Seyfi Oktay
| Seyfi Oktay | |
|---|---|
| Türkiye Adalet Bakanı | |
| Görev süresi 20 Kasım 1991 - 27 Temmuz 1994 | |
| Başbakan | Süleyman Demirel Tansu Çiller |
| Yerine geldiği | Suat Bilge |
| Yerine gelen | Mehmet Moğultay |
| SHP TBMM Grup Başkanı | |
| Görev süresi 14 Eylül 1994 - 18 Şubat 1995 | |
| Genel Başkan | Murat Karayalçın |
| Yerine geldiği | Aydın Güven Gürkan |
| SHP TBMM Grup Başkanvekili | |
| Görev süresi 16 Ocak 1985 - 29 Kasım 1987 | |
| Genel Başkan | Aydın Güven Gürkan Erdal İnönü |
| Yerine gelen | Hikmet Çetin |
| Görev süresi 20 Ekim 1991 - 20 Kasım 1991 | |
| Genel Başkan | Erdal İnönü |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 17. ve 19. ve 20. Dönem Milletvekili | |
| Görev süresi 14 Kasım 1991 - 25 Mart 1999 | |
| Seçim bölgesi | 1991 – Ankara 1995 – Ankara |
| Görev süresi 24 Kasım 1983 - 16 Ekim 1987 | |
| Seçim bölgesi | 1983 – Ankara |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1934 (89-90 yaşında) Hekimhan, Malatya, Türkiye |
| Partisi | Cumhuriyet Halk Partisi (1963-1969), (1970-1980), (1995-1999), (2010-günümüz) Halkçı Parti (1983-1985) Sosyaldemokrat Halkçı Parti (1985-1995) Birlik Partisi (1969-1970) Yeni Türkiye Partisi (2002-2003) |
| Bitirdiği okul | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi |
| Mesleği | Hukukçu, Avukat, Siyasetçi |
Mehmet Seyfi Oktay[1] (1934, Hekimhan, Malatya, Türkiye), Türk siyasetçi, Adalet eski Bakanı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Serbest Avukatlık, XVII., XIX. ve XX. Dönem Ankara Milletvekilliği ile 49. ve 50. Türkiye Cumhuriyeti Hükümetlerinde Adalet Bakanlığı yaptı. Evli ve üç çocuk babasıdır.
İlk Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1934 yılında Malatya'nın Hekimhan ilçesine bağlı Ballıkaya köyünde dünyaya gelen Seyfi Oktay; ilkokulu köyde okudu. Girdiği parasız yatılı okul sınavlarını kazanarak ortaokulu Bilecik'te, liseyi ise Haydarpaşa Lisesi'nde yatılı olarak okuyan Oktay; lisans öğrenimini Ankara Ünivesitesi Hukuk Fakültesi'nde tamamlayarak serbest avukatlığa başladı.
Siyasi Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Erken dönem
[değiştir | kaynağı değiştir]CHP Altındağ Gençlik Kolu Başkanı olarak aktif siyasi yaşama atılan Seyfi Oktay, 17 Kasım 1963'te yapılan yerel seçimlerde önseçimle Ankara Belediye Meclis üyesi seçildi ve bu görevi üç dönem sürdürdü. Bu sırada Ankara il yönetimine seçilerek CHP Ankara İl Sekreterliği'ni yürüttü. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde öğrenim gördüğü sırada 53 öğrenci tarafından hazırlanan ilk Alevi Bildirgesi'nin yayınlanmasına Mustafa Timisi ile beraber öncülük etmiştir.[2]
1969 yılında CHP'den istifa ederek Türkiye Birlik Partisi'ne katılan Oktay bu partide Ankara İl Başkanlığı ve Genel Sekreter Yardımcılığı görevlerini yürüttü ancak daha sonra yeniden CHP'ye döndü.
1983 Genel Seçimlerinde Halkçı Parti listesinden Ankara Milletvekili seçilerek parlamentoya girdi. Halkçı Parti ve Sosyal Demokrat Parti birleşmesinde aktif rol aldı. 1985-1987 arasında SHP Grup Başkanvekilliğini yürüten Oktay, 1987 yılında yapılan seçimlerde parlamentoya giremedi. Bu dönemde SHP MYK Üyesi olarak görev yaptı ve aynı zamanda Anayasa Mahkemesi'ne yapılan başvuruların çalışmasını yürütmek üzere TBMM SHP Grubu Hukuk Müşavirliğini sürdürdü. 1983-1991 arasında çıkarılan 73 yasanın Anayasa Mahkemesi'ne yapılan başvurular neticesinde iptal edilmesine öncülük etmesi nedeniyle Özal'ın belalısı olarak anıldı.[3]
Adalet Bakanlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]1991 seçimlerinde tercihli oylarla Ankara 2. Bölge 1. sıradan milletvekili olarak parlamentoya giren Oktay, Grup Başkanvekili seçildi ve ardından DYP-SHP Koalisyonu ile kurulan 49. Hükümette Adalet Bakanı olarak yer aldı. Koalisyon protokolünde yer alan demokratikleşme programının hazırlanması ve yürütülmesinde aktif görev üstlendi. 20 Kasım 1991 - 27 Temmuz 1994 arasında Adalet Bakanlığı görevini yürüten Oktay ilk ziyaretini işkence iddialarıyla gündemde olan Eskişehir Cezaevi'ne yaptı ve bu cezaevinin kapatılmasını sağladı. Görev süresince Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu'nda (CMUK) temel hak ve özgürlüklerin korunmasına yönelik gözaltı süresinin kısaltılması, zorunlu müdafilik müessesesinin getirilmesi gibi değişiklikler ile cezaevi koşullarının iyileştirilmesi, İş Yurtları'nın kurulması, hakim-savcı özlük haklarının iyileştirilmesi başta olmak üzere birçok yapısal reformu gerçekleştirdi.[4] Bu nedenle CMUK Seyfi ismiyle anıldı.[5] Fethullah Gülen'in Seyfi Oktay'ı kast ederek söylediği “bu adamın çaktığı kazığı 40 yıl çıkaramam” şeklindeki ifadelerin MİT raporlarına girdiği belirtildi.[6]
Bakanlıktan Ayrılışı
[değiştir | kaynağı değiştir]Erdal İnönü'nün SHP Genel Başkanlığı'ndan ayrılması üzerine gerçekleştirilen kurultayda; Oktay'ın desteklediği Aydın Güven Gürkan, Murat Karayalçın'a karşı genel başkanlık yarışını kaybedince 1994 yılında hükûmette yapılan değişiklikte Adalet Bakanlığından ayrıldı. Ancak Genel Başkan seçilen Murat Karayalçın milletvekili olmadığından Seyfi Oktay SHP'nin TBMM Grup Başkanı seçildi.[7] 1995 yılında gerçekleştirilen CHP-SHP birleşmesi sonrasında Hikmet Çetin Genel Başkan seçilene kadar bu görevi yürüttü.
