Lucio Silla

Lucio Silla KV135

Mozart'ın Lucio Silla opera libretto baskısının başsayfasi
Özgün isim	Lucio Silla
Müzik	Wolfgang Amadeus Mozart
Libretto	Giovanni de Gamerra Pietro Metastasio tarafından ekler.[1]
Gala	26 Aralık 1772
İlk gösterim yeri	Teatro Regio Ducal Tiyatrosu, Milano, modern İtalya
Oyuncular	Lucio Silla - Roma diktatörü - tenor Celia - Lucio Silla'nın kızkardeşi - soprano Giunia (Junia) - Cecilio'nun nişanlısı - soprano Cecilio (Cecilius) - surgunde Romali senatör - soprano kastrato

Lucio Silla (İtalyanca adı: Lucio Silla olan, (Köchel Dizini: K.135) İtalyanca liberettosu Giovanni de Gamerra tarafından Pietro Metastasio tarafından yapilan eklerle hazirlanmış o zaman daha 16 yaşında olan Wolfgang Amadeus Mozart tarafından bestelenmiş 3 perde ihtiva eden bir opera seria janrında opera eseri.^[2]

Bu eser 1772-1773 Milano Karnavalinde yapimlanmak icin Mozart'a sipariş verilmiştir ve 26 Aralık 1772'de Milano Teatro Regio Ducal Tiyatrosu'nda prömiyer temsili verilmiştir. Bu eserin hazırlanıp yapımlanmasından daha önce benzer isimle aynı konuyu genellikle kapsayan Handel'in 1713'te hazıralanmış "Silla" opearsı bulunmakta ve bu eserin yapımlanmasından daha sonra da ayni adla İtalyanca librettolu opera eserleri Pasquale Anfossi (1774) ve Johann Christian Bach (1776) tarafından hazırlanıp yapımlanmıştır.

Mozart 1770'te Milano Karnaval sezonu için "Mitridate, Rè di Ponto" adlı opera eserini hazırlamış ve bu Milano ve Verona'da da yapımlamıştı. Bu eser Milano seyircisi tarafından beğenilip tutulmuştu. Milano Karnavalı organizatörleri 1771-1772 karnaval sezonu için de daha 16 yaşında olan Mozart'a yeni bir opera eseri hazırlaması için yeni bir sipariş verdiler.

Eserin librettosu Giovanni di Gamerra (1743-1803) tarafından hazırlandı. Bu libretto yazarı netameli ve ölümle ilgili konulara gayet fazla ilgi çekmesi ile isim yapmıştı. Örneğin ölmüş karısının küllerini devamlı yanında taşıyıp herkese bunu göstermesi ile bilinmekteydi. Bu şahsı karakteristiğinin Lucio Silla librettosunda aksi bulduğu da iddia edilmektedir ^[3] Gamerra hazırladığı liberttoyu o zaman "opera seria" janrındaki opera eserlerin libretto hazırlamasi ustası olarak kabul edilen Pietro Metastasio'ya gönderdi ve bu yazar da libretto eserine bazı ekler ve revizyonlar yaptı.

Mozart bu eserin bestesini hazırlamaya Salzburg'da başladı. Eserin ana hatları iyice belirlenince Milano'ya geçti ve Kasım ve Aralık 1772'de bunlarda revizyonlar yaparak Milano "Teatro Regio de Milan" Tiyatrosunda eserini son hazır duruma getirdi. Bu eserinde Mozart, sonraki eserlerinde de görüldüğü gibi, opera eserinin metninde şarkıların kalitesine ve şarkıcılara gayet önem verdi. Lucio Silla başrolünü yüklenen gayet iyi isim yapmış tenor olan Bassoni Morgnoni için 10 tane arya hazırladı. Benzer şekilde diğer önemli roller için gayet iyi bilinen virtüöz şarkıcılar seçildi ve onlara uygun müziksel parçalar yazıldı. Bunlar Giunia rolünde soprano Amicis Buonsolazzi ve Cecilio rolünde Mozart'ın gayet iyi tanıdığı kastrato Venanzio Raüzzini idiler. Eserin prömiyer temsili Milano "Teatro Regio de Milan" Tiyatrosunda 26 Aralık 1722'de temsil edildi.

