Junije Palmotić
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Junije Palmotić | |
|---|---|
| Doğum | 1606 Dubrovnik, Ragusa Cumhuriyeti (şimdi Dubrovnik, Hırvatistan) |
| Ölüm | 1657 Dubrovnik, Ragusa Cumhuriyeti |
| Meslek | yazar, şair ve oyun yazarı |
| Önemli eser(ler) |
|
Junije (Džono) Palmotić,[a] (ayrıca İtalyancada Giunio veya Latincede Junius Palmotta) (1606-1657 ) Ragusa Cumhuriyeti'nden bir Hırvat barok[5] yazar, şair ve oyun yazarı idi. Palmotić soylu ailesinin bir üyesiydi.
Erken dönem
[değiştir | kaynağı değiştir]Palmotić[6] 1606 yılında Ragusa'da (Dubrovnik, şimdi Hırvatistan ), Juraj Palmotić (Giorgio Palmotta) ve Ursula Gradić'in (Orsola Gradi) oğlu olarak dünyaya geldi.[7] Ebeveynleri sırasıyla Palmotić ve Gradić (İtalyanca Gradi) isimli kayda değer patrik ailelerine mensuptur. Annesi aracılığıyla Ivan Gundulić ile ilgiliydi. Džore adında bir abisi ve çocukluğunda ölen Ivan adında kendine küçük bir kardeşi vardı vardı.
Eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]Okul eğitimi hakkında çok az şey biliniyor, ancak erkek soylular için zorunlu olduğundan şehir okuluna gitmiş olabilir. İlerideki birkaç kuşakta Ivan Gradić, Ignjat Tudišević, Marin Gundulić, Ivan Dražić ve Bartol Kašić'in 1619 yılında Cizvitler tarafından açılan özel bir okula gittiği bilinmektedir. Stjepan Gradić, Palmotić'in o okuldaki öğretmenleri olarak özellikle Ignjat Tudišević ve Sienese İtalyanı Camillo Gori'den bahsediyor.
Kariyer
[değiştir | kaynağı değiştir]18 yaşında Ragusa Cumhuriyeti'nde Büyük Konsey üyesi oldu. Ovid, Virgil, Tasso ve Ariosto'dan esinlenen Ivan Gundulić geleneğinin devamında gençken yazmaya başladı. Latin edebiyat geleneğinden etkilenmesine rağmen, Palmotić anadili olan Hırvat dilinde yazdı ve İtalyancadan libretto çevirdi.[8] O, Christias di Girolamo Vida, Christiade, isminde 24 mısralık bir 'İliryalı' şiirini tercüme etti, 1670 yılında ölümünden sonra Roma'da yayınlandı.
Şiiri melodramatik olmasına ve öncelikle mitolojik konularla uğraşmasına rağmen, draması çağdaş Dubrovnik'e, özellikle aristokrasinin yaşamına odaklandı. Şarkılarından birinde Sırp epik şiiri hakkındaki bilgilerini kahramanlarından bahsederek gösteriyor: Lazar Hrebeljanović, Miloš Obilić, İskender Bey, Sekula, Mihajlo Svilojević, Vuk Grgurević ve János Hunyadi.[9]
Yeğeni Stjepan Gradić, büyükelçi ve Vatikan kütüphanecisi, onun hayatını yazdı ve gelecekteki biyografilere değerli malzemeler sağladı. Vinko Pribojević ve Juraj Križanić ile birlikte Slav birliğinin fikirlerinin erken öncülüğünü yaptı.[10]
Miras
[değiştir | kaynağı değiştir]Palmotić'in tüm eserleri 19. yüzyılın sonunda Croatian Cultural Association tarafından yayınlandı.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Palmotić'in dikkate değer eserleri:
- Pavlimir, drama. Dubrovnik'in kuruluşuyla bağlantılı anlatılar Pavlimir'e ilham verdi. Bu bir tür Ragusan "Aeneis", Pavlimir Aeneas'a karşılık geliyor. Yurt dışından geliyor, Dubrovnik şehrini kuruyor, orada keşfettiği güzel Margareta ile evleniyor ve otac slovenskog naroda (Slav halkının babası) oluyor.
- Captislava, drama. Ana karakter, Captat Kralı'nın Cavtat veya Epidaurum) kızıdır. O, Macar prensi Gradimir'e âşıktır, ancak babası bir Sırp prensi ile evlenmesini istiyor. Bir peri bu olayda ona yardımcı olur ve kız kardeşi Sırp prensiyle evlenirken o, Macar prensi ile birlikte kaçıyor. Baş roller hayaletler ve periler tarafından oynanır.
- Bisernica, drama. Neredeyse Captislava'nın devamıdır ve neredeyse tüm önemli roller vilenice (nimfler) ve vilenici (ejderhalar) tarafından oynanır.
- Danica, drama. Ariosto'nun "Orlando Furioso"nun (IV-VI) dramatize edilmiş bir bölümü nakledildi ve Bosna ve Ragusan topraklarına uyarlandı. Danica, Bosna Kralı Ostoja'nın köleleştirilmiş kızıdır. Daha sonra Hırvatistan'ın yasaklısı olan Ragusan şövalyesi Matijas tarafından kurtarıldı. Bu oyunun bazı motifleri Shakespeare'in Much Ado About Nothing komedisine benzer.
- Christiade ("İsveç Kraliçesi Cristina'ya adanmış", Hırvatça:Kristijada)
- Atalanta, genç Lambert Courtoys (1629)'un müziği ile bir opera.
Palmotta'nın Slav kahramanlarından yararlandığı dört önemli dramasına (Pavlimir, Danica, Bisernica ve Captislava) ek olarak, Latin ve İtalyan kaynaklarına dayanan çeşitli taktik eserler yazdı. Böylece Allina'nın malzemesini Ariosto'dan ve Tasso'nun Armidası'ndan aldı. Mitolojik oyun Atalanta, Ovidius'un "Dönüşümler"ine dayanmaktadır (10. kitap).
Açıklamalar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Not
- ^ Latince'de, onun adı Iunius Palmotta idi.[1] Christiadede, o Latin ortografi kullanarak kendi adını Slavca Gion Palmotich (Latince: PO GIONV PALMOTICHIV) olarak yazdı.[2] Christiade ve Panegyrisde, o adını Latince Iunius Palmotta (Latince: IVNII PALMOTTÆ, DE PALMOTTA) olarak yazdı.[3] Ardelio Della Bella (1655-1737), Francesco Maria Appendini (1768-1837), Girolamo Da Rio (1769-1827), Francesco Cusani (1802-1879) ve William Frederick Wingfield onun adını "Giugno Palmotta" olarak yazdı. İtalyan dilinde Galleria di ragusei illustri (1841) isimli eser, onun verilen adını "Giugno" ve "Giunio" olarak yazdı.[4] Hırvatça'da verilen adı Junije veya Džono, arkaik yazım ise Gjon(o)dur.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Index bibliothecae qua Franciscus Barberinus S.R.E. cardinalis vicecancellarius magnificentissimas suae familiae ad Quirinalem aedes magnificentiores reddidit. Tomi tres libros typis editos complectens. 1681. ss. 157-.
- ^ Christiade
- ^ Christiade and Panegyris
- ^ Galleria di ragusei illustri. Forni. 1841. ss. 172-.
- ^ A history of baroque music. Indiana University Press. 2004. s. 416. ISBN 0-253-34365-8. 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ Bogišić 1995.
- ^ Appendini.
- ^ Buelow, George J.; A History of Baroque Music: Music in the Seventeenth and First Half of the Eighteenth Centuries 5 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Indiana University Press, 2004 0-253-34365-8 p. 416
- ^ Rad Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti. Jugoslavenska akademija zanosti i umjetnosti. 1876. s. 129. 26 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ Jakobson, Roman; Selected Writings 6 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. pub. Walter de Gruyter, 1981 3-11-010605-1 p. 79
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Francesco M. Appendini (1803). Notizie istorico-critiche sulle antichità, storia e letteratura de' Ragusei: divise in due tomi e dedicate all'eccelso Senato della Republica di Ragusa. Martecchini. ss. 235-. 13 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- Rafo Bogišić, (Ed.) (1995). "Ljetopis Junija Palmotića". Junije Palmotić, Izabrana djela. Stoljeća hrvatske književnosti. Zagreb: Matica hrvatska. ss. 33-41.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Wilfried Potthoff (1973). Die Dramen des Junije Palmotić: ein Beitrag zur Geschichte des Theaters in Dubrovnik im 17. Jahrhundert. F. Steiner. ISBN 978-3-7610-0407-4.
- Wilfried Potthoff (1975). Dubrovniker Dramatiker des 17. Jahrhunderts: Pasko Primojević, Ivan Gučetić d. J., Vice Pucić Soltanović, Ivan Šiškov Gundulić, Junije Palmotić. Wilhelm Schmitz Verlag.
- Branko Vodnik; Vatroslav Jagić (1913). Povijest hrvatske književnosti. Matica hrvatska.
- Fedora Ferluga-Petronio (1992). Fonti italiane e slave nel teatro di Junije Palmotić. Istituto di Lingue e Letterature dell'Europa Orientale.
- Fedora Ferluga-Petronio (1990). Fonti greco-latine nel teatro di Junije Palmotić. Piovan.
