Lund
| Lund | |
|---|---|
   | |
 Arma | |
Slogan: Idéernas stad (Türkçe: Fikirlerin şehri) | |
  Lund  Lund Lund (Sweden) | |
| Ülke |  İsveç |
| İl | Skåne ili |
| Bölge | Skåne |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 26,37 km² |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 94.393 |
| • Yoğunluk | 3,580/km² |
| Zaman dilimi | UTC+01.00 (OAS) |
| • Yaz (YSU) | UTC+02.00 (OAYS) |
Resmî site lund.se | |
Lund, İsveç'in güneyinde bulunan bir kenttir. Kent, Baltık Denizi kıyılarında, ormanlık ve ılıman bir alanda kuruludur. Kent, İsveç'in en büyük kentlerinden Malmö'nün yakınlarında kuruludur. Bir sanayi ve eğitim şehri olan Lund, 10. yüzyıla dayanan bir tarihe sahiptir. Kentte bilinen en eski yapı 1103'te inşa edilen Lund Katedrali'dir. 1666 yılında kurulan Lund Üniversitesi, İskandinavya'nın en köklü eğitim merkezlerinden biridir.[2][3][4]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Uppsala ile beraber, Lund'un İsveç'in en eski kentleri olduğu düşünülmektedir. Kentin ilk kuruluş yılları hakkında veriler çok sınırlıdır. Ancak kentin 990 yılı civarında kurulmuş olabileceği, araştırmalar sonucunda ortaya konmuştur. Şehrin kurucusu olarak Danimarka kralı Knud gösterilmektedir. Kente 1060 yılında Dalby adlı kasaba da katıldı. 1103 yılında ise katedralin inşasıyla kent, İskandinav piskoposluğunun başkenti oldu.
Lund Katedral Okulu (Katedralskolan) 1085 yılında Danimarka kralı Aziz Knud tarafından açıldı. Bu okul, İskandinavya'daki en eski okul olma özelliği taşımaktadır. Tarih boyunca bu okulda birçok ünlü İskandinav yetişti. Özellikle Max von Sydow gibi oyuncular ve İsveçli siyasetçiler bu okulda öğrenim gördü. 1658 yılında İsveç kenti ele geçirdi. 4 Aralık 1676'da yaşanan Lund Savaşı, İskandinav tarihinin en kanlı savaşı olarak bilinmektedir.
1666 yılında Lund Üniversitesi kuruldu. Günümüzde bu okul 42,000 öğrenciyle İsveç'in en büyük üniversitesidir. Bunlara rağmen Lund kenti, 1940'ların sonuna kadar hep küçük atölyelere sahip minik bir kasaba olarak kaldı. O döneme kadar sadece birkaç ev, katedral ve üniversiteye sahip olan şehir, bir süre sonra ivmeyle gelişti. Öğrenci sayısı on iki katına çıktı. Aynı şekilde yeni sanayi dalları gelişti. Kentin kuzeyinde Ericsson'un ve Sony Ericsson'un 2-3 bin kişinin çalıştığı binaları bulunmaktadır. Ayrıca IDEON teknoloji parkı da bu bölgededir.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]
Lund, İsveç'in en geniş tarımsal alanının üzerinde kuruludur. Güneybatı Skåne'de yer alan Lund, Danimarka ile İsveç'i ayıran Öresund Boğazı manzarasına sahiptir. Sankt Hans Backar adlı tepenin zirvesinden bakıldığında Danimarka'nın başkenti Kopenhag'ın görülmesi mümkündür. Yine Lund, Göteborg'a 250, Stockholm'e 600, Umeå'ya 1200 ve Malmö'ye 15 kilometre uzaklıktadır.
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir]Lund, okyanus iklimine sahiptir. Gulf Stream akıntıları sayesinde şehir yıl boyunca ılık kalır. Kentte yazları 17 saat gündüz, 7 saat gece gözlenir. Tam tersi durum da kış ayları için geçerlidir. Ortalama sıcaklık en fazla Temmuz ve Ağustos aylarında gözlenir ve yaklaşık 22 °C'dir. En düşük ortalama sıcaklık ise Ocak ve Şubat aylarında -1 °C olarak ölçülür.
 Lund iklimi 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 10,9 | 14,0 | 19,3 | 25,3 | 28,9 | 31,4 | 34,3 | 34,4 | 27,1 | 22,4 | 15,1 | 12,0 | 34,4 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 3,7 | 5,0 | 7,9 | 13,3 | 18,3 | 22,0 | 24,0 | 23,5 | 19,2 | 13,2 | 8,4 | 5,9 | 13,7 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | 1,7 | 2,3 | 4,3 | 8,4 | 13,2 | 17,0 | 18,8 | 18,6 | 15,0 | 10,2 | 6,1 | 4,1 | 10,0 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −11,4 | −8,3 | −6,9 | −1,9 | 1,7 | 6,2 | 9,7 | 8,3 | 3,9 | −1,3 | −4,3 | −7,6 | −13,3 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −18,8 | −14,6 | −16,3 | −5,7 | −0,7 | 3,4 | 8,1 | 5,3 | 0,0 | −8,5 | −9,7 | −19,4 | −19,4 |
| Ortalama yağış (mm) | 56,4 | 41,3 | 36,3 | 30,0 | 41,3 | 66,2 | 69,2 | 91,6 | 44,8 | 71,2 | 65,0 | 69,7 | 683 |
| Kaynak: İsveç Meteoroloji Enstitüsü[5] | |||||||||||||
Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]12 ve 13. yüzyıllarda kent bir piskoposluk merkeziyken, birçok kilise ve katedral inşa edildi. Mimari dönemin zirvesinde Lund, 27 kiliseye sahipti. Ancak bu kiliselerin büyük kısmı 1536 yılında Protestan Reform Hareketleri sırasında yıkıldı. Orta Çağ döneminden sadece Lund Katedrali, kütüphane (Liberiet), lokanta (Stäket) ve Katedral Okulu'nun harabeleri kaldı. Kent mimarisinde en yoğun kullanılan malzeme ahşaptır.
-
Lund Üniversitesi ana kampüs
-
Üniversite kütüphanesi
-
Liberiet (Kent kütüphanesi)
-
Otel
-
Katedral Okulu
-
Wickmanska bahçesi
Kardeş şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Localities 2020; population and land area by locality and municipality". scb.se. Statistics Sweden. 19 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2021.
- ^ Lund University 14 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Solander Program Website
- ^ Universities in the Øresund Region 21 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Øresund Entrepreneurship Academy Website
- ^ "Welcome to Lund University". 7 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2009.
- ^ "Nederbörd för Lund" (İsveççe). SMHI. Nisan 2015. 11 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2019.