Eserin ilk temsili seyirciler tarafından gayet beğenildi. Bu yapimlama için bundan sonra 25 temsil daha yapıldı. Fakat bu opera eseri yine konusu ve müziği ile 18. yüzyıl barok tipi "opera seria" janrında idi. 18. yüzyıl sonunda Avrupa'da opera seyircisi bu tip operal janrina karsi yüz çevirmişlerdi. Başta Mozart'ın son deonemlerinde hazırlanıp yapımladigi şaheser opera eserleri gibi daha yeni opera tipleri operaevleri tarafından yapımlanmaya başlandı. Eski barok tipi operalar 19. yüzyılda ta 20. yüzyıl başlarına kadar yapımlanmamya ve unutulmaya başlandları. Bu eser Mozart'ın opera besteciliği öğrenmesi sırasında gençliğinde kalfalığı sırasında hazırladığı eserlerden olarak kabul edilmekteydi. ve ayrıca aynı konuyu işleyen üç diğer opera eseri de (George Frideric Hanndel (1713), Pasquale Anfossi (1774) ve Johann Christian Bach (1776) eserleri) hazır bulunmaktaydı.

20. yüzyıl başlarında Barok Opera tipinin yeniden canlanması süreci içinde bu opera da yeniden yapımlanmaya başlandı. Örneğin, Birleşik Krallık'ta prömiyer temsil 1967'de Camden Belediye Konağı'nda; ABD'de prömiyer temsil.i 1968'de Baltimore'da; İspanya'da prömiyer temsili 1987'de Barselona'da, verildi.

Operabase veritabanı 2005 ile günümüze kadar bu eserin opera-evlerinde ve festivallerde temsil edilme istatistiklerini vermektedir. Bu istatistiklere göre bu eser tüm dünyada en çok temsil edilen 150 opera eseri arasında olmakla beraber yüksek sırada değildir. 2005-2010 döneminde dünya operaevleri temsilleri arasınada 137. sırayı ve Avusturya'da bulunan opera-evleri arasında 18. sırada bulunmaktadır. 2010-2016 döneminde bu eser 15 değişik şehirde bulunan opera tiyatrosu tarafından 17 defa yapımlanmış ve bu yapımlanmalarda da 68 kere temsil edilmiştir.^[4]

Rol	Ses tıpı	Prömiyerde roller, 26 Aralik 1772 (Orkestra şefi: Wolfgang Amadeus Mozart)
Lucio Silla (Lucius Cornelius Sulla), Roma diktatörü	tenor	Bassano Morgnoni
Celia, .Lucio Silla'nın kızkardeşi	soprano	Daniella Mienci
Giunia (Junia), Cecilio'nun nişanlısı	soprano	Anna de Amicis-Buonsolazzi
Cecilio (Cecilius), sürgünde antik Romalı senatör	soprano kastrato	Venanzio Raüzzini3
Lucio (Lucius) Cinna, Cecilio'nun arkadaşı	soprano	Felicità Suardı
Aufidio (Aufıdıus), plebler tribünü ve Lucio Silla'nın arkadaşı	tenor	Giuseppe Onofrio
Koro: Muhafızlar, asiller, senatörler, halk

Mekan: antik Roma Zaman: MÖ 79

Giriş: Bu opera eserinin konusu antik Roma Cumhuriyeti'nin iki defa konsüllük makamında iken diktatörlük görevin yüklenen Lucio Silla (Lucius Cornelius Sulla) hayatını ele alır. Lucio Silla, kendinin siyasi düşmanı olan Gaius Marius'un kızı olan Giunia'yı büyük bir aşkla sevmektedir. Fakat Giunia'nın âşık olduğu kişi Roma'dan sürgüne gönderilmiş olan Roma senatörü Cecilio'dur.

Tiber Nehri kıyısında gözlerden uzak saklıca bir mevki

Roma'dan sürgüne gönderilmiş olan Senatör Cecilio arkadaşı olan Cinna ile buluşur. Cina ona nişanlısı olan Giuna'nın onun sürgünde öldüğünü sanıp onun yasını tuttuğunu söyler. Bu gerçeğe uymayan yalanın Guino'yu kendisi ile evlenmesini sağlamak için diktatör Silla tarafından ortaya çıkartılıp yayıldığını da söyler. Cinna Cecıllio'ya Guinia ile buluşmasını tavsiye eder ve bulusma yerinin kızın politik nedenlere katledilmiş babası olan Gaius Marius'un anıt mezarı yanında olmasının da uygun olacağını da ogutler. Cecilio bu tavsiyeyi gayet uygun bulup bundan gayet memnun olmuştur. Cinna arkadaşının bu sevincini paylaşır ve Roma'nın çok geçmeden tekrar hür olacağını tahmin ettiğini açıkalar. (arya: "Vieni öv' amor t' inita").

