[go: up one dir, main page]
İçeriğe atla

Kendir

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Endüstriyel kenevir sayfasından yönlendirildi)
2022 itibarıyla Avrupa'nın en büyük kendir üreticisi olan Fransa, Brittany, Côtes-d'Armor'da bir kendir tarlası
Estonya, Kanepi cemaatindeki bir kenevir (Estonca kanep) alanındaki kenevir temalı bir labirentin drone videosu (Ağustos 2022)

Kendir veya endüstriyel kenevir, Cannabis sativa çeşitlerinin özellikle endüstriyel veya tıbbi kullanım için yetiştirilen botanik bir sınıfıdır. Geniş bir ürün yelpazesi yapmak için kullanılabilir.[1] Bambu ile birlikte kenevir, Dünya'da en hızlı büyüyen bitkiler arasındadır.[2] Aynı zamanda 50.000 yıl önce kullanılabilir lif haline getirilen ilk bitkilerden biriydi.[3] Kâğıt, ip, tekstil, giyim, biyolojik olarak parçalanabilen plastikler, boya, yalıtım, biyoyakıt, gıda ve hayvan yemi gibi çeşitli ticari ürünlere dönüştürülebilir.[4][5]

Kemotip I kenevir ve (tip II, III, IV, V olarak sınıflandırılan endüstriyel çeşitler) Cannabis sativa olmasına ve psikoaktif bileşen tetrahidrokanabinol (THC) içermesine rağmen, tipik olarak farklı fitokimyasal bileşim ve kullanımlara sahip farklı çeşitleri temsil ederler.[6] Kendir tipik olarak daha düşük toplam THC ve daha yüksek kannabidiol (CBD) konsantrasyonlarına sahip olabilir. Bu da potansiyel olarak THC'nin psikoaktif etkilerini azaltır.[7] Kendirin yasallığı ülkeler arasında büyük farklılıklar göstermektedir. Bazı hükûmetler yalnızca düşük THC içeriğiyle yetiştirilen kenevirin ticari üretime girmesine izin verir.[8][9]

Etimoloji

[değiştir | kaynağı değiştir]
Daha fazla bilgi: Etymology of cannabis

Etimoloji belirsizdir, ancak kelimenin çeşitli biçimleri için ortak bir Proto-Hint-Avrupa kaynağı yok gibi görünmektedir; Grekçe: κάνναβις, daha eski bir İskit veya Trakya kelimesinden ödünç alınmış olabilecek en eski onaylı biçimdir.[10][11] Daha sonra Latinceye ve ayrı ayrı Slavcaya ve oradan da Baltık, Fince ve Cermen dillerine ödünç alınmış gibi görünüyor.[12]

Germen dillerinde, "k" ilk ses kaymasıyla "h" olarak değişirdi,[10][13] Proto-Germen * hanapiz verir, ardından Eski İngilizce: hænep formuna uyarlanmış olabilir.[10] Bununla birlikte Barber (1991), "kannabis" adının yayılmasının, güneyden başlayarak İran çevresinde tarihsel olarak daha yeni bitki kullanımından kaynaklandığını, oysa THC olmayan kenevir çeşitlerinin daha eski ve tarih öncesi olduğunu savundu.[12] Bir başka olası menşe Asur qunnabu, MÖ 1. binyılda bir yağ, lif ve ilaç kaynağının adıydı.[12]

Diğer Cermen dillerinde kenevirin aynı kökenlileri arasında Felemenkçe: hennep bulunur. Danimarka ve Norveç Saterland Frisian, Almanca: Hanf, İzlandaca: hampur ve İsveççe: hampadır. Bu dillerde "hemp", endüstriyel veya narkotik kenevir suşlarına atıfta bulunabilir.[10]

Kullanımlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kenevir tohumu

Kendir, halat, tekstil, giyim, ayakkabı, gıda, kağıt, biyoplastikler, yalıtım ve biyoyakıt dahil olmak üzere çeşitli ticari ve endüstriyel ürünlerin yapımında kullanılır.[4] Lifleri, genellikle keten, pamuk veya ipek gibi diğer liflerin yanı sıra işlenmemiş ve geri dönüştürülmüş polyester ile giyim eşyası ve mobilya için dokuma kumaşlar yapmak üzere harmanlanarak veya %100 kenevir olan tekstil ürünleri yapmak için kullanılabilir. Bitkinin içteki lifleri daha odunsudur ve tipik olarak malç, hayvan yatağı ve altlık gibi endüstriyel uygulamalarda kullanılır. Tohumlardan elde edilen kenevir yağı oksitlendiğinde (genellikle yanlışlıkla "kurutma" olarak anılır), katı hale gelir ve yağ bazlı boyaların imalatında, nemlendirici olarak kremlerde, yemek pişirmede ve plastiklerde kullanılabilir. Kuş yemi karışımında da kenevir tohumları kullanılmıştır.[14] 2003 yılında yapılan bir anket, Avrupa Birliği'nde satılan kenevir tohumunun %95'inden fazlasının hayvan ve kuş yemi olarak kullanıldığını gösterdi.[15]

