Lakerda

Lakerda uzun süreli saklanmak üzere özel şekilde hazırlanmış balık etidir. Esasen torik, günümüzde torik az bulunduğu için palamut balıklarının temizlenmiş takoz etleri serin, tuzlu, baskılı, defne yapraklı istiflenmiş şekilde haftalarca dinlendirilerek üretilir. tuzu durulanıp, soğan, karabiber, zeytinyağı ve limonla salata gibi servis edilir.

Balığın iç organları çıkartılarak temizlendikten sonra kuyruk kısmı kuyruk başlangıcından 3–5 cm. içeriden kesilerek, baş tarafı da yüzgeçlerin hizasından kesilerek ayrılır. Bu kuyruk ve baş kısımları çorba ya da pilaki için kullanılabilir. Kalan gövde, takoz tabir edilen 7–8 cm. kalınlıkta dilimler halinde kesilir. İnce bir süpürge otu ya da tel yardımıyla omuriliği ve kan pıhtıları tamamen temizlenir. Temizlenmiş takozlar yıkanır ve temiz, serin ve tatlı bir suda 1 gün boyunca suyu birkaç saatte bir değiştirerek kalan kan vb. kalıntıların çıkması sağlanır. Lakerda geleneksel olarak tahta fıçılara kurulmuş olsa da günümüzde bu iş için teneke ya da plastik kaplar kullanılmaktadır. Lakerda kurarken kullanılacak tuz sofra tuzundan bir derece kalın ama turşuluk iri taneli tuzdan ince, şeker kalınlığında sanayi tuzudur. Kabın dibine 1–2 cm. kalınlıkta tuz döküldükten sonra takozlar kesik yüzeyleri tuza gelecek şekilde sıkıca dizilerek istiflenir. Sıranın üzerine defne yaprağı ve balıkları örtecek kadar tuz konulup yeni bir sıra döşenir. Bu şekilde kap doldurulup en üst katın da üstü tuzla örtüldükten sonra üstünü kapatacak büyüklükte bir tahta ve tahtanın da üzerine temiz bir taş benzeri bir ağırlık konur ve kabın ağzı temiz bir bezle bağlanarak kapatılır. Serin bir yerde 2-3 hafta beklediğinde yenecek duruma gelir. Bu süre içinde balık su ve yağ salar. Üstte biriken yağ kaşık ve kâğıt havluyla alınır. Servis edilmeden önceki sürelerde sıcaklık 6-7 dereceyi aşmamalıdır, aksi halde et yumuşar.

Lakerda daha çok salata ve meze olarak yenir. Yenecek miktar kadarı saklandığı kaptan çıkarılarak 4-5 saat temiz tatlı suda bekletilerek tuzunu salması sağlanır. İsteğe bağlı olarak kısa bir süre sirkede de tutulabilir. Ardından keskin bir fileto bıçağıyla derisi soyulur, lakerdanın kalitesine göre (iyisi sert olur ezilmeden ince dilimlenebilir) birkaç milimden bir santim kalınlığa kadar dilimlenir ve servis tabağına alınır. Üzerine biraz zeytinyağı gezdirilip biraz da karabiber serpilebilir. Yanında halka dilimlenmiş kırmızı soğanla servis edilir. Ağıza atmadan hemen önce limon da sıkılabilir.

Mükemmel ve Mufassal Aş Ustası yemek kitabında ayrıca Osmanlı döneminin yayınlanan son yemek kitabı Fenn-i Tabâhat'da tarifi vardır.^[1]

• Sirkede hamsi