IV. Mamia Gurieli

IV. Mamia Gurieli (Gürcüce: მამია IV გურიელი) (ö. 1778 veya 1784), 1726-1756, 1758-1765 ve 1771-1776 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Saltanatı döneminde küçük kardeşi V. Giorgi Gurieli ile rekabet halinde olan Mamia, bölgedeki Osmanlı saldırıları ve İmereti krallarının Batı Gürcistan'ın tamamını kendilerine bağlama çabalarından dolayı aralıklı saltanat sürmüştür.

Mamia, Guria prensi IV. Giorgi Gurieli ve Elene née Şervaşidze'nin en büyük oğluydu. Babası Giorgi, Megrelya prensi Bejan Dadiani'nin kızı Hvaramze ile evlenmek için annesinden 1717'de boşanmıştır. Bu durum, Mamia'nın 1717'den önce doğduğunu göstermektedir. Mamia 1726'da babasının ölümüyle beraber tahta çıkmıştır. 1732'de İmereti Kralı V. Alexander Kralın kızı Rodam ile evlenmek için İmereti kralıyla düzmece bir dostluk kurmuştur. Bu dostluğun diğer sebebi, Megrelya prensi Otia Dadiani, Raça Dükü Grigol ve Zurab Abaşidze liderliğindeki koalisyonu mağlup etmekti. Zurab Abaşidze, Alexander'ın kardeşi Mamuka'nın İmereti kralı olmasını istediği için bu koalisyona dahil olmuştu. Alexander ve Mamia, Çihori'deki çatışmada bu koalisyonu mağlup etmiştir.^[1]

Mamia'nın, Alexander'in oğlu ve halefisi I. Solomon ile olan ilişkisi ilk dönemlerde iyi değildi. Mamia, 1752'de Solomon'a karşı bir darbe girişiminde bulunmuştur. Solomon, 1756'da Osmanlı desteğiyle geri dönmüş ve küçük kardeşi V. Giorgi Gurieli lehine Mamia'yı tahttan indirmiştir.^[2][3] Mamia, Raça dağlarına kaçmış ve Kaheti kralı II. Herakleios'tan destek istemek için Doğu Gürcistan'a gitmiştir. Herakleios'un ricası sayesinde Ahıska paşasının gözdesi olan Mamia, 1758'de yeniden Guria tahtına çıkmıştır. Daha sonra Solomon ile barışan Mamia, Osmanlı'nın yaptığı tecavüz ve köle ticaretine karşı mücadele eden Solomon'a destek vermiştir. Buna karşılık 1765'te Ahıska paşası Mamia'yı devirmiş ve V. Giorgi Gurieli'yi Guria prensi olarak atamıştır.

Solomon, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Osmanlı yönetimindeki Guria'yı işgal etmiş, Batum'dan İmereti'ye gelen Osmanlı kuvvetlerini mağlup etmiş ve Mamia'nın unvanını iade etmiştir. Solomon'un tüm Batı Gürcistan'da mutlak hakimiyet kurmaya çalışması iki hükümdar arasındaki ilişkileri kısa sürede bozmuştur. Solomon, 1775'te Guria'ya iki kez baskın düzenlemiştir. Mamia'nın kardeşi ve rakibi Giorgi, bölgedeki çatışmaları fırsat bilmiş ve Mamia'yı manastıra çekilip emekli olmaya zorlamıştır.^[2] Mamia 1784 (veya Cyril Toumanoff'a göre 1778^[4]) yılında ölmüştür.

Mamia iki kez evlenmiştir. İlk evliliğini İmereti Prensesi Rodam, ikinci evliliğini ise Tavdgiridze ailesinden bir soyluyla yapmıştır. Evliliklerinden üç çocuğu olmuştur:^[4]

• Prenses Darecan (ö. 1813), Prens Mheidze ile evliydi;
• Prens Giorgi, çok genç yaşta ölmüştür;
• Prenses Tamar.