda Sahte Dionisos’un doktirinleri ve Anversli Hadewijch ve Nasıralı Beatris’in yazılarından etkilenmiştir.^[2] Yazılarında kaynak çok az göstermiştir ancak pek çok klasik metine ve Augustinus, Clairvauxlu Bernard, Bonaventura, Saint-Thierryli Guillaume gibi yazarlara aşina olduğu açıktır.^[1]

Ruusboeck’in doktirini Mesih merkezlidir. Meister Eckhart'un düşündüğü gibi hrsitiyan manevi hayatını Mesih’in insan ruhuna doğmasına izin vermek için bir adanma olarak görür. Bu Mesih’in ruhta mistik doğuşu aracılığıyla insan tanrılaşır ya da başka bir deyişle, kurtulur.^[1]

Ruusbroeck mistik hayatı ya da inanç yaşamını üç formda değerlendirir: Aktif hayat, içsel yaşam ve tefekkür hayatı. Aktif hayat hakkında alçakgönüllülük, sabır, şefkat ve merhamet erdemlerinin geliştirilmesinin zaruri olduğuna vurgu yapar. İçsel hayat ise bir mistik için içsel sessizlik ve sükundur. Tefekkür hayatı ise tüm düşüncelerin, hislerin, düşkünlüklerin ve dikkat dağınıklıklarının öldüğü ve Tanrı’nın tasavvurunun doğrudan hayatına girmesini mümkün kılan bir hayattır.^[3] Ruusbroeck mistik hayatın iyi dengelenmiş bir yolunu temin eder. Beyaz Taş kitabında iki ekstrem ucu gösterir: Tanrı olduğumuz ve yaratılmış doğamızı kaybettiğimiz düşüncesi ve kendi içimizde kilitli kalmayı istediğimiz sapkın arzu düşüncesi.^[1]

Ruusbroeck içsel Üçlü-Birliği canlı ve enerjik bir hayat kaynağı olarak tarif eder. O’na göre Üçlü-Birlik’teki şahıslar daimi bir med-cezir dinamiği içindedirler. Üçlü-Birlik med cezire benzetilir, Oğul ve Kutsal Ruh’un babadan çıkıp yeniden ilahi birliğe dolar ve saadete erer. Kendi vizyonunda Üçlü-Birliği tüm yaratıkların ve yaratılışn üzerinde yaşayan, çalışan üç kişi olarak görür.^[4]

Ruusbroeck’in tüm manevi yapıtları ruhun Üçlü-birliğin içsel hayatını sevgi aracılığıyla absorbe etmesi ile ilgilidir.^[2] Ruh ve Tanrı arasındaki akış fikri ayrıca Magdeburglu Mechtild’de de bulunur ancak O’nun yazıları kendi dönemi için oldukça yeni kabul edilmektedir.^[5]

Ruusbroeck Flemenk bölgesindeki mistisizm için oldukça baskın bir rol oynamıştır, eserlerinin latinceye çevirilmesiyle de 15. yy’dan sonra tüm Avrupa'da yaygın bir biçimde okunmuştur. 15. yy’da Ruusbroeck’in manevi öğretileri Flemenk Fransisken Henri Herp tarafından hazırlanan kitaplarının derlemeleri sayesinde yayılmış ve yeni gelişen matbaa teknolojisininde bunda etkisi olmuştur. Bu sayede Ruusbroeck’in düşünceleri 16. yy İspanyol mistisizmini ve 17. yy Fransız manevi okulunu etkilemiştir.^[1]