Miguel Primo de Rivera
| Diktatör Miguel Primo de Rivera | |
|---|---|
| |
| Miguel Primo de Rivera, y. 1920 | |
| İspanya başbakanı | |
| Görev süresi 15 Eylül 1923 - 28 Ocak 1930 | |
| Hükümdar | XIII. Alfonso |
| Yerine geldiği | Manuel García Prieto |
| Yerine gelen | Dámaso Berenguer |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Miguel Primo de Rivera y Orbaneja 8 Ocak 1870 Jerez, İspanya |
| Ölüm | 16 Mart 1930 (60 yaşında) Paris, Fransa |
Miguel Primo de Rivera y Orbaneja (8 Ocak 1870 – 16 Mart 1930), Bourbon Restorasyonu'nun son yıllarında 1923'ten 1930'a kadar İspanya başbakanı olarak hüküm süren bir İspanyol diktatör ve askeri subaydı.
Endülüs aristokratlarından toprak sahibi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Ekim 1893'te Margallo Savaşı sırasında Cabrerizas Altas'ta ateşle vaftiz edildi.[1] Askeri basamakları tırmanarak; 1911'de tuğgeneralliğe, 1914'te tümgeneralliğe ve 1919'da korgeneralliğe terfi etti.[2] Valensiya, Madrid ve Barselona askeri bölgelerinin yöneticisi olarak görev yapmaya devam etti ve ordunun Afrika'dan çekilmesini savunan bir ses olarak öne çıktı.
Restorasyon rejiminin krizi sırasında, özellikle Rif Savaşı'ndaki gerilemeler ve Picasso dosyasının soruşturulmasının ardından ortaya çıkan siyasi çalkantılar üzerine Primo de Rivera, Kral XIII. Alfonso'ya yakın Afrikacı generallerden oluşan bir kliğin yardımıyla 13 Eylül 1923'te askeri bir darbe düzenledi. Darbe, hükümdarın onayıyla gerçekleşti ve Primo de Rivera bunun üzerine bir hükûmet kurmakla görevlendirildi. Böylece 1876 anayasasını askıya almaya ve sıkıyönetim ilan etmeye başladı.
Diktatörlük yönetimine otoriter milliyetçilik ve popülizm damgasını vurdu. Primo de Rivera, başlangıçta sadece 90 gün iktidarda kalacağını söyledi; ancak askeri bir müdürlüğün başına geçerek iktidarda kalmayı tercih etti. Aralık 1925'te Alhucemas çıkarmasının Rifian sömürge karşıtı direnişi sona erdirmesinin ardından sivil bir yönetim kurdu. 1927'den itibaren altyapı için kamu harcamaları politikası izlendi ve petrol şirketi Campsa gibi devlet tekelleri oluşturuldu. Ekonomik rüzgarlar azaldığında, generallerinin çoğunun desteğini kaybetti ve artan enflasyon ve sivil huzursuzluk nedeniyle Ocak 1930'da istifa etmek zorunda kaldı ve iki ay sonra yurtdışında öldü.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Quiroga, Alejandro (2022). Miguel Primo de Rivera: Dictadura, populismo y nación. Editorial Crítica. ISBN 978-8491994671.
- ^ Casals, Xavier (2004). "Miguel Primo de Rivera, el espejo de Franco". Miguel Primo de Rivera y Orbaneja. Madrid: Ediciones B. ss. 152, 154, 162. ISBN 84-666-1447-8.
