Kıptî alfabesi
Koptik veya Kıptice, Antik Mısır'da konuşulan ve bugünkü Kıptilerin konuştuğu dile verilen ad. Hami dillerinden olup, alfabesinde 32 harf vardır. Bunların 24 tanesini Yunan alfabesinden almıştır. Alfabe, ünlü Rosetta Taşı vasıtasıyla çözülmüştür.
Kıptî alfabesi, Hristiyanlığı benimseyen Mısırlıların (Kıptîler) yeni din kitaplarının yazısı olarak, yerel yazının yerine geçen Yunan onsiyal yazı türüdür.[1]
Kıptîce, Kıptî alfabeyle yazılır. Abecesinde 32 harf vardır. Bunların 24 tanesini Yunan alfabesinden almıştır. Diğer demotik yazından gelir.
Alfabe
[değiştir | kaynağı değiştir]| Harf | Adı | Transliterasyon | Mana 1 | Mana 2 | Numara |
|---|---|---|---|---|---|
|
alpʰa | a | /a/ | 1 | |
| bēta | b | /b, v/ | 2 | ||
| gamma | g | /k/ | /g, ŋ, ɣ/ | 3 | |
| dalda | d | /d/ | /d, ð/ | 4 | |
| ei | e | /e/ | 5 | ||
| soou | ─ | ─ | (6) | ||
| zēta | z | /s/ | /z/ | 7 | |
| ēta | ē | /eː/ | /ɛː, i/ | 8 | |
|
tʰēta | tʰ | /tʰ/ | /tʰ, θ/ | 9 |
| iōta | i | /i, j/ | 10 | ||
| kappa | k | /k/ | 20 | ||
| laula | l | /l/ | 30 | ||
| mē | m | /m/ | 40 | ||
|
nē | n | /n/ | 50 | |
| kˢi | kˢ | /ks/ | 60 | ||
|
ou | o | o | 70 | |
|
pi | p | /p/ | 80 | |
| rō | r | /r/ | 100 | ||
| sēmma | s | /s/ | 200 | ||
|
tau | t | /t/ | /t, d/ | 300 |
| he | u | /u, w/ | /u, w, i, v/ | 400 | |
|
pʰi | pʰ | /pʰ/ | /pʰ, f/ | 500 |
| kʰi | kʰ | /kʰ/ | /kʰ, χ, ʃ/ | 600 | |
|
pˢi | pˢ | /ps/ | 700 | |
|
ō | ō | /oː/ | 800 | |
|
šai | š | /ʃ/ | ─ | |
| fai | f | /f/ | 90 | ||
| ḫai | ḫ | ─ | /x/ | ─ | |
| hori | h | /h/ | ─ | ||
| ḏanḏia | ḏ (j) | /ʤ/ | /ʤ, g/ | ─ | |
| čima | č | /q/ | /ʧ/ | ─ | |
| ti | ti | /ti/ | ─ | ||
|
pˢis ənše | ─ | ─ | 900 | |
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Wolfgang Kosack: Koptisches Handlexikon des Bohairischen. Koptisch - Deutsch - Arabisch. Verlag Christoph Brunner, Basel 2013, ISBN 978-3-9524018-9-7.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Faulmann, Carl (2015). Yazı Kitabı Tüm Yerkürenin, Tüm Zamanların Yazı Göstergeleri ve Alfabeleri. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları. s. 38. ISBN 9789754582666. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2015.
 | Yazı sistemi, alfabe veya harf ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
