Riyad
| Riyad الرياض | |
|---|---|
Şehir | |
  Riyad Riyad'ın Suudi Arabistan'daki konumu | |
| Ülke |  Suudi Arabistan |
| Bölge | Riyad |
| İl | Riyad |
| İdare | |
| • Vali | Faysal bin Bender bin Abdülaziz el-Suud |
| • Belediye başkanı | İbrahim Muhammed el-Sultan |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 1554 km² |
| Nüfus (2010)[1] | |
| • Toplam | 8.125,180 |
| • Yoğunluk | 3900/km² |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (AST) |
Resmî site arriyadh.com | |
Riyad (Arapça: الرياض, Er-Riyaz; "bahçeler"), Suudi Arabistan'ın başkenti ve en büyük şehridir. Şehir aynı zamanda Riyad Bölgesi'nin merkezi olup Arap Yarımadası'nın ortasında yer almaktadır ve 6 milyon nüfusa sahiptir. Şehir Merkez adı verilen 8 adet belediyeden oluşur.[2]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]1517'de Osmanlı Padişahı I. Selim'in Ridaniye Savaşı'nda Memluk ordusunu yenilgiye uğratmasıyla Hicaz Türk egemenliğine, Arap yarımadasının tamamı ise Türk nüfuzuna girdi. Ancak Riyad ve çevresinin ekonomik ve siyasi açıdan hiçbir öneme sahip olmaması nedeniyle bölgede herhangi bir garnizon kurulmasına gerek kalmadı.
Ancak, 19. yüzyılda siyasi durum değişti. 1791'de Merkezî Arabistan'da başlayan Vahhabi hareketinin 1803 yılından itibaren başta Mekke, Medine ve Taif kentleri olmak üzere Hicaz topraklarını tehdit etmeye başlaması II. Mahmud yönetimini (1808-1839) harekete geçirdi. Bölgedeki isyanın ve tehdidin sona erdirilmesi emri verilen Mısır Valisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa oğlu İbrahim Paşa komutasındaki bir orduyu Hicaz ve Necd'e gönderdi. 1818 yılında Vehhabilerin merkezi Diriye ve Riyad'ın fethedilmesiyle bölgedeki Türk egemenliği yeniden kuruldu.
1902'de Vahhabilerin (Suudilerin) lideri olan Abdülaziz er-Reşid'in Kuveyt'te topladığı bir orduyla Riyad'ı ele geçirmesiyle fiiliyatta Osmanlı Devleti'ne bağlı Suud Devleti başkenti Riyad olmak üzere yeniden kuruldu.
I. Dünya Savaşı yıllarında Hicaz kaynaklı bir Arap Ayaklanmasından çekinen Osmanlı Devleti, Suudi lider Abdülaziz bin Suud'u yanında tutmaya çalıştı. 1915 yılında yayımlanan bir ferman ile adı geçen "Riyad Kaymakamı" ilan edildi. Gerçekten de 1916'da Hicaz'da Arap Ayaklanması başlamasına rağmen, bin Suud savaşın sonuna kadar Osmanlı Devleti'ne sadık kaldı.
I. Dünya Savaşı'nın sonunda Osmanlı Devleti'nin Hicaz'dan çekilmesiyle Riyad kentindeki fiilî Türk egemenliği de sona erdi.
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir] Riyad iklimi 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 31,5 | 34,8 | 38,0 | 42,0 | 45,1 | 47,2 | 48,0 | 47,8 | 45,0 | 41,0 | 38,0 | 31,0 | 48,0 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 20,2 | 23,4 | 27,7 | 33,4 | 39,4 | 42,5 | 43,5 | 43,6 | 40,4 | 35,3 | 27,8 | 22,2 | 33,3 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | 14,4 | 17,3 | 21,4 | 26,9 | 32,9 | 35,7 | 36,8 | 36,7 | 33,5 | 28,4 | 21,5 | 16,3 | 26,8 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | 9,0 | 11,2 | 15,2 | 20,4 | 25,9 | 28,0 | 29,3 | 29,2 | 25,9 | 21,2 | 15,5 | 10,6 | 20,1 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −2,2 | 0,5 | 4,5 | 11,0 | 18,0 | 21,1 | 23,6 | 22,7 | 16,1 | 14,0 | 7,0 | 1,4 | −2,2 |
| Ortalama yağış (mm) | 12,5 | 8,0 | 24,0 | 28,0 | 4,9 | 3,0 | 3,7 | 4,0 | 0,1 | 0,8 | 8,7 | 14,6 | 112,3 |
| Kaynak: Cidde Bölgesel Meteoroloji Enstitüsü[3] | |||||||||||||
Demografi
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Nüfus |
|---|---|
| 1862 | 7,500 |
| 1935 | 30,000 |
| 1960 | 150,000 |
| 1970 | 370,000 |
| 1972 | 500,000 |
| 1974 | 650,000 |
| 1988 | 1,500,000 |
| 1990 | 2,000,000 |
| 1997 | 2,800,000 |
| 2007* | 3,780,450 |
| 2016 | 6,200,700 |
*Tahmini
Belediyeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Riyad şehrine bağlı Merakiz (Tekil: Merkez) adı verilen 8 adet belediye bulunmaktadır:[2]
- Merkez-i Irka
- Merkez El Hayr
- Merkez-i Heyt
- Merkez El Amaciye
- Merkez-i Leben
- Merkez-i Banban
- Merkez-i İzze Bi'l-Hair
- Merkez-i Dibyan
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Population". Statistical Yearbook 47 (2011). Central Department of Statistics & Information. 22 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2016.
- ^ a b "Riyad Bölgesi Muhafaza'lara göre Marakiz İstatistiği" (PDF). Suudi Arabistan Ulusal Arşiv ve Kayıt Merkezi. 28 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Cidde Bölgesel Meteoroloji Enstitüsü". 11 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2015.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Resmi site31 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Yönetim merkezi |  | |
|---|---|---|
| Şehirler | ||