Cecilio sürgünden dönüp nişanlısı Guino ile buluşma fırsatını kazandığı için çok heyacanlıdır ve ona olan aşkını ifade eden bir aşk şarkısı söylemeye başlar (arya: "İl tenero momento").

Giunia'nın dairesinde

Silla Giunia'ya nasıl hareket etmesi için kızkardeşi olan Celia'nın fikirlerini sorar. Celia Silla'nın Guina'ya karşı fazla zorlama yapmadan gayet açık gönüllü ve sevecen davranmasının uygun olacağı nasihatını verir. (arya: "Se lusinghiera speme").

Silla yanına geldiği zaman Giunia serzenişli bir tavırla ona kendisinin Cecilio'yu sevdiğini ve Silla'nin babasının düşmanı ve onun ölümüne neden olduğu için ondan nefret ettiğini açıkça bildirir (arya: "Dalla sponda tenebrosa").

Kendinin aşağılanmış olduğunu ve yalnız olduğunu hisseden Silla bundan sonra bir tiran gibi zalim davranış göstermeye karar verir (arya: "İl desìo di vendetta, e di morte").

Cecilio babasının anıt mezarının kenarında Giunia'yı beklemeye koyulur.

Giunia buluşmaya gelir (koro ve ariyosa: "Fuor di queste urne dölente").

Çeşitli askeri ganimet ve askeri kampanya hatıraları ile bezenmiş bir kemer

Silla yanında Celia ile birliktedir. Silla kendinin Giunoa ile ve Celia'nın sevdiği kız olan Ginna ile o gün evlilik yapmaları için yaptığı planları Celia'ya açıklamaktadır.

Cecilio kılıcını çekmiştir. Silla'yi takip edip onu öldürmeyi planlayıp hazırlanmıştır. Cecilio bu uğraşında Gaius Marius'un ruhu tarafından intikam almak için teşvik edilip yönetildiğine inanmıştır. Arkadaşı Cinna sonucun iyi olmayacağını düşünüp onun bu girişimini dururmaya çalışmaktadır. Bu girişimde başarılı olamazsa Giunia'nın durumunun ne olacağını düşünmesi gerektığını bildirince Cecilio'nun biraz aklı başına gelir ve rasyonel olmayan kızgınlığını biraz kontrol altına alır.

Giunia ne yapması gerektiğine karar vermek için tavsiyelerini almak üzere Ginna'ya danışır. Gina Giunia'ya Silla'nın evlenme teklifni kabul etmesini ama Silla ile gerdeğe girdikleri zaman onu evlilik yatağında zayıf bir anında öldürmesini tavsiye eder. Giunia bu tavsiyeyi kabul etmez. İntikam için insan öldürmenin insanlar için hiçbir zaman doğru olmadığına ve intikam için katilin sadece tanrılar için doğru olabileceğine inandığını ona bildirir. Giunia Cinna'dan bir istekte bulunur; onun öldürülme tehlikesinden sakınmasını sağlamak için Cecıllio'yu iyi saklanmasını sağlamasini ondan ister (arya: "Ah se il crudel periglio").

Cinna durumunu daha derin düşünür ve Silla'yı kendinin öldürmesi kararına varar (arya: "Nel fortunato istante").

Asma bahçeler

Diğer taraftan Silla'nın Giunia'ya olan deirn aşkı onda merhamet hisleri doğurmasina neden olmuştur ve bunlar gittikçe daha da derinleşmektedir

Giunia'nın nefret edici siması Sila'nın aklından çıkmamamıştır. Onu ölüm ile tehdit etmek istemektedir ama sevdiğinin yalnızca tek başina ölmesini de kalbi hiç istememektedir (arya: "D' ogni pieta mı spoglio").

Cecilio ile buluşan Ciunia Silla'nın zalim sözlerini hatırlayıp onu tehlikeye sokmamak için ondan yanından uzaklaşmasını ister.

Celia gelip Giunia ile konuşur. Ciunia'nın Silla'nın evlenme teklifini kabul etmesini gelecekte daha mesut sonuçlar getirebileceği için kabul etmesini ister. Kendisinin de Cina ile evlenmesi gerketiğini ona hatırlatır ve bunu aynı nedenle bir zor olarak kabul ettiğini de Giunia'ya bildirir. (arya: "Quando suğl' arşi campi").

Giulia kendi zavallı biçare durumu üzerinde uzun uzun düşüncelere dalar.

