[go: up one dir, main page]
İçeriğe atla

Robert F. Kennedy

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Robert F. Kennedy
64. Amerika Birleşik Devletleri Başsavcısı
Görev süresi
20 Ocak 1961 - 3 Eylül 1964
Başkan John F. Kennedy
Lyndon B. Johnson
Yerine geldiği William P. Rogers
Yerine gelen Nicholas Katzenbach
Kişisel bilgiler
Doğum Robert Francis Kennedy
20 Kasım 1925(1925-11-20)
Brookline, Massachusetts, ABD
Ölüm 6 Haziran 1968 (42 yaşında)
Los Angeles, Kaliforniya, ABD
Partisi Demokratik
Evlilik(ler)
Ethel Skakel (e. 1950)
Çocuk(lar) Kathleen, Joseph, Robert Jr., David, Courtney, Michael, Kerry, Christopher, Max, Douglas, Rory
Bitirdiği okul Harvard Üniversitesi
Virginia Üniversitesi
Mesleği Hukukçu, siyasetçi
Dini Roma Katoliği
İmzası
Askerî hizmeti
Bağlılığı  ABD
Branşı ABD Donanma Rezervi
Hizmet yılları 1944–46
Rütbesi Denizci çırağı
Birimi USS Joseph P. Kennedy, Jr.
Çatışma/savaşları II. Dünya Savaşı

Robert Francis Kennedy (20 Kasım 1925 - 6 Haziran 1968) ya da kısaca RFK, Amerikalı siyasetçi ve avukattı. Ocak 1961'den Eylül 1964'e kadar 64. Amerika Birleşik Devletleri başsavcısı ve Ocak 1965'ten Haziran 1968'de Demokratların başkan adaylığı için yarıştığı sırada suikaste uğrayana kadar New York'tan ABD senatörü olarak görev yaptı. Kardeşleri John F. Kennedy ve Ted Kennedy gibi o da Demokrat Parti'nin önde gelen bir üyesiydi ve modern Amerikan liberalizminin bir simgesiydi.[1]

Kennedy, Brookline, Massachusetts'te varlıklı ve politik bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Kennedy, 1944'ten 1946'ya kadar ABD Deniz Kuvvetleri'nde görev yaptıktan sonra Harvard Üniversitesi'ndeki eğitimine geri döndü ve daha sonra Virginia Üniversitesi'nden hukuk diplomasını aldı. Kariyerine The Boston Post'ta muhabir ve Adalet Bakanlığı'nda avukat olarak başladı, ancak daha sonra kardeşi John'un 1952'de ABD Senatosu için yürüttüğü başarılı kampanyayı yönetmek üzere istifa etti. Ertesi yıl Senatör Joseph McCarthy'nin başkanlığını yaptığı Senato komitesinde yardımcı danışman olarak çalıştı. 1957'den 1959'a kadar Senato İşgücü Şantajları Komitesi'nin baş danışmanı olarak ulusal çapta dikkat çekti ve Teamsters Başkanı Jimmy Hoffa'ya sendikanın yolsuzluk uygulamaları konusunda açıkça meydan okudu. Kennedy, 1960 başkanlık seçimlerinde kardeşinin başarılı kampanyasını yürütmek için komiteden istifa etti. Amerikan tarihindeki en genç kabine üyelerinden biri olarak 35 yaşında Birleşik Devletler başsavcılığına atandı.[2] 1963'teki kardeşinin suikastına kadar, kardeşinin en yakın danışmanı olarak görev yaptı.[3]

Kennedy'nin görev süresi, sivil haklar hareketini savunması, organize suç ve mafyaya karşı mücadelesi ve Küba ile ilgili ABD dış politikasına katılımı ile bilinmektedir.[4] Küba Füze Krizi'ni, On Üç Gün adlı bir kitapta kaleme aldı. Başsavcı olarak Federal Soruşturma Bürosu'na (FBI) Martin Luther King Jr. ve Güney Hıristiyan Liderlik Konferansı'nı sınırlı olarak dinleme yetkisi verdi.[5] Kardeşinin öldürülmesinden sonra Lyndon B. Johnson'ın başkanlığı sırasında birkaç ay görevde kaldı. 1964'te New York'tan ABD Senatosu'na aday olmak için ayrıldı ve görevdeki senatör Cumhuriyetçi Kenneth Keating'i yendi. Görevdeyken Kennedy, ABD'nin Vietnam Savaşı'na katılmasına karşı çıktı ve özel işletmeleri kötü durumdaki topluluklara çekmek için tasarlanmış yasalara sponsor olarak yoksulluk konusunda farkındalığı artırdı. Yurtdışında Doğu Avrupa, Latin Amerika ve Güney Afrika'ya seyahat ederek insan hakları ve sosyal adaletle ilgili konuların savunucusu oldu ve Martin Luther King Jr, Cesar Chavez ve Walter Reuther ile çalışma ilişkileri kurdu.

Kennedy 1968'de yoksul, Afroamerikalı, Hispanik, Katolik ve genç seçmenlere hitap ederek Demokratların başkan adaylığı için önde gelen bir aday haline geldi.[6] Yarıştaki en büyük rakibi Senatör Eugene McCarthy idi. Kennedy, 5 Haziran 1968'de gece yarısı Kaliforniya ön seçimlerini kazandıktan kısa bir süre sonra, 1967'deki Altı Gün Savaşı'nın ardından İsrail'e verdiği desteğe misilleme olarak 24 yaşındaki Filistinli Sirhan Sirhan tarafından vuruldu. Kennedy, vurulduktan 25 saat sonra öldü. Sirhan tutuklandı, yargılandı ve hüküm giydi, ancak Kennedy'nin suikastı da kardeşininki gibi yaygın analizlere ve çok sayıda komplo teorisine konu olmaya devam etmektedir.[7]

İlk yılları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kennedy'nin Brookline, Massachusetts'teki doğum yeri

Robert Francis Kennedy, 20 Kasım 1925'te Boston'un dışında, Brookline, Massachusetts'te, siyasetçi ve iş adamı Joseph P. Kennedy Sr. ile hayırsever ve sosyetik Rose Fitzgerald Kennedy'nin oğlu olarak dünyaya geldi. Dokuz çocuklarının yedincisiydi.[8] Robert, aile hiyerarşisindeki konumunu şöyle tanımlıyordu: "Bu kadar aşağıdan geldiğinizde hayatta kalmak için mücadele etmeniz gerekir."[9] Anne ve babası, Massachusetts Demokrat Partisi'nde aktif olan iki önde gelen İrlandalı-Amerikalı ailenin üyeleriydi.[10] Kennedy'nin dört büyükanne ve büyükbabası da İrlandalı göçmenlerin çocuklarıydı.[11] Sekiz kardeşi Joseph Jr, John, Rosemary, Kathleen, Eunice, Patricia, Jean ve Ted'di.

Boston'da orta sınıf bir aileden gelen babası, çeşitli faaliyetlerle bir servet yarattı ve dokuz çocuğu için ömür boyu mali bağımsızlığı garanti eden vakıf fonları kurdu.[12] Siyasete yönelen Joe Sr., Demokrat Parti'nin önde gelen isimlerinden biri oldu ve ailenin siyasi hedeflerinde merkezi bir rol oynayacak paraya ve bağlantılara sahipti.[13] Robert'ın çocukluğu sırasında babası, onu ailenin "bücürü" olarak adlandırdı ve küçümsedi; en büyük iki oğlu Joseph Jr. ve John'a daha fazla ilgi gösterdi.[14] Ebeveynleri çocuklarını aile sofrasında tarih ve güncel olaylarla ilgili tartışmalara dâhil ediyordu. Bu konu hakkında Kennedy, "Franklin D. Roosevelt'in ne yaptığının ya da dünyada neler olup bittiğinin konuşulmadığı bir yemek zamanını neredeyse hiç hatırlamıyorum" dedi.[15]

