Kurtuluş (film)

Kurtuluş

Deliverance
"Kurtuluş" (Deliverance) filminin Türkçe sinema afişi
Yönetmen	John Boorman
Yapımcı	John Boorman
Senarist	James Dickey (Kendi Romanından)
Oyuncular	Jon Voight Burt Reynolds Ned Beatty Ronny Cox
Görüntü yönetmeni	Vilmos Zsigmond
Kurgu	Tom Priestley
Stüdyo	Warner Bros. Pictures
Dağıtıcı	Warner Bros. Pictures
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Macera, dram, gerilim
Renk	Renkli (Technicolor)
Yapım yılı	1972
Çıkış tarih(ler)i	30 Temmuz 1972 ABD
Süre	109 dakika
Ülke	ABD
Dil	İngilizce
Bütçe	2 Milyon $
Hasılat	22,6 Milyon $ (ABD sadece video gelirleri)
Diğer adları	Kurtuluş (Türkiye) Délivrance (Fransa) Defensa (İspanya) Beim Sterben ist jeder der Erste (Almanya) Un Tranquillo week-end di paura (İtalya)

Kurtuluş (Özgün adı: Deliverance), 1972 yapımı Amerikan macera gerilim filmdir.

Senaryosunu James Dickey'in 1970 tarihli aynı adlı kendi romanından uyarlayıp yazdığı filmin yönetmeni John Boorman dır. İngiliz yönetmen John Boorman Warner Bros şirketi adına filmin yapımcılığını da üstlenmiştir. Filmin başlıca rollerinde Jon Voight, Burt Reynolds, Ned Beatty ve Ronny Cox oynamışlardır. Senarist James Dickey'in filmde küçük bir de rolü var; Şerif Bullard rolünde kısa bir süre gözüküyor. Kurtuluş, Ned Beatty'nin sinemadaki ilk filmidir.

James Dickey'in romanı 1971 yılında Türkiye'de Babil Kitap tarafından Türkçe olarak yayımlanmış ve tıpkı ABD'de olduğu gibi haftalarca çok satanlar listesinde kalmıştı. Bu sırada roman henüz sinemaya aktarılmamıştı.

Filmde bir hafta sonunu vahşi doğanın içinde geçiren 4 şehirli arkadaşın güzel başlayan nehir yolculuklarının kabusa dönüşmesi, fiziksel ve ruhsal sınırlarının sonuna kadar zorlanması anlatılmaktadır. Bir 'vahşi doğaya dönüş macerası' gibi başlayan film, uygarlık dışı varlıkların yaşadığı bir cehenneme yapılan kıyamet yolculuğuna dönüşür.

1973'te 3 dalda Oscar'a aday gösterilen film ABD'de "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilerek Kongre Kütüphanesi'nin "Ulusal Film Arşivi"nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.^[1]

ABD'nin güney eyaletlerinden Georgia ile Güney Carolina 'yı birbirinden ayıran kurgusal Cahulawassee nehri üzerine bir baraj inşa edilmek üzeredir. Kısa bir süre sonra bu nehir ortadan kalkacak yerini de yapay bir baraj gölü alacaktır. Atlanta'lı doğa tutkunu Lewis (Burt Reynolds) ve üç şehirli arkadaşı, Ed (Jon Voight) Bobby (Ned Beatty) ve Drew (Ronny Cox) nehrin doğası sonsuza dek bozulmadan önce son bir kez kano ile nehri boydan boya geçmeyi ve bir çeşit macera yaşamayı planlarlar. Bu hafta sonu tatilinin her zaman golf oynadıkları hafta sonlarından farklı olmasını istemektedirler. Nehir boyunca ormanın derinliklerine doğru ilerledikçe doğanın güzelliği ile ters orantılı olarak yöre insanlarının pek de dost canlısı olmayan davranışları ile karşılaşırlar ve yolculukları bir kabusa dönüşür.

• Jon Voight ... Ed
• Burt Reynolds ... Lewis
• Ned Beatty ... Bobby
• Ronny Cox ... Drew
• Ed Ramey ... Yaşlı adam
• Billy Redden... Lonnie (Banjo çalan engelli çocuk)
• Bill McKinney ... Dağlı
• Herbert 'Cowboy' Coward ... Dişsiz adam
• Lewis Crone ... Şerif yardımcısı
• Ken Keener ... Şerif yardımcısı
• Johnny Popwell ... Ambulans şoförü
• John Fowler ... Doktor
• Kathy Rickman ... Hemşire
• James Dickey ... Şerif Bullard

• "Deliverance" Ned Beatty 'nin ilk filmidir.
• Burt Reynolds 'un da sinemada çıkış yaptığı film budur. Dört başrol oyuncusu arasında o gün için star olan sadece Jon Voight'ti.
• 2 Milyon dolar gibi mütevazı bir bütçe ile çekilen filmde giderleri en az seviyede tutabilmek için prodüksiyonla ilgili hiçbir şey için sigorta yapılmamış, hatta dublör bile kullanılmamış. Aktörler tehlikeli sahneleri kendileri oynamışlardır. Ayrıca profesyonel oyuncular yerine bizzat yöre insanları kendi rollerinde oynanmışlar. Bu maliyeti azaltırken gerçekçilik duygusunu arttıran bir faktör olmuştur.
• Filmin gösterime girmesinin ardından filme özenip filmin çekildiği nehirde aynı yolculuğu tekrarlamayı deneyenlerden 31 kişi boğularak can vermiş.
• Film en çok hafızalara kazınmış iki sahnesi ile hatırlanır. Bunlardan ilki Drew (Ronny Cox) ve Lonnie (Billy Redden)'nin gitar ve banjo çalarak düet yapmalarıdır. İkincisi ise Bobby (Ned Beatty) 'nin Hillbilly olarak adlandırılan dağ köylüleri tarafından cinsel tacize uğradığı sahnedir.
• Hillbilly özellikle ABD 'nin güney eyaletlerinde ıssız, dağlık bölgelerde yaşayan kırsal insanları için kullanılan biraz da aşağılayıcı bir terimdir. Bu terim popüler kültürde biraz daha çarpıtılmış ve şehirde yaşayan kaba saba eğitimsiz insanlar için de zaman zaman kullanılmıştır, örneğin konusu Chicago 'da geçen Married… with Children (Evli ve Çocuklu) adlı TV sitcom dizisinde bu ima yapılmıştır. Country müziği eskiden Hillbilly Müziği olarak adlandırılırken 1950'lerden sonra bu terim aşağılayıcı bulunup terkedilmiştir.^[2] Hillbilly'lerin popüler kültürde en geniş biçimde yer almış bir örneği de Kentucky'li bir aileyi anlatan satirik çizgi roman Li'l Abner'dır. Al Capp'ın yazıp çizdiği bu öyküler Türkiye'de gazetelerde Hoş Memo adıyla yayımlanmıştı.^[3][4][5]

• Filmde Drew (Ronny Cox) 'un banjo çalan engelli çocuk Lonnie (Billy Redden) ile gitarı aracılığı ile iletişim kurması ve ikisinin karşılıklı olarak 'düello' kıvamında döktürdükleri sahnede çalınan müzik parçası "Duelling Banjos" un aranjmanını Eric Weissberg yapmış ve Steve Mandel le birlikte seslendirmişler.Bu parça 1974 yılında enstrümantal country kategorisinde Grammy ödülü kazanmıştı.^[6].Parça ilk kez 1955 yılında Arthur "Guitar Boogie" Smith ve Don Reno tarafından Feuding Banjos (Dövüşen banjolar) adı ile bestelenmişti.
• Diğer önemli parça ise "Moonshiner" 'dır ve Bob Dylan'a aittir.
  • Filmin Soundtrack albümünde şu parçalar yer almaktadır;

• IMDb'de Kurtuluş
• "Duellind Banjos" ve diğer soundtrack parçalarından kısa bölümler dinlemek için.