Yiyecek

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kenevir tohumlarının makro görüntüsü
Besin değeri
Enerji 2450 kJ (590 kcal)
Protein31.56 g
A vitamini1 μg (%0)
Riboflavin (Vit. B2)0.285 mg (%19)
B6 vitamini0.600 mg (%46)
B12 vitamini0 μg (%0)
C vitamini0.5 mg (%1)
E vitamini0.80 mg (%5)
Oranlar yetişkinler için alınması önerilen oranlardır.


Kenevir tohumları çiğ yenebilir, kenevir unu haline getirilebilir, filizlendirilebilir veya kurutulmuş filiz tozu haline getirilebilir. Kenevir tohumları ayrıca pişirme veya kenevir sütü ve ıhlamur gibi içecekler için kullanılan bir bulamaç haline getirilebilir.[16] Tohumdan soğuk preslenen yağ doymamış yağ asitlerince zengindir.[17]

Birleşik Krallık'ta Çevre, Gıda ve Köyişleri Bakanlığı keneviri tamamen gıda dışı bir ürün olarak ele alır ancak, kenevir tohumları uygun lisanslama ve THC'nin % 0,3 ten daha düşük olduğunun kanıtlanması durumunda ekim veya gıda maddesi olarak satılmak üzere ithal edilebilir.[18] ABD'de kenevir, gıda ürünlerinde yasal olarak kullanılabilir. (2000 (2000) itibarıyla)

Beslenme

[değiştir | kaynağı değiştir]

100 gr kabuklu kenevir tohumu 586 kcal enerji sağlar. %5 su, %5 karbonhidrat, %49 toplam yağ ve %31 protein içerirler. Kenevir tohumları, 100 gramlık porsiyon başına Günlük Protein Değerinin %64'ünü, diyet lifin %20sini, B vitaminleri ve manganezin %362'ünü, fosforun %236'sını, magnezyumun %197'sini, çinkonun %104'ünü ve demirin %61'ini sağlamaya yeterli değerli ve zengin bir kaynaktır.[19] Kenevir tohumlarındaki enerjinin yaklaşık %73'ü yağ esas olarak çoklu doymamış yağ asitleri, linoleik, oleik ve alfa-linolenik asitten oluşan esansiyel yağ asitleri şeklindedir.[19][20] 100 gramda 38.100 gram çoklu doymamış yağ oranı, 9.301 gram omega-3'e 28.698 gram omega-6'dır.[21] Tipik olarak, bir yetişkin için paketlerde önerilen kısım, yaklaşık üç yemek kaşığı olan 30 gramdır.

Kenevir tohumlarının amino asit profili, et, süt, yumurta ve soya gibi protein açısından zengin diğer gıdalarla karşılaştırılabilir.[20] Protein sindirilebilirliği düzeltilmiş amino asit skorları; bütün kenevir tohumu için 0.49-0.53, kenevir tohumu küspesi için 0.46-0.51 ve kabuğu çıkarılmış kenevir tohumu için 0.63-0.66 idi.[22]

Kenevir tohumlarının zengin besin içeriğine rağmen, tohumlar önemli konsantrasyonlarda fitik asit,[23] tripsin inhibitörleri ve tanenler dahil olmak üzere beslenme karşıtı bileşikler içerir.[24]

Depolanması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kenevir yağı uygun şekilde saklanmazsa kısa sürede oksitlenir ve sertleşir.[17] Karanlık, hava geçirmez bir kapta ve buzdolabında saklandığında raf ömrü uzar. Hem ışık hem de ısı kenevir yağını bozabilir.

Fiber

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kenevir lifi, tarih boyunca yaygın bir şekilde kullanılmış, Yeni Dünya'ya tanıtıldıktan kısa bir süre sonra üretimi doruğa ulaşmıştır. Yüzyıllar boyunca kenevir lifinden ipten kumaş ve endüstriyel malzemeye kadar birçok ürün yapıldı. Kenevir yelken bezi yapımında da yaygın olarak kullanılıyordu. "Kaneviçe" kelimesi kenevirden türetilmiştir.[25][26] Saf kenevir, ketene benzer bir dokuya sahiptir.[27] Çeşitli ürünlerde kullanım açısından çok yönlü olması nedeniyle, bugün giyim, ayakkabı, aksesuar, köpek tasmaları ve ev eşyaları dahil olmak üzere bir dizi tüketim malında kullanılmaktadır. Giyim için bazı durumlarda yarı sentetik liyosel ile karıştırılır.[28]

Yapı malzemesi olarak

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kenevir, bir yapı inşaat malzemesi olarak mevcut yapı standartlarının karşı karşıya olduğu çeşitli sorunlara çözümler sunar; Hafifliği, küf direnci, nefes alabilirliği vb. özellikler kenevir ürünlerini çok sayıda kullanımda öne çıkarır.[29] Bina Araştırma Kurumundaki (BRE) NNFCC Yenilenebilir Ev'in birlikte ısıtma testlerinin ardından, kenevirin bugün kullanılan çoğu inşaat yöntemine kıyasla daha sürdürülebilir bir inşaat malzemesi olduğu bildirildi.[30] Ayrıca bina yapımında pratik kullanımı hem enerji tüketim maliyetlerinin hem de ikincil kirleticilerin üretiminin azalmasına neden olabilir.[30]

Kenevir pazarı 17. yüzyılda en büyüğüydü. 19. yüzyıl ve sonrasında, pazar birçok ülkede hızla yasa dışı hale geldi ve düştü.[31] Kenevir, başta Avrupa olmak üzere yeşil bina yapımında yeniden ortaya çıktı.[32] Kenevirin yasallığıyla ilgili günümüzdeki tartışmalar, ithalat ve düzenleme maliyetleri dezavantajlara yol açmaktadır; Birleşik Krallık, Haverhill'deki Kenevir Evlerinin İnşasına İlişkin Nihai Rapor, kenevir inşaatının geleneksel inşaat malzemelerinin maliyetini metrekare başına 48 sterlin aştığını bildiriyor.[32]

Bath Üniversitesi inşaat için kendir-kireç panel sistemlerinin kullanımını araştırmaktadır. Avrupa Birliği tarafından finanse edilen araştırma, panel tasarımını kalite, montaj, nem ve rutubet penetrasyonu, sıcaklık değişimi, günlük performans ve enerji tasarrufu açısından test ediyor.[33] İngiltere, Fransa ve İspanya pazarlarına odaklanan program, kullanım ve uygulama, üretim, veri toplama, pazar kullanımı için sertifikalandırma, garanti ve sigorta protokollerini mükemmelleştirmeyi hedefliyor.[33]

Binalarda kendir-kirecin en yaygın kullanımı, ıslak kendir-hurd ve kireç karışımını geçici kalıplarlar içerisine dökmek ve karışımı sıkıştırmaktır. Geçici kalıp kaldırıldıktan sonra, katılaşan karışım sıva ile sıvanmaya hazırdır.[34]

Sürdürülebilirlik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kenevir, çevre üzerindeki olumlu etkileri bulunan, bina tasarımında yeşil kategori altında bir malzemedir. Yararlarından birkaçı, yabani ot büyümesinin bastırılması, erozyona karşı koruma, ıslah özellikleri ve zehirli madde ve ağır metalleri topraktan uzaklaştırma kabiliyetini içerir, ancak bunlarla sınırlı değildir.[35]

Kenevir doğal malzeme olarak popülerlik kazanmaktadır. Bunun nedeni, kenevirin çevre üzerinde minimum zararlı etkiyle mekanik işlenebilmesidir. Keneviri sürdürülebilir kılan şeylerden biri, minimum su kullanımı ve uygun büyüme için böcek ilaçlarına ihtiyaç duymamasıdır. Geri dönüştürülebilir, toksik değil ve biyolojik olarak parçalanabilir; bu da keneviri yeşil bina yapımında popüler bir seçim haline getirir.[35]

Kenevir lifinin yüksek mukavemet ve dayanıklılığa sahip olduğu ve haşerelere karşı dayanıklı olduğu bilinmektedir. Elyaf ve iplikleri yapıları güçlendirme özelliğine sahiptir. Yalıtım, hempcrete ve vernikler dahil olmak üzere yapı inşaat malzemeleri kaynağı olarak inşaat endüstrisinde yakın zamanlarda yerini almıştır.[36][37][38][39][40][41]

Kendirden yapılan malzemeler düşük somutlaşmış enerjiye sahiptir. Bitki, büyük miktarlarda CO2 absorbe etme kabiliyetine sahiptir, hava kalitesi ve termal denge sağlar, olumlu bir çevresel etki yaratır.[37]

Kenevir küfe direnir ve gözenekli yapısı onu nefes alabilir hale getirir. Ayrıca kenevir, nemi bozulmadan emme ve salma özelliğine sahiptir. Kenevir, kireçle karıştırıldığında yanmaz özellik kazanır ve hafif olması nedeniyle binalarda duvar, çatı vb. alanlara uygulanabilir.[35][37]

Yalıtım

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kenevir yalıtım malzemesi olarak kullanışlıdır; Esneklik ve sağlamlığı, yapısal çerçeveleme sistemlerinde kolay uygulamaya izin verir. Montaj işlemi sırasında kesilerek farklı boyut ve şekillerde kolayca ayarlanabilmektedir. Yerleşmeme ve dolayısıyla boşluk gelişmelerinden kaçınma yeteneğiyle de bakım ihtiyacını azaltır.[41]

Kenevirle yalıtım hafiftir ve toksik değildir; döşeme, duvar ve çatı kaplama dahil olmak üzere çeşitli alanlarda kullanıma izin verir. Mineral yalıtımla karşılaştırıldığında kenevir, ısı miktarının kabaca iki katını emer ve ahşapla karşılaştırılabilir.[41]

Gözenekli yapısı, herhangi bir yapısal özellik kaybetmeden %20'ye kadar hava ve nemin nüfuz etmesine izin verir. Buna karşılık, yaygın olarak kullanılan mineral yalıtım %2'den sonra bozulmaya başlar. Yalıtım, buharı eşit olarak dağıtır ve hava sirkülasyonuna izin vererek sürekli olarak kullanılmış havayı dışarı atar ve tazesiyle değiştirir. Nefes alabilen, suya dayanıklı bariyerler ile kaplanmış yapının dış cephesinde kullanılması, nemin duvar yapısı içinden çekilmesini kolaylaştırır.[41]

Ayrıca yalıtım, içinden geçen havadaki ses dalgalarını zayıflatan bir bariyer görevi de görür.[41]

Kendirbeton (Hempcrete)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Büyüme döneminde emilen CO2'e ek olarak, kenevir betonun oluşturulması sırasında tekrar eder. Kenevir kabuğun içerdiği silis kireçle karışınca karışım sertleşir ve mineralleşme süreci başlar.[40]

Kendir, sıradan betondan yaklaşık yedi kat daha hafif yapısıyla bina yapımında beton olarak kullanılabilir. Yapı malzemesi muhtelif oranlarda kendir kabuk talaşı, hidrolik kireç ve su karışımından yapılmıştır.[39] Karışım yapı içinde beton kullanımına bağlıdır ve fiziksel özelliklerde farklılık gösterebilir. Döşeme gibi yüzeyler, çok sayıda yükle etkileşime girer ve daha dayanıklı olması gerekirken, duvarların ve çatıların daha hafif olması gerekir.[39] Bu malzemenin inşaatta uygulanması minimum beceri gerektirir.[39]

Bu stilin en yaygın varyasyonu kendirbeton'dur; beton benzeri bloklardan yapılmıştır. Bu tür bloklar, yapısal elemanlar olarak kullanılacak kadar güçlü değil ve tuğla, ahşap veya çelik çerçeve ile desteklenmelidir.[30] Yirminci yüzyılın sonunda, Fransa'nın Nogent-sur-Seine kentindeki Maison de la Turquie'nin yenilenmesi sırasında, Charles Rasetti inşaatta ilk kez "hempcrete" uyguladı. Kısa süre sonra, 2000'lerde Modece Architects, Haverhill'deki test tasarımları için kenevir kireci kullandı.[42] Konutlar, BRE tarafından diğer bina performanslarıyla karşılaştırılmak üzere incelendi ve izlendi. Dokuz yıl sonra tamamlanan kenevir binaların teknolojik açıdan en gelişmiş yapılardan biri olduğu ortaya çıktı. Keşfin ardından, İngilterede inşaatlarda kenevir kullanımı araştırıldı.[42] Bir yıl sonra, kenevir bazlı malzemelerden yapılmış ilk ev Asheville, Kuzey Karolina, ABD'de tamamlandı.[43]

Yağ ve vernik olarak

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kenevir tohumu yağı %30-35 oranında yağ asidi içerir. Biyobozunur yağ döşemeyi küf, haşere ve aşınmaya karşı koruyan bir ahşap cilası görevi görür. Kullanımı, hava ve buharın geçmesine izin verirken suyun ahşaba nüfuz etmesini önler.[44] En yaygın kullanımı, dünyadaki en yaygın inşaat yöntemlerinden biri olan ahşap karkas yapımında görülmektedir. Düşük UV dayanım derecesi nedeniyle, kaplama en çok iç mekanlarda, döşeme ve ahşap lambri gibi yüzeylerde kullanılır.[41][44]

Alçı-sıva

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kenevir esaslı yalıtım sıvası, kedir liflerinin kalsiyum kireç ve kum ile birleştirilmesiyle oluşturulur. Bu malzeme iç duvar, tavan ve döşeme üzerine on santimetre kalınlığa kadar uygulanabilir. Gözenekli yapısı, oluşturulan sıvanın havadaki nemi düzenlemesini ve eşit olarak dağıtmasını sağlar.[45] Suyun kademeli olarak emilmesi ve salınması, malzemenin çatlama ve parçalanmasını önler.[45][46] Yüksek yoğunluklu fiber çimentoya benzer şekilde, kenevir sıvanın rengi doğal olarak değişebilir ve pigmentlendirilebilir.[47]

Halat

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kenevir halatlar, çeşitli çaplarda dokunabilir ve yüksek mukavemete sahiptir, bu da onları çeşitli kullanımlar için uygun hale getirir.[40] Bunlardan bazıları, Geleneksel, köprü ev vb. inşaatlarda bina açıklıklarının kapatılması, bağlantıların birleştirilmesidir.[40] Kenevir ipi ve diğer tekstil kullanımının en eski örneklerinden biri MÖ 1500 Mısır'ına kadar izlenebilir.[48]

Biyoplastik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kenevir jeotekstilleri hem ıslak hem de kuru koşullarda kullanılabilir. Kenevir bazlı biyoplastik, normal plastiğe alternatif biyolojik olarak parçalanabilen bir malzemedir ve potansiyel olarak tesisat borularında kullanılan polivinil klorürün yerini alabilir.[40]

Ahşap

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kenevir büyümesi, ortalama 100 gün sürer ve bu inşaat amaçlı kullanılan bir ağaçtan çok çok kısadır. Kuru lifler ahşap çerçeve konstrüksiyonu, duvar/tavan panelleri ve döşeme amaçlı preslenebilir. Ek olarak, bu esneklik sağlar ve çok yönlü kullanıma da izin verir.[49] Benzer şekilde, kenevir adunu da geri dönüştürülmüş kenevir bazlı kağıttan yapılabilir.[50]

Kompozit malzemeler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Otomobillere kompozit paneller yapmak için 2002'den beri cam elyafı, kenevir lifi, kenaf ve keten karışımı kullanılmaktadır.[51] Hangi sak lifinin kullanılacağının seçimi öncelikle maliyet ve bulunabilirliğe bağlıdır. Audi, BMW, Ford, GM, Chrysler, Honda, Iveco, Lotus, Mercedes, Mitsubishi, Porsche, Saturn, Volkswagen[52] ve Volvo dahil olmak üzere çeşitli otomobil üreticileri arabalarında kenevir kullanımına yöneldiler. Örneğin, Lotus Eco Elise [53] ve Mercedes C-Serisi kenevir içerir (sonuncusu araba başına 20 kg).[54]

Kağıt

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kenevir kağıdı, yalnızca veya büyük ölçüde endüstriyel kenevir liflerinden elde edilen kağıt hamurundan oluşan kağıt çeşitleridir. Ürünler ağırlıklı olarak sigara kağıdı, banknot ve teknik filtre kağıtları gibi özel kağıtlardır.[55] Lignin fraksiyonunun yanı sıra daha yüksek yırtılma direnci ve gerilme mukavemeti sunar. Bununla birlikte, üretim maliyetleri altyapı gelişmemiş olduğu için daha yüksek olabilir. Ahşaptan kenevire geçişte aşağıda belirtilen faydalar göz önüne alınabilir:

  • Kenevir, ormanlardan yılda hektar başına üç ila dört kat daha fazla kullanılabilir lif verir ve kenevirin böcek ilaçları veya herbisitlere ihtiyacı yoktur.[56]
  • Kenevir çok daha hızlı mahsul verimine sahiptir. Kendir saplarının olgunluğa erişmesi yaklaşık 3-4 ay[57] ağaçların olgunlaşması 20 ile 80 yıl arasında sürebilir. Kenevir sadece daha hızlı büyümekle kalmaz, aynı zamanda yüksek düzeyde selüloz içerir.[58] Bu hızlı geri dönüş, tahta yerine kenevir kullanılırsa kağıdın daha hızlı üretilebileceği anlamına gelir.
  • Kenevir kağıdı, hidrojen peroksit ile beyazlatılabileceği için zehirli ağartma veya odun hamuru kadar çok kimyasal madde kullanımını gerektirmez. Bu, kağıt için ahşap yerine kenevir kullanılmasının, Dünya'nın su yollarını ahşap kağıt üretiminden kaynaklanan klor veya dioksinlerle zehirleme uygulamasına son vereceği anlamına gelir.[59]
  • Odun hamurundan yapılan kağıt sadece 3 kez geri dönüştürülebilirken, kenevir kağıdı 8 kata kadar geri dönüştürülebilir.[59]
  • Odun hamuru muadili ile karşılaştırıldığında, kenevir liflerinden elde edilen kağıt, ayrışmaya karşı dirençlidir, eskidikçe sararmaz veya kahverengileşmez.[59] Aynı zamanda dünyadaki en güçlü doğal liflerden biridir,[60] uzun ömürlü ve dayanıklıdır.
  • Ormansızlaşma, özellikle eskiden büyüyen ormanların yok edilmesi ve dünyanın azalan yabani kereste kaynakları, günümüzün başlıca ekolojik kaygılarıdır. Kenevirin odun yerine kullanılması biyolojik çeşitliliğin korunmasına katkıda bulunacaktır.[60]

Ancak kağıt üretiminde kenevir, ağaçlardan elde edilen kağıt veya geri dönüştürülmüş gazete kağıdı ile rekabet etmekte zorlandı. Sapın sadece dış kısmı kağıt üretimine uygun liflerden oluşur. Yararlı lifleri daha az yararlı liflerden verimli ve ucuz bir şekilde ayıran makineler geliştirmek için çok sayıda girişimde bulunulmuş ancak hiçbiri tam başarılı olamamıştır.

Takı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kenevir ve boncuk takıları

Kenevir takı, makrome uygulamasıyla kenevir sicim düğümleme ürünüdür. Kenevir takılar arasında bilezik, kolye, halhal, yüzük, saat ve diğer süslemeler bulunur. Bazı takılar kristal, cam, taş, tahta ve kemiklerden yapılmış boncuklara sahiptir. Kenevir ipinin kalınlığı değişir ve çeşitli renklerde gelir. Kenevir takı yapmak için kullanılan birçok farklı dikiş vardır, ancak en yaygın olanı yarım ve tam düğüm dikişlerdir.

Halat

[değiştir | kaynağı değiştir]
kenevir ipi

Yelkenli gemiler çağında kenevir halatı kullanılıyordu, ancak kenevir ipinin çürümeye karşı bir eğilimi vardı ve katranla korunması gerekiyordu. Çünkü halattan dokunmuş lifler dışarıdan kuru görünürken kılcal etkisi iç kısımda sıvı tutma eğilimindeydi.[61] Tarring emek yoğun bir süreçti ve denizcilere "Jack Tar" lakabını kazandırdı. Katran gerektirmeyen manila halatı yaygınlaşınca kenevir ipi aşamalı olarak kullanımdan kaldırıldı. Buna bazen Manila keneviri denir, ancak kenevirle ilgili değildir; bir muz türü olan abaka bitkisinden elde edilir.

Hayvan yatağı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kenevir samanı hayvan yatağı

Kenevir kabukları AB'de, hayvan yatağı (örneğin atlar) veya bahçecilikte malçlama için kullanılırlar.

Su ve toprak arıtma

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kenevir, atık sularda kanalizasyon ve tavuk gübresi gibi aşırı fosfor veya diğer istenmeyen maddeler veya kimyasallar gibi safsızlıkları temizlemede "paspas" olarak kullanılabilir. Ek olarak, kenevir, radyoizotopları ve çeşitli diğer toksinleri toprak, su ve havadan temizleme işlemi olan fitoremediasyon olarak bilinen bir işlemle Çernobil nükleer felaket sahasındaki kirleticileri temizlemek için kullanılıyor.[62]

Yabani ot kontrolü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kenevir uzun, kalın yapraklara sahip bir bitki olarak yoğun bir şekilde ekildiğinde yabani otlar için boğucu bir ürün olur.[63] Keneviri bu şekilde kullanmak, çiftçilerin herbisit kullanmaktan kaçınmasına, organik sertifika almasına ve ürün rotasyonunun faydalarını kazanmasına yardımcı olabilir. Bununla birlikte, bitkinin hızlı ve yoğun büyüme özellikleri nedeniyle, bazı yargı bölgeleri keneviri Scotch Broom gibi yasaklanmış ve zararlı bir ot olarak kabul etmektedir.[64]

Biyoyakıtlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Biyodizel örneği

Biyodizel, kenevirin tohum ve saplarındaki yağlardan yapılabilir.[65] Tüm bitkinin fermente edilmesiyle alkol yakıtı (etanol veya daha az yaygın olarak metanol), yapılabilir.

Filtrelenmiş kenevir yağı doğrudan dizel motorlara güç sağlamada kullanılabilir. Dizel motor "çeşitli yakıtlar, özellikle daha önce kandil, yani Argand lambasında kullanılan bitkisel ve tohum yağlarıyla" çalıştırmak amacıyla 1892'de Rudolf Diesel tarafından icat edilmişti.[66][67][68]

Ticari biyodizel ve biyogaz tipik olarak tahıl, hindistancevizi, palmiye tohumları ve çöp, atık su, ölü bitki ve hayvan materyali, hayvan dışkısı ve mutfak atığı gibi ucuz ham maddelerden üretilir.[69] Kenevirden üretim olanaklı ama çok azdır.

İşleme

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hurd ve sak liflerinin ayrılmasına dekortikasyon denir. Geleneksel olarak, kenevir sapları su ile ıslatılır ve elle dövülerek lifler kabuktan ayrılırdı. Mekanik teknoloji ile lifler, ezme ve fırça silindirleri veya çekiçli öğütme ile kabuktan ayrıldı; burada mekanik bir çekiç mekanizması, keneviri daha küçük sak lifleri ve toz bir elekten düşene kadar döver. 1938'de Esrar Vergi Yasası yürürlüğe girdikten sonra, lifleri çekirdekten ayırma teknolojisi "zaman içinde dondu". Son zamanlarda, keneviri üç kısma (sak lifi, hurd ve yeşil mikrofiber) ayırabilen yeni yüksek hızlı kinematik dekortikasyon ortaya çıktı.

İngiliz Milletler Topluluğu'nun bazı kısımları, İrlanda ve diğer ülkeler 1997'den itibaren endüstriyel kenevir yetiştirmeye başladı. 1930'ların dekortikatörünün yinelemeleri, buhar patlaması ve termomekanik kağıt hamuru olarak bilinen kimyasal işleme ile birlikte sınırlı bir başarı ile karşılandı.

Yetiştirme

[değiştir | kaynağı değiştir]
black and white drawing: C. sativa tall, C. indica middle, C. ruderalis small
Değişik esrar görünümleri, Yalnızca C. sativa (solda) endüstriyel kenevir için uygundur.

Kenevir kuzey yarım kürede genellikle Mart ve Mayıs, güney yarım kürede ise Eylül ve Kasım ayları arasında ekilir.[70] Yaklaşık 3-4 ayda olgunlaşır.

Binlerce yıllık yapay seçilimYapay seçilim, çok çeşitli özellikler sergileyen çeşitlerle sonuçlandı;

örneğin, belirli bir ortam/enlem için uygun, farklı oranlarda ve terpenoid ve kannabinoid bileşimleri (CBD, THC, CBG, CBC, CBN...vs.), lif kalitesi, yağ/tohum verimi, vb.. Lif için yetiştirilen kenevir sık ekilir, bu da uzun liflere sahip uzun, ince bitkiler verir.[71]

Endüstriyel kenevirin kullanım ve yetiştirilmesi, genetik kardeşi uyuşturucu Tipi Esrar türleri (daha yüksek seviyelerde psikoaktif THC içerir) ile ilişkilendirildiği 1900'lere kadar yaygındı. Etkili gruplar, eğlence amaçlı bir ilaç olmaması ve tıbbi, yapısal ve diyet kullanımları dahil birçok çiftçi için sürdürülebilir ve karlı bir ürün olma potansiyeline sahip olmasına rağmen, keneviri tehlikeli bir "ilaç" olarak sundular.[72][73][74]

Amerika Birleşik Devletleri'nde halkın keneviri marihuana olarak algılaması, II. Dünya Savaşı öncesindeki hayati önemine rağmen kenevirin yararlı bir ürün olmasını engelledi".[73][74] İngiltere Çevre, Gıda ve Köy İşleri Departmanına göre, bitki çiçeklenmenin sonuna doğru hasat edilmeli ve kurutulmalıdır. Erken kırpma, tohum verimini azaltır ancak lif verimi ve kalitesini artırır.[75] Bu endüstriyel kenevir türlerinde tetrahidrokanabinol (THC) içeriği çok düşük olurdu.[73]

Tohumlar, hububat mibzerleri veya diğer geleneksel tohumlama ekipmanı ile 13–25 mm'lik bir derinliğe ekilir. Daha büyük tohumlama derinlikleri yabani ot rekabetinin artmasına neden olur. Azot tohumla birlikte verilmemelidir, ancak fosfat tolere edilebilir. Toprakta 89 ila 135 kg/ha nitrojen, 46 kg/ha fosfor, 67 kg/ha potasyum ve 17 kg/ha kükürt bulunmalıdır.[76]

Çeşitler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tıbbi kenevirin aksine, lif ve tohum için yetiştirilen çeşitler %0,3'ten daha az THC' içerir ve esrar için uygun değildir.[77] Endüstriyel kenevirde bulunan kannabidiol, kenevirde bulunan yaklaşık 560 bileşik arasında önemli bir bileşendir.[78]

Cannabis sativa L. subsp. sativa var. sativa endüstriyel kullanım için yetiştirilen çeşittir, C. sativa subsp. indica genellikle zayıf lif kalitesine sahiptir ve bu çeşidin dişi tomurcukları öncelikle eğlence ve tıbbi amaçlar için kullanılır. İki bitki türü arasındaki en büyük farklar, genetik olarak da ayırt edilebilmelerine rağmen, glandüler trikomlar adı verilen epidermal tüyler tarafından reçineli bir karışım içinde salgılanan Δ 9 - tetrahidrokanabinolün (THC) görünümü ve miktarıdır.[77][79] Endüstriyel kenevir üretimi için onaylanan yağlı tohum ve lifli kenevir çeşitleri, bu psikoaktif ilacı yalnızca çok az miktarda üretir ve herhangi bir fiziksel veya psikolojik etki için yeterli değildir. Tipik olarak, kenevir %0,3'ün altında THC içerirken, tıbbi veya eğlence amaçlı yetiştirilen Kenevir çeşitlerinde oran %2 ila %20'nin üzerindedir.

Hasat

[değiştir | kaynağı değiştir]

Küçük araziler genellikle elle hasat edilir. Bitkiler topraktan 2 ila 3 cm yukarıda kesilir ve kuruması için yere bırakılır. Özel olarak uyarlanmış kesici-bağlayıcılar veya daha basit kesicilerin kullanıldığı mekanik hasat artık yaygındır.

Kesilen kenevir, dört gün kadar kuruması için serilir. Bunu geleneksel olarak su (paketlenmiş kenevir suda yüzer) ya da çiğ (kenevir yerde kalır ve çiğdeki nemden, küflerden ve bakteri etkisinden etkilenir) ile liflerin yumuşatılması izlerdi.

Zararlılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Birkaç eklembacaklı böcek kenevir bitkilerinde hasara neden olabilir. En sorunlu olanlar, Avrupa mısır kurdu, Ostrinia nubilalis ve Avrasya kenevir kurdu Grapholita delineana'yı içeren sap delici tırtıllardır.[80] Bitkinin gövdesini hedef alırlar.[80] Başka bir lepidopteran olan mısır kulak kurdu Helicoverpa zea'nın çiçekli kısımlara zarar verdiği bilinmektedir.[81] Hem iç hem de dış mekan mahsullerinde bulunan diğer yaprak zararlıları arasında kenevir russet akarı, Aculops cannibicola ve kenevir yaprak biti, Phorodon Cannabis bulunur.[81] Bitkinin floemiyle beslendikleri için bitkinin gücünü azaltırlar. Kök besleyicilerin, yüzey altındaki habitatları nedeniyle tespit ve kontrol edilmesi zor olabilir. Pire böceği ve Japon böceği Popillia Japonica da dahil olmak üzere bir dizi böcek kurtçuklarının ve böceklerinin kenevir köklerine zarar verdiği bilinmektedir.[80] Pirinç kökü yaprak biti Rhopalosiphum rufiabdominale de rapor edilmiştir, ancak öncelikle iç mekan yetiştirme tesislerini etkiler.[81] Entegre haşere yönetimi stratejileri kullanılmalıdır. Kültürel ve fiziksel kontroller, biyolojik haşere kontrolleri ile birlikte kullanılmalı, kimyasal uygulamalar sadece son çare olarak kullanılmalıdır.

Hastalıklar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kenevir, bakteri, mantar, nematod, virüs ve diğerleri dahil olmak üzere çeşitli patojenlere karşı savunmasız olabilir. Bu tür hastalıklar genellikle düşük lif kalitesi, bodur büyüme ve bitkinin ölümüne yol açar. Bu hastalıklar bir kenevir tarlasının verimini nadiren etkiler ve üretimi geleneksel olarak böcek ilacı kullanımı gerektirmez.

Çevresel Etki

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çevre Ekonomisi'nde 1998'de yapılan bir araştırmaya göre kenevir, arazi kullanımındaki azalma ve diğer çevresel etkiler nedeniyle <b>çevre dostu</b> olarak kabul ediliyor ve tipik ölçütlere kıyasla ABD bağlamında ekolojik ayak izinde olası bir azalma olduğunu gösteriyor.[82] Bununla birlikte, özellikle kenevir ve okaliptüsten kağıt üretimini karşılaştıran 2010 tarihli bir araştırma, "endüstriyel kenevirin okaliptüs kağıdından daha yüksek çevresel etkiler sunduğu" sonucuna vardı; ancak makale aynı zamanda "endüstriyel kenevir kağıdı üretimini iyileştirme alanı olduğunu" da vurguluyor.[83] Ayrıca kenevirin çok az böcek ilacı gerektirdiği ve herbisit gerektirmediği iddia ediliyor ve buna karbon negatif bir hammadde deniyor.[84][85] Sonuçlar, yüksek kenevir veriminin, tporakta yüksek toplam besin seviyeleri (tarla artı gübre besinleri) gerektirebileceğini göstermektedir.[86]

Üreticiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dünyanın önde gelen kenevir üreticisi, dünya üretiminin %70'inden fazlasını üreten Çin'dir. Fransa, dünya üretiminin yaklaşık dörtte biri ile ikinci sırada yer almaktadır. Avrupa'nın geri kalanıyla, Şili ve Kuzey Kore'de daha küçük üretim yapılıyor. Avustralya, Avusturya, Kanada, Şili, Çin, Danimarka, Mısır, Finlandiya, Almanya, Yunanistan,[87] Macaristan, Hindistan, İtalya, Japonya, Kore, Hollanda, Yeni Zelