[go: up one dir, main page]
İçeriğe atla

Panchatantra

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sanskritçe hayatta kalan en eski Panchatantra metninin ilk sayfası[1]
Braj'da 18. yüzyıldan kalma bir Pancatantra el yazması sayfası ("Konuşkan Kaplumbağa")
Mendut tapınağında bir Panchatantra kabartması, Orta Java, Endonezya

Panchatantra (IAST: Pañcatantra, ISO: Pañcatantra, Sanskritçe: पञ्चतन्त्र, "Beş İlke"), bir çerçeve hikâye içinde düzenlenmiş, Sanskritçe ayet ve nesirde birbiriyle ilişkili hayvan masallarından oluşan eski bir Hint koleksiyonudur.[2] Hayatta kalan en eski eser yaklaşık MÖ 200'e tarihlenmektedir ancak masallar muhtemelen çok daha eskidir.[3][4] Metnin yazarı bilinmemekte ancak bazı düzeltmelerde Vishnu Sharma'ya ve bazılarında Vasubhaga'ya atfedildi ancak her ikisi de hayali takma adlar olabilir.[3] Muhtemelen bir Hindu metnidir[3][5] ve "hayal edebildiğimiz kadar eski hayvan masalları" içeren eski sözlü geleneklere dayanmaktadır.

"Kesinlikle Hindistan'ın en sık çevrilen edebi ürünüdür"[6] ve bu hikâyeler dünyada en çok bilinenler arasındadır.[7] Birçok kültürde birçok isimle geçer. Panchatantra'nın Hindistan'ın hemen hemen her büyük dilinde bir versiyonu vardır. Ayrıca metnin dünya çapında 50'den fazla dilde 200 versiyonu vardır.[8] Bir versiyonu 11. yüzyılda Avrupa'ya ulaştı.[2]

Hint olmayan bir dile bilinen en eski çeviri, Burzoe tarafından yapılan Orta Farsça çeviridir (Pehlevi, MS 550).[2][8] Bu, Kalilag ve Damnag[9] olarak Süryanice bir çevirinin ve MS 750'de İranlı bilim adamı Abdullah İbn el-Mukaffa tarafından Kelile ve Dimne olarak Arapçaya bir çevirinin temeli oldu.[10] Hicri 3. yüzyıldan Rudaki'nin Yeni Farsça versiyonu Kalīleh o Demneh olarak bilinmeye başlandı. [11] MS 1143'te Ebu'l-Ma'ali Nasrallah Monshi tarafından nesir olarak aktarılan Kashefi'nin 15. yüzyıla ait Anvār-i Suhaylī'sinin (Canopus'un Işıkları)[12] temelini oluşturdu ve bu daTürkçe Humayun-namah'a çevrildi.[2] Kitap aynı zamanda The Fables of Bidpai (veya çeşitli Avrupa dillerinde Pilpai, Sanskritçe Vidyapati) veya The Morall Philosophie of Doni (İngilizce, 1570) olarak da bilinir.[2][13][14][15] Metnin Tantri Kamandaka, Tantravakya veya Candapingala olarak adlandırıldığı ve 360 masaldan oluştuğu Endonezya'da da çeşitli versiyonları bulunur.[2][16] Laos'ta bir versiyon Nandaka-prakarana olarak adlandırılırken Tayland'da Nang Tantrai olarak anılır.[16][17][18]

İçerik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Beş kitabın kendi altbaşlıkları vardır.[19]

Panchatantra
Kitap alt başlığı Tercüme Ryder'ın çevirisi[19] Olivelle'in çevirisi[20]
1. Mitra-bheda Arkadaşlar Arasında Uyumsuzluk Arkadaşların Kaybı Müttefikler Arasında Anlaşmazlığa Neden Olma Üzerine
2. Mitra-labha Arkadaş(lar)ın başarısı (Arkadaşlığın avantajları) Arkadaşların Kazanması Müttefikleri Güvenceye Alma Üzerine
3. Kākolukīyam Kargalar ve Baykuşların hikâyesi Kargalar ve Baykuşlar Üzerine Savaş ve Barış Üzerine: Kargaların ve Baykuşların Hikâyesi
4. Labdhapraṇāśam Elde edilen (istenen) şeyin kaybı. Kazanç Kaybı Kazandıklarını Kaybetmek Üzerine
5. Aparīkṣitakārakaṃ Ön muayene olmadan yapmak Düşüncesiz Eylem Aceleci Eylemlerde

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Hertel, Johannes (1915), The Panchatantra : a collection of ancient Hindu tales in its oldest recension, the Kashmirian, entitled Tantrakhyayika 30 Ağustos 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Harvard University Press, p. 1.
  2. ^ a b c d e f Panchatantra: Indian Literature 29 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Encyclopaedia Britannica
  3. ^ a b c Patrick Olivelle (1999). Pañcatantra: The Book of India's Folk Wisdom. Oxford University Press. ss. xii-xiii. ISBN 978-0-19-283988-6. 
  4. ^ Jacobs 1888, Introduction, page xv; Ryder 1925, Translator's introduction, quoting Hertel: "the original work was composed in Kashmir, about 200 B.C. At this date, however, many of the individual stories were already ancient."
  5. ^ Paul Waldau; Kimberley Patton (22 Mayıs 2009). A Communion of Subjects: Animals in Religion, Science, and Ethics. Columbia University Press. ss. 186, 680. ISBN 978-0-231-13643-3.  Yazar eksik |soyadı1= (yardım), Quote: "Pancatantra (Hindu text)..."
  6. ^ Introduction 30 Ağustos 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Olivelle 2006, quoting Edgerton 1924.
  7. ^ Ryder 1925, Translator's introduction: "The Panchatantra contains the most widely known stories in the world. If it were further declared that the Panchatantra is the best collection of stories in the world, the assertion could hardly be disproved, and would probably command the assent of those possessing the knowledge for a judgment."
  8. ^ a b Patrick Olivelle (2009). Pañcatantra: The Book of India's Folk Wisdom. Oxford University Press. ss. ix-x. ISBN 978-0-19-955575-8. 
  9. ^ Falconer 1885
  10. ^ Knatchbull 1819
  11. ^ Wood 2008.
  12. ^ Eastwick 1854, Wollaston 1877, Wilkinson 1930,
  13. ^ Jacobs 1888
  14. ^ The Fables of Pilpay, facsimile reprint of the 1775 edition, Darf Publishers, London 1987
  15. ^ Konrad Meisig (2006). Vera Alexander (Ed.). Peripheral Centres, Central Peripheries: India and Its Diaspora(s). LIT Verlag Münster. ss. 157-161. ISBN 978-3-8258-9210-4.  r eksik |soyadı1= (yardım)
  16. ^ a b A. Venkatasubbiah (1966), A Javanese version of the Pancatantra 29 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Annals of the Bhandarkar Oriental Research Institute, Vol. 47, No. 1/4 (1966), pp. 59–100
  17. ^ Anthony Kennedy Warder (1992). Indian Kāvya Literature: The art of storytelling. Motilal Banarsidass. ss. 77-84. ISBN 978-81-208-0615-3. 
  18. ^ Francisca Cho (2017). Seeing Like the Buddha: Enlightenment through Film. State University of New York Press. ss. 53-54. ISBN 978-1-4384-6440-4. , Quote: "the Thai collection of stories called the Nang Tantrai features, which are based on the third century BCE Indian collection of animal fables known as the Pancatantra"
  19. ^ a b Arthur Ryder (1925), The Panchatantra 29 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Columbia University archives, Book 1
  20. ^ Patrick Olivelle (2009). Pañcatantra: The Book of India's Folk Wisdom. Oxford University Press. ss. vii-viii. ISBN 978-0-19-955575-8. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Panchatantra&oldid=33741613" sayfasından alınmıştır