[go: up one dir, main page]
İçeriğe atla

NGC 1569

Koordinat:Sky map 04sa 30d 49,0s; +64º 50' 53″
Vikipedi, özgür ansiklopedi
NGC 1569
HUT tarafından elde edilen NGC 1569 fotoğrafı.
Gözlem verisi (Dönem J2000)
TakımyıldızZürafa
Sağ açıklık (α)4sa 30d 49,0s[1]
Dik açıklık (δ)+64sa 50d 53s[1]
Galaksi sınıfıIBm;Sbrst Sy1[1]
Görünür büyüklük (V)11,2[2]
Görünür büyüklük (B)11,8[2]
Yüzey parlaklığı (SB)13,1[2]
Görünür boyut (V)3,6′ × 1,8′[1]
Özellikler
Grup veya kümeMaffei 1 Kümesi[1]
(LGG 104)
Kırmızıya kayma (z)−0,000347 ± 0,000013[1]
Helyo dikey hız ()(-104 ± 4) km/sn[1]
Mesafe10,95 MIy (3,36 Mpc)[3]
Keşif
William Herschel (4 Kasım 1788)
Katalog belirtmeleri
NGC 1569 • UGC 3056 • PGC 15345 • CGCG 306-001 • MCG +11-6-1 • IRAS 04260+6444 • 2MASX J04304918+6450525 • Arp 210 • GC 847 • H II 768 • VII Zw 16
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

NGC 1569, Zürafa takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 10,95 MIy (3,36 Mpc)uzaklıkta bulunan bir cüce düzensiz gökadadır. William Herschel tarafından 4 Kasım 1788 tarihinde keşfedildi.[4] Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 210 olarak "Düzensizliklere, emilime ve çözülüme sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.[5] Her ne kadar amatör gök bilimcilerin pek ilgisini çekmese de, uzmanlar tarafından yıldızların oluşumları ile ilgili olarak yoğun bir biçimde incelenmektedir. Gökadanın uzaklığı önceleri 7,82 MIy (2,4 Mpc)[6] olarak tahmin edilmekteydi. Ancak 2008 yılında Hubble'ın görüntülerini inceleyen bilim insanları, gökadanın uzaklığını yaklaşık 11 milyon ışık yılı olarak hesapladılar. Böylece gökadanın, IC 342/Maffei 1 Kümesi'nin bir üyesi olduğu gösterildi.[3][7]

Fiziksel özellikler

[değiştir | kaynağı değiştir]

NGC 1569, Küçük Macellan Bulutu'ndan daha küçük olmasına rağmen Büyük Macellan Bulutu'ndan daha parlaktır.[8] Aynı zamanda aktif bir seyfert gökadası (Sy1) olan NGC 1569'un parlaklık sınıfı V-VI'dır ve geniş bir HI çizgisine sahiptir.[1]

Yıldız patlaması

[değiştir | kaynağı değiştir]

NGC 1569, büyük bir yıldız patlaması ile karakterize edilir. Son 100 milyon yıl içinde Samanyolu'ndan 100 kat daha fazla yıldız oluşturmuştur.[7] Gökadamızda bulunan küresel yıldız kümelerinin genç benzerleri olan ve farklı geçmişlere sahip iki önemli süper yıldız kümesi içerir.[9][10] Her iki kümede de aralıklarla yıldız oluşumu yaşanmıştır. Süper yıldız kümesi A, gökadanın kuzeybatısında bulunan iki yakın kümeden (NGC 1569 A1 ve NGC 1569 A2)[11] oluşur. Beş milyon yıldan daha az bir süre önce oluşan NGC 1569 A1, Wolf-Rayet yıldızları dahil genç yıldızlardan oluşur. NGC 1569 A2 ise yaşlı kırmızı yıldızlardan oluşmaktadır.[9][12] Gökadanın merkezine yakın bir konumda bulunan süper yıldız kümesi B, daha yaşlı kırmızı dev ve kırmızı üstdev yıldız popülasyonuna sahiptir.[9][10][12] Bu yıldız kümelerinin her ikisinin de Samanyolu'ndaki küresel yıldız kümeleri toplamına eşdeğer kütlelere sahip olduğu düşünülmektedir (yaklaşık (6-7) × 105 güneş kütlesi[3]). Bazıları küçük küresel kümelere benzeyen kütlelere sahip, çok sayıda nispeten genç (Büyük Macellan Bulutu'ndaki R136 gibi) küçük küresel kümeler tanımlanmıştır.[10] Bu sonuçlar Büyük Macellan Bulutu ve NGC 1705 gibi diğer cüce gökadaların sonuçları ile birlikte değerlendirildiğinde, cüce gökadalardaki yıldız oluşumunun sürekli meydana gelmediğini, bunun yerine hemen hemen kısa aralıklarda ani patlamalarla oluştuğunu göstermektedir.

HUT tarafından elde edilen NGC 1569'un merkezini gösteren fotoğraf. Sol ortada iki süper yıldız kümesi NGC 1569 A1 ve NGC 1569 A2 görünmekte.

Gökadada üretilen sayısız süpernova ve yıldızlarının kuvvetli rüzgarları, içerdiği genç yıldızların ışığıyla parıldayan 3.700 ışık yılı uzunluğunda ve 380 ışık yılı genişliğinde iplikçikler ve iyonize edilmiş hidrojen kabarcıklarını meydana getirmiştir.[7]

NGC 1569'daki yıldız patlamasının, IC 342 grubundaki (Maffei 1 kümesi) diğer gökadalarla, özellikle yakınındaki bir nötr hidrojen bulutuyla etkileşimi sonucu tetiklendiğine inanılmaktadır.[7][13] 2013 yılında yapılan bir çalışma, bu gökadayı IC 342 ve cüce gökada UGCA 92 ile bağlayan gelgit kuyruklarının varlığını göstermiştir.[14]

Maviye kayma

[değiştir | kaynağı değiştir]

NGC 1569, tayfı maviye kayma gösteren sıra dışı bir duruma sahiptir.[1] Bu durum, gökadanın Dünya'ya doğru hareket ettiğini gösterir. Buna rağmen çoğu gökadanın tayfı evrenin genişlemesi nedeniyle kırmızıya kayma gösterir.