Babasının iş dünyasındaki başarısı arttıkça Kennedy ve ailesi, Massachusetts, New York ve Florida'nın yanı sıra babasının 1938'den 1940'a kadar St James's Sarayı'nda ABD büyükelçisi olarak görev yaptığı Londra'da artan bir refah içinde yaşadı.[16][17] Bu evde Kennedy ve kardeşleri, sıkça yüzme, yelkencilik gibi su sporları yapıyorlardı ve Amerikan futbolu oynuyorlardı.[18] Kennedy daha sonra çocukluk döneminde "farklı okullara gittiğini, her zaman yeni arkadaşlar edinmek zorunda kaldığını ve çok garip olduğunu" söyledi.[19]

Amerika Birleşik Devletleri Başsavcısı (1961-1964)

[değiştir | kaynağı değiştir]
FBI Direktörü J. Edgar Hoover (solda), Robert Kennedy (ortada) ve Başsavcı Archibald Cox (sağda), 7 Mayıs 1963 tarihinde Beyaz Saray'da

1960 başkanlık seçimlerini kazandıktan sonra, başkan seçilen John F. Kennedy, küçük kardeşini ABD başsavcısı olarak atadı.[20] Bu seçim tartışmalara yol açtı; The New York Times ve The New Republic gibi yayınlar, onu deneyimsiz ve vasıfsız olarak nitelendirdi.[21] Herhangi bir eyalet ya da federal mahkemede deneyimi yoktu,[22] bu da Başkan'ın “Avukatlık yapmaya başlamadan önce ona biraz hukuki deneyim kazandırmanın yanlış olduğunu düşünmüyorum.”[23] şeklinde şaka yapmasına neden oldu. Senato Yargı Komitesi'nin, onun deneyimsizliği konusunda baskı yapması üzerine Kennedy, “Tahminime göre çok değerli deneyimlerim olduğunu düşünüyorum ... Boston'da avukatlık yapmak için hukuk fakültesinden mezun olduğumdan bu yana edindiğim bir yıllık deneyimden vazgeçmezdim." dedi.[24]

Senato çoğunluk sekreteri ve Lyndon Johnson'ın himayesindeki Bobby Baker'a göre, başkan seçilen Kennedy kardeşini başsavcı olarak atamak istemedi ama babaları ona karşı çıktı. Kennedy'nin seçtiği başsavcı vekili ve yardımcıları arasında Byron White ve Nicholas Katzenbach da vardı.[25]

Sivil haklar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kennedy, Adalet Bakanlığı önünde sivil haklar göstericilerine seslenirken, 14 Haziran 1963

Kennedy, 6 Mayıs 1961'de Georgia Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde yaptığı bir konuşmada yönetimin sivil haklara olan bağlılığını dile getirdi:

Pozisyonumuz oldukça net. Biz yasaları uyguluyoruz. Federal hükümet, Georgia Üniversitesi'ni ya da benim memleketim Massachusetts'teki okulları nasıl yönetiyorsa, Prince Edward County'deki okulları da öyle yönetmeyecektir. Bu davada ve tüm davalarda, bugün size söylüyorum ki, mahkeme kararları çiğnenirse, Adalet Bakanlığı harekete geçecektir. Beklemeyeceğiz ya da sessiz kalmayacağız, harekete geçeceğiz. Ben 1954 kararının doğru olduğuna inanıyorum. Ama benim inancımın bir önemi yok. Artık kanun böyle. Bazılarınız kararın yanlış olduğuna inanıyor olabilir. Bunun bir önemi yok. Kanun budur.[26]

FBI Direktörü J. Edgar Hoover, sivil haklar lideri Martin Luther King Jr.'ı sonradan görme bir baş belası olarak görüyor,[27] onu “devlet düşmanı” olarak nitelendiriyordu.[28] Şubat 1962'de Hoover, Kennedy'ye King'in bazı yakın sırdaşlarının ve danışmanlarının komünist olduğuna dair iddialar sundu.[29] İddialardan endişe duyan FBI, sonraki aylarda King'i izlemek üzere ajanlar görevlendirdi.[29] Kennedy, King'i şüpheli ilişkilere son vermesi konusunda uyardı. Buna karşılık King, komünist olduğundan şüphelenilen Jack O'Dell'in Güney Hıristiyan Liderlik Konferansı'ndan (SCLC) istifa etmesini istemeyi kabul etti, ancak güvenilir bir danışman olarak gördüğü Stanley Levison'ın istifa etmesi talebini reddetti.[30] Ekim 1963'te Kennedy, FBI'a King'i ve onun sivil haklar örgütü SCLC'nin diğer liderlerini dinleme yetkisi veren yazılı bir direktif yayınladı. Kennedy, King'in telefonlarının “deneme amaçlı olarak, bir ay kadar” sınırlı bir şekilde dinlenmesine sadece yazılı onay vermiş olsa da,[31] Hoover izni uzattı, böylece adamları King'in hayatının değerli gördükleri herhangi bir alanında kanıt aramak için serbest kaldılar.[32] Telefon dinlemeleri, Haziran 1966'ya kadar devam etti ve 1968'de, Kennedy'nin ölümünden günler önce ortaya çıktı.[33]

Suikast ve ölümü

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Robert F. Kennedy Suikastı
Kennedy, suikasttan birkaç dakika önce Los Angeles'taki Ambassador Hotel'de kalabalığa konuşuyor, y. 5 Haziran 1968

Kennedy, 4 Haziran'da hem Kaliforniya hem de Güney Dakota ön seçimlerini kazanarak büyük bir zafer elde etti.[34] Humphrey'nin 561 delegesine karşılık 393 toplam delege ile ikinci sıradaydı.[35] Kennedy, 5 Haziran gece yarısından kısa bir süre sonra, Los Angeles'taki Ambassador Hotel'in balo salonunda destekçilerine seslendi.[36] Kennedy, yaklaşık 12:10'da konuşmasını bitirirken şunları söyledi: "Hepinize teşekkür ediyorum ve Chicago'ya gidelim ve orada kazanalım."[37] Balo salonundan ayrılırken, basın odasına kestirme bir yol olduğu söylendikten sonra otelin mutfağından geçti.[38] Bunu, koruması -eski FBI ajanı Bill Barry- tarafından mutfaktan uzak durması tavsiye edilmesine rağmen yaptı. Kalabalık bir mutfak geçidinde Kennedy soluna döndü ve 24 yaşındaki Filistinli Sirhan Sirhan, 22 kalibrelik bir tabancayla ateş açtığı sırada otel komisi Juan Romero ile el sıkıştı.[39] Kennedy üç kez vuruldu ve beş kişi daha yaralandı.[40]

Popüler kültürdeki yeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

2006 yapımı Emilio Estevez'in yönettiği Bobby filminde birçok yıldız oynamıştır. Film Robert Kennedy'nin ölümünden bahsetmektedir.

Siyasi görevi
Önce gelen:
William P. Rogers 		Amerika Birleşik Devletleri Başsavcısı
1961–1964 		Sonra gelen:
Nicholas Katzenbach

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Tye, Larry (9 Mayıs 2017). Bobby Kennedy : the making of a liberal icon. New York. ISBN 978-0-8129-8350-0. OCLC 935987185. 
  2. ^ "Robert Kennedy's Attorney General Office". John F. Kennedy Presidential Library and Museum. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2021. 
  3. ^ "Bobby Kennedy: Is He The Assistant President?". 21 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Declassified Papers Provide New Window into RFK's Role As JFK's Closest Adviser". 22 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ Frum, David (2000). How We Got Here: The '70s. New York City: Basic Books. s. 41. ISBN 0-465-04195-7. 
  6. ^ Kahlenberg, Richard (16 Mart 2018). "The Inclusive Populism of Robert F. Kennedy". The Century Foundation. 19 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2018. 
  7. ^ Arango, Tim (5 Haziran 2018). "A Campaign, a Murder, a Legacy: Robert F. Kennedy's California Story". The New York Times. 19 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2018. 
  8. ^ Schlesinger (2002) [1978] s. 3.
  9. ^ Smith, Jeffery K. (2010). Bad Blood: Lyndon B. Johnson, Robert F. Kennedy, and the Tumultuous 1960s. AuthorHouse. s. 33. ISBN 978-1452084435. 
  10. ^ Donovan, Robert J. (1961). PT-109, John F. Kennedy in World War II. McGraw-Hill. s. 26. His forebears had immigrated from Ireland and acquired political power in the Democratic Party in Massachusetts. 
  11. ^ "John F. Kennedy Miscellaneous Information". John F. Kennedy Presidential Library & Museum. 31 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2012. 
  12. ^ "John F. Kennedy". Encyclopedia Britannica. 4 Temmuz 2023. 18 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024. 
  13. ^ Nasaw, David (2012). The Patriarch: The Remarkable Life and Turbulent Times of Joseph P. Kennedy, Penguin Press, ss. 584, 602-3, 671.
  14. ^ Thomas, s. 30.
  15. ^ "Robert F. Kennedy". John F. Kennedy Presidential Library & Museum. 29 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024. 
  16. ^ "Robert Kennedy". History.com. 28 Ağustos 2018. 13 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2018. 
  17. ^ "Rose Fitzgerald Kennedy Personal Papers". John F. Kennedy Presidential Library & Museum. 7 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024. 
  18. ^ Tye, s. 16.
  19. ^ Schlesinger, ss. 21-23.
  20. ^ "Attorney General: Robert Francis Kennedy". U.S. Department of Justice. 23 Ekim 2014. 13 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  21. ^ Schlesinger, Arthur M. Jr. (2012). Robert Kennedy and His Times. New York City: Houghton Mifflin Company. s. 233. ISBN 978-0-618-21928-5. 
  22. ^ Schlesinger, Arthur M. Jr. (2012). Robert Kennedy and His Times. New York City: Houghton Mifflin Company. s. 235. ISBN 978-0-618-21928-5. 
  23. ^ "New Administration: All He Asked". Time. 3 Şubat 1961. 4 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  24. ^ Shesol, Jeff (1998). Mutual Contempt: Lyndon Johnson, Robert Kennedy, and the Feud that Defined a Decade. W. W. Norton. s. 68. 
  25. ^ Schlesinger, Arthur M. Jr. (2012). Robert Kennedy and His Times. New York City: Houghton Mifflin Company. s. 237. ISBN 978-0-618-21928-5. 
  26. ^ "Law Day Address at the University of Georgia Law School". American Rhetoric. 22 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2016. 
  27. ^ "The FBI's War on King". American Public Radio. 22 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2016. 
  28. ^ "The History of the FBI's Secret 'Enemies' List". NPR. 14 Şubat 2012. 22 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  29. ^ a b "Martin Luther King, Jr. and the Global Struggle for Power – Federal Bureau of Investigation". Stanford University. 2 Mayıs 2017. 13 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2019. 
  30. ^ "Kennedy, Robert Francis (1925–1968)". The Martin Luther King, Jr. Research and Education Institute, Stanford University. 31 Mayıs 2017. 11 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2019. 
  31. ^ Herst, Burton (2007). Bobby and J. Edgar, s. 372.
  32. ^ Herst, Burton, (2007) ss. 372-374.
  33. ^ Garrow, David J. (8 Temmuz 2002). "The FBI and Martin Luther King". The Atlantic Monthly. 26 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2024. 
  34. ^ Thomas, s. 387.
  35. ^ Smith, Jeffrey K. (2010). Bad Blood: Lyndon B. Johnson, Robert F. Kennedy, and the Tumultuous 1960s. s. 266. 
  36. ^ Morriss, John G. (6 Haziran 1968). "Kennedy claims victory; and then shots ring out". The New York Times. s. 1. 5 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2015. 
  37. ^ "Remembering Robert Kennedy 50 Years After His Assassination". CBS News. 6 Haziran 2018. 4 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024. 
  38. ^ Taraborrelli, J. Randy (2000). Jackie, Ethel, Joan: Women of Camelot. Warner Books. s. 333. ISBN 0-446-52426-3. 
  39. ^ Hill, Gladwin (6 Haziran 1968). "Kennedy is Dead, Victim of Assassin; Suspect, Arab Immigrant, Arraigned; Johnson Appoints Panel on Violence". The New York Times. 24 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2015. 
  40. ^ Martinez, Michael (30 Nisan 2012). "RFK assassination witness tells CNN: There was a second shooter". CNN. 24 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Robert_F._Kennedy&oldid=34192803" sayfasından alınmıştır