Roma Capitol meydanı

Silla Senatoda konuşma yaparak Senatonun ve Roma vatandaşlarının gösterdiği iyi idarecilik ve kahramanlıklarla kendini bir Roma kahramanı olarak kabul etmelerini ve bu kahramanların bir karşılık olarak Giunia ile bir evlenme yapmasına destek olmalarını ister.

Cecilio Senatoda kendini gösterince Senatoda ve Capitol meydanında karışıklar çıkar. Giunia, Cecilio ve Silla karşılıklı fikirlerini bir üçlü söylerek ortaya çıkartırlar. (üçlü: "Quell' örgoglioso sdegno").

Zindana giriş

Cecilio tütuklanıp zindan atılmıştır. Cinna ve Celia'ya onu ziyaret etmeye izin verilmiştir. Cinna, Celia'ya Cecilio ile konuşarak onu aşkını unutmaya ikna etmesini ve bundan sonra da acikca tövbe edip af dilemesini istemesine ikna etmeye istemiştir. Eğer Celia bu görüşmede başaralı olursa, Cinna kendinin Celia ile evlenme yapmayı kabul edeceğini de ona bildiirir. Cinna bu uğraşda Celia'nın başarılı olacağını ümit etmektedir. (arya: "Strider sento la proçella").

Cecilio bedbaht olarak kaderi ne olursa olsun hiç aldırış atmemeye kendini inandırmıştır. Cinna ona bu kadar kötümser olmamasını tavsiye eder. Silla'nın kalbindeki güzel hislerin başındaki zalim düşüncelerine daha üstün geleceğine ve böylelikle Silla'nın zulmünün sona ereceğine inanmasını söyler. (arya: "De' più superbi il core").

Silla, Guiunia'ya Cecilio'yu zindanda iken son ziyaretini yapmak için izin verdiğini bildirir. Böylelikle Guinia ile sevdiği Cecilio son bir defa olarak birbirlerine veda edebilecektir. (arya: "Pupille amate").

Giunia tek başına kalmıştır. Ama tüm düşünceleri Cecilio'nun çok yakında olacak ölümü üzerine teksif olmuşken birden kendi akıbetinin ne olacağını da düsünmeye başlar. (arya: "Frà İ pensier più funesti di morte").

Kabul Salonu

Capitol meydanında Senato üyeleri ve Roma halkı önünde Silla konuşmaya başlar. Silla bu konuşmasında herkesi şaşırtarak Cecilio'nun hayatının bağışlanıp serbest bırakalacağını ve Giunia ile evlenmesine izin verileceğini ilan eder. Cinna gayet suskun duramaktadır. Bunun nedeni sorulunca Cinna kendinin Silla'dan nefret etmeye başladığını ve onu kendisinin öldürmeye kara verdiğini itiraf eder. Sılla bunun üzerine Cinna'yı cezalandıracağını biidirir ve Cinna'nın "cezası" sevmekte olduğu Silla'nın kızkardeşi Celia ile evlenmek olacaktır. Fakat birden Silla söylevine yeni bir yön verir. Diktatörlük göreveini bırakacağını ve Roma'ya ve Romalılara böylece tekrar bağımsızlık kazandaracağını açıklar. Silla bu tutumunu masumiyet ve erdemli bir kalbin her zaman iktidar gücü kapmaya ve böylece şan şöhret kazanmaya üstün geleceğini hayatında devamlı gördüğü şeklinde açıklar. Roma halkı tekrar bağımsızlıklarını kazandıkları için bir bayram havasına girerler. Bu bayram havası içinde Silla'nın ne kadar halk için değerli bir devlet adamı olduğunu da kutlarlarlar.

Bu opera eserinde bestelenmiş 23 tane müziksel parça bulunmaktadır. Bunlardan 18 tanesi "arya"; 2 tanesi "ikili"; 1 tanesi "üçlü" ve 1 tanesi "koral şarkı" şeklindedir. Bunlardan seçilmişlerinin isimleri şunlardır:

• Uvertür

• Arya: Vieni ov'amor t'invita - Cinna
• Refakatli resitatif Dunque sperar poss'io
• Arya Il tenero momento (Cecilio)
• Arya: Dalla sponda tenebrosa – Giunia
• Refakatli resitatif Mi piace
• Arya: Il desio di vendetta eeee di morte – Silla
• Refakatli resitatif Morte morte fatal - Cecilio
• Arya: Il tenero momento – Cecilio
• Arya: Se lusinghiera speme– Celia
• Koro: Fuor di queste urne dolenti ve solo: O del padre ombra diletta - Giunia
• Refakatli recitatif Se l'empio Silla
• İkili: Vieni ov'amor t'invita – Lucio, Cinna

• "Guerrier che d'un acciaro" – Aufidio
• "Nel fortunato istante" – Lucio Cinna
• "Parto, m'affretto" – Giunia
• "Ah se a morir" – Cecilio
• "Ah se il crudel periglio" – Giunia
• "D'ogni pietà mi spoglio" – Silla
• "Quando sugl'arsi campi" – Celia
• "Quest' improvviso tremito" – Cecilio
• "Se il labbro timido" – Celia

• "De più superbi il core" – Lucio Cinna
• "Fra i pensier" – Giunia
• "Pupille amate" – Cecilio
• "Strider sento la procella" – Celia

Eserin orijinal partitür notaları hazırlandığında bu eseri çalacak orkestranın şu çalgıları ihtiva etmesi istenmiştir: yaylı çalgılar, 2 flüt, 2 obua, 2 fagot, 2 trompet ve 2 timpani ve resitatiflere refakat için bir "basso continuo" grubu (klavsen ve viyolonseller.

Yıl	Roller: (Lucio Silla, Giounia, Cecilio, Celia)	Orkestra Şefi Orkestra, Koro	Marka
1962	Fernando Ferrari, Dora Gatta, Fiorenza Cossotto, Rena Gary Falachi	Carlo Felice Cillario, Milano Cámara del Angelicum Orkestrasi	Sarx Records, Cat:SXAM 2019-2
1974	Peter Schreier, Arleen Aéguer, Julia Varady, Helen Donath	Leopold Hager]], Mozarteum Orkestra ve Korosu, Salzburg	Philips "Mozart Edition" 422 532-2
1985	Anthony Rolphe-Johnson, Lella Cuberli, Ann Murray, Christine Barbaux	Sylvain Cambreling, Théâtre Royal de la Monnaie Orkestra ve Korosu, Bruksel	DVD Brilliant Classics 99717 "Mozart Edition" Vol. 5 (.
1990	Peter Schreier, Edita Gruberová, Cecilia Bartoli, Dawn Upshaw	Nikolaus Harnoncourt, Arnold Schönberg Korosu - Concentus Musicus Orkestrası, Viyana	Teldec 2292-44928-2
2006	Roberto Saccà, Monica Bacelli, Annick Massis, Verónica Cangemi.	Tomás Netopil	Dynamic
2008: .	Simone Nold, Jakob Naeslund Madsen, Kristina Hammarström, Susanne Elmark,.	Lothar Odinius Danish Radio Sinfonietta,	Ars Nova
2009	Juhan Tralla, Antonia Bourvé, Iva Danova, Eva Bernard	Marcus R. Bosch, Aquisgrán Senfonik Orketra ve Aquisgrán Opera Korosu	Premiere Opera Lted. CDNO 3523-3

• Mozart operaları listesi
• Wolfgang Amadeus Mozart
• Mozart operaları listesi
• Opera

• İngilizce Wikipedia "Lucio Silla" maddesi [3]3 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce).
• İspanyolca Wikipedia "Lucio Silla (Mozart)" maddesi [4]20 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İspanyolca).

• "Dme.mozarteum.at2" websitesinde "Lucio Silla" partitür notaları: [5]3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "Imprsario.ch" websitesinde "Wolfgang Amadeus Mozart: Lucio Silla" için İngilizceye çevrilmiş libretto. [6]^{[ölü/kırık bağlantı]} (İngilizce)
• "Opera.stanford.edu" websitesinde "Lucio Silla" operasının İtalynca librettosu [7]27 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)
• İMSLP Petrucci Music Library websitesi "Lucio_Silla,_K.135_(Mozart,_Wolfgang_Amadeus)" maddesi [8]13 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• YouTube Mozart / Lucio Silla, K. 135 (Harnoncourt) maddesi "Lucio Silla K. 135" Orkestra Şefi Harnoncourt Audio kaydı [9],
• YouTube W. A. Mozart - KV 135 - Lucio Silla maddesi "Lucio Silla K.172". audio kaydı [10]26 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.,
• YouTube MOZART - LUCİO SİLLA 1772 with double subs İt-Eng maddesi "Lucio Silla K.196" Milano, Teatro alla Scala - 2011-2015 Opera ve Bale sezonu yapımı İ.İngilizce ve İ.İtalyanca altyazılı live video kaydı Orkestra şefi: Marc Minkowski [11]2 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.,