Çevresi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Cüce düzensiz gökada UGCA 92'nin genellikle NGC 1569'un uydusu olduğu varsayılır. Bununla birlikte, NGC 1569'un yaşadığı yıldız patlamasıyla olan ilişkisi belirsizdir. Bazı yazarlar UGCA 92'nin henüz etkileşim halinde olmadığını,[15] bazıları ise gelgit kuyruğu ve nötr hidrojen iplikçikleri ile bağlandığı NGC 1569 ile etkileşime girdiğini öne sürmektedir.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c d e f g h i "NASA/IPAC Extragalactic Database". NED results for object NGC 1569. 22 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2019. 
  2. ^ a b c "SEDS". Revised NGC Data for NGC 1569 (İngilizce). 14 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ a b c Grocholski, Aaron J.; Aloisi, Alessandra; van der Marel, Roeland P.; Mack, Jennifer; Annibali, Francesca; Angeretti, Luca; Greggio, Laura; Held, Enrico V.; Romano, Donatella; Sirianni, Marco; Tosi, Monica (20 Ekim 2008). "A New Hubble Space Telescope Distance to NGC 1569: Starburst Properties and IC 342 Group Membership". Astrophysical Journal Letters. 686 (2). ss. L79-L82. arXiv:0808.0153 $2. Bibcode:2008ApJ...686L..79G. doi:10.1086/592949. 
  4. ^ Seligman, Courtney. "NGC 1569 (= PGC 15345 = Arp 210)". 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2019. 
  5. ^ Arp, Halton (1966). "Atlas of Peculiar Galaxies". Figure 2. 25 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2019. 
  6. ^ Makarova, L. N.; Karachentsev, I. D. (2003). "On the Distance to Nearby Dwarf Galaxy NGC 1569". Astrophysics. 46 (2). ss. 144-150. Bibcode:2003Ap.....46..144M. doi:10.1023/A:1024055702766. 23 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2019. 
  7. ^ a b c d Hubble Resolves Puzzle about Loner Starburst Galaxy 17 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Newswise - 17 Kasım 2008 tarihinde erişilmiştir.
  8. ^ Karachentsev, Igor D.; Karachentseva, Valentina E.; Huchtmeier, Walter K.; Makarov, Dmitry I. (2003). "A Catalog of Neighboring Galaxies". The Astronomical Journal. 127 (4). ss. 2031-2068. Bibcode:2004AJ....127.2031K. doi:10.1086/382905. 
  9. ^ a b c L. Origlia, C. Leitherer, A. Aloisi, L. Greggio, M. Tosi (2001). "The Stellar Content of the Super-Star Clusters in NGC 1569". Astronomical Journal. 122 (2). ss. 815-824. arXiv:astro-ph/0105195 $2. Bibcode:2001AJ....122..815O. doi:10.1086/321152. 
  10. ^ a b c D. A. Hunter; R. W. O'Connell; J. S. Gallagher; T. A. Smecker-Hane (2000). "The Star Clusters in the Starburst Irregular Galaxy NGC 1569". Astronomical Journal. 120 (5). ss. 2383-2401. arXiv:astro-ph/0009280 $2. Bibcode:2000AJ....120.2383H. doi:10.1086/316810. 
  11. ^ G. de Marchi; M. Clampin; L. Greggio; C. Leitherer; A. Nota; M. Tosi. (1997). "The Structure of the Super--Star Clusters in NGC 1569 from HST WFPC2 Images". Astrophysical Journal Letters. 479 (1). ss. L27-L30. Bibcode:1997ApJ...479L..27D. doi:10.1086/310579. 
  12. ^ a b G. J. Bendo; R. D. Joseph (2004). "Nuclear Stellar Populations in the Infrared Space Observatory Atlas of Bright Spiral Galaxies". Astronomical Journal. 127 (6). ss. 3338-3360. arXiv:astro-ph/0403133 $2. Bibcode:2004AJ....127.3338B. doi:10.1086/420712. 
  13. ^ Stil, J. M.; Israel, F. P. (2002). "HI distribution and kinematics of NGC 1569". Astronomy and Astrophysics. 392 (2). ss. 473-487. arXiv:astro-ph/0209444 $2. Bibcode:2002A&A...392..473S. doi:10.1051/0004-6361:20020953. 
  14. ^ Johnson, Megan (2002). "Determining the Nature of the Extended H I Structure around LITTLE THINGS Dwarf Galaxy NGC 1569". The Astronomical Journal. 145 (6). s. 146. arXiv:1304.1484 $2. Bibcode:2013AJ....145..146J. doi:10.1088/0004-6256/145/6/146. 
  15. ^ Makarova, Lidia; Makarov, Dmitry; Savchenko, Sergey (2012). "Star formation history and environment of the dwarf galaxy UGCA 92". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 423 (1). ss. 294-303. arXiv:1203.1397 $2. Bibcode:2012MNRAS.423..294M. doi:10.1111/j.1365-2966.2012.20872.x. 

Liste

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=NGC_1569&oldid=30752027" sayfasından alınmıştır