CHP'den İstifa Süreci
[değiştir | kaynağı değiştir]Oktay, 1995 Türkiye Genel Seçimlerinde yeniden Ankara 2. Bölgeden milletvekili seçildi ancak Deniz Baykal'ın Genel Başkan olması sonrasında yaşadığı uyuşmazlıklar neticesinde 22 Şubat 1999 tarihinde CHP'den istifa etti.[8] Kısa bir süreliğine İsmail Cem öncülüğünde kurulan Yeni Türkiye Partisi'nde bulunarak 2002 seçimlerinde milletvekili adayı olduysa da 2010 yılında yeniden CHP'ye dönene kadar aktif siyasette yer almadı.
Son Dönem
[değiştir | kaynağı değiştir]2008 yılında 15. Hacı Bektaş Veli Dostluk ve Barış Ödülü'ne layık görülen Seyfi Oktay, AK Parti Hükûmetleri tarafından gerçekleştirilen Alevi Çalıştayları'na davet edildi ve bir kısmına katıldı.[9][10] 2010 yılında Kemal Kılıçdaroğlu'nun Genel Başkan seçilmesinin ardından yeniden CHP'ye üye oldu ve 12 Eylül 2010 Anayasa değişiklik referandumunda hayır oyu çıkması için yürütülen kampanyaya destek verdi.Ergenekon soruşturması kapsamında adil yargılamayı etkilediği iddiasıyla 1 Haziran 2010 tarihinde gözaltına alındı.[11] Oktay'ın evine yapılan polis baskını; evinin önünde toplanan kitle, sosyal demokrat kesim ve Alevi kitle örgütlerinin yanı sıra memleketi Hekimhan'da da protesto edildi.[12] Tutuksuz yargılanan Oktay 6 yıl sonra bu davadan beraat etti.[13]
Kişisel Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Orta düzeyde İngilizce bilen Oktay, evli ve 3 çocuk babasıdır.[14]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "TBMM Albümü 3. Cilt (1983-2010)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ "Alevi Çalıştayı". birgun.net. 30 Mayıs 2009. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
- ^ "24 NİSAN 1992 CUMA CUMHURİYET". cumhuriyetarsivi.com. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Adaletin İzinde Seyfi Oktay. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "CMUK Seyfi".
- ^ "Gülen'in "bu adamın çaktığı kazığı 40 yıl çıkaramam" sözü MİT raporunda var". 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Türkiye Büyük Millet Meclisi 19. Dönem". 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
- ^ "Sekiz sayfalık isyan". milliyet.com.tr. 13 Şubat 1999. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
- ^ "Barış Ödülü" (PDF). 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
- ^ Tahaoğlu, Çiçek (8 Şubat 2010). "Alevi Çalıştayı Raporu Alevilerin Taleplerini İçermiyor". bianet.org. 25 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
- ^ "Seyfi Oktay gözaltında". Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
- ^ "Eski Bakan Oktay'ın gözaltına alınmasına protesto". Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
- ^ "Eski Adalet Bakanı Seyfi Oktay beraat etti". 28 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
- ^ "Türkiye Büyük Millet Meclisi 20. Dönem". 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Suat Bilge |
Türkiye Adalet Bakanı 20 Kasım 1991 - 27 Temmuz 1994 |
Sonra gelen: Mehmet Moğultay |
- 49. Hükûmet - 7. Demirel Hükûmeti
- 50. Hükûmet - 1. Çiller Hükûmeti
- 1934 doğumlular
- Hekimhan doğumlular
- Malatya ili doğumlu siyasetçiler
- TBMM 17. dönem Ankara milletvekilleri
- TBMM 19. dönem Ankara milletvekilleri
- TBMM 20. dönem Ankara milletvekilleri
- TBMM Sosyaldemokrat Halkçı Parti Grup Başkanvekilleri
- TBMM Sosyaldemokrat Halkçı Parti Grup Başkanları
- Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde öğrenim görenler
- TBMM Anayasa Komisyonu
- TBMM Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonu
- Alevi siyasetçiler
- Cumhuriyet Halk Partisi Parti Meclisi üyeleri
- SHP MYK üyeleri
- Yaşayan insanlar
- Türk Aleviler
- 20. yüzyıl Türk avukatları
- 21. yüzyıl Türk avukatları
- Ankara Büyükşehir Belediyesi meclis üyeleri
- Türkiye adalet bakanları
- Ankara Barosuna üye avukatlar