Helyum hidrür moleküler iyonu

Helyum hidrür iyonu ya da hidrohelyum(1+) katyonu, HeH⁺, bir protonun gaz hâlindeki bir helyum atomu ile reaksiyona girmesi sonunda oluşan pozitif yüklü bir iyondur. İlk olarak 1925'te keşfedildi ve moleküler hidrojen ile izoelektroniktir.^[1] 177,8 kJ/mol proton ilgisi ile bilinen en güçlü asittir.^[2] Bu iyon aynı zamanda Helyum hidrür moleküler iyonu olarak da anılır. Doğal olarak yıldızlararası maddede bulunduğu öne sürülmüştür.^[3] En basit heteronükleer iyondur ve hidrojen moleküler iyon, H+2 ile karşılaştırılabilir. Ancak H+2'den farklı olarak, spectroskopik karakterizasyonunu kolaylaştıran kalıcı moleküler kutuplaşması vardır.^[4]

Keşfi

Her ne kadar araştırmacılar laboratuvarda helyum hidrür iyonları görmüş olsalar da, bu moleküller yakın zamana kadar doğada saptanamamıştı. Çünkü bu iyonlar son derece reaktif olup temas ettikleri her madde ile reaksiyona girmektedirler. Sadece uzayda çok seyreltik gaz bulutları arasında bulunabilecekleri ileri sürülmüştü.

Uzun araştırmalar sonucunda, 2019 yılı Nisan ayı içinde NASA'nın Kızılötesi Astronomi Stratosferik Gözlemevi, (SOFIA) yaklaşık 3 bin ışık yılı uzaklıkta yer alan NGC 7027 adında bir sıcak bir bulutsunun ışığında helyum hidrüre ait radyasyon saptadılar.^[5]

Kaynakça

^ T. R. Hogness and E. G. Lunn (1925). "The Ionization of Hydrogen by Electron Impact as Interpreted by Positive Ray Analysis". Physical Review. 26 (1). ss. 44-55. Bibcode:1925PhRv...26...44H. doi:10.1103/PhysRev.26.44.
^ Lias, S. G.; Liebman, J. F.; Levin, R. D. (1984). "Evaluated Gas Phase Basicities and Proton Affinities of Molecules; Heats of Formation of Protonated Molecules". Journal of Physical and Chemical Reference Data. 13 (3). s. 695. Bibcode:1984JPCRD..13..695L. doi:10.1063/1.555719.
^ J. Fernandez; F. Martin (2007). "Photoionization of the HeH⁺ molecular ion". J. Phys. B: At. Mol. Opt. Phys. 40 (12). ss. 2471-2480. Bibcode:2007JPhB...40.2471F. doi:10.1088/0953-4075/40/12/020.
^ Coxon, J; Hajigeorgiou, PG (1999). "Experimental Born–Oppenheimer Potential for theX1Σ+Ground State of HeH+: Comparison with theAb InitioPotential". Journal of Molecular Spectroscopy. 193 (2). ss. 306-318. Bibcode:1999JMoSp.193..306C. doi:10.1006/jmsp.1998.7740. PMID 9920707.
^ "Güneş Gazetesi". 23 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2019.

[1] T. R. Hogness and E. G. Lunn (1925). "The Ionization of Hydrogen by Electron Impact as Interpreted by Positive Ray Analysis". Physical Review. 26 (1). ss. 44-55. Bibcode:1925PhRv...26...44H. doi:10.1103/PhysRev.26.44.

[Epa-2] Lias, S. G.; Liebman, J. F.; Levin, R. D. (1984). "Evaluated Gas Phase Basicities and Proton Affinities of Molecules; Heats of Formation of Protonated Molecules". Journal of Physical and Chemical Reference Data. 13 (3). s. 695. Bibcode:1984JPCRD..13..695L. doi:10.1063/1.555719.

[3] J. Fernandez; F. Martin (2007). "Photoionization of the HeH⁺ molecular ion". J. Phys. B: At. Mol. Opt. Phys. 40 (12). ss. 2471-2480. Bibcode:2007JPhB...40.2471F. doi:10.1088/0953-4075/40/12/020.

[4] Coxon, J; Hajigeorgiou, PG (1999). "Experimental Born–Oppenheimer Potential for theX1Σ+Ground State of HeH+: Comparison with theAb InitioPotential". Journal of Molecular Spectroscopy. 193 (2). ss. 306-318. Bibcode:1999JMoSp.193..306C. doi:10.1006/jmsp.1998.7740. PMID 9920707.

[5] "Güneş Gazetesi". 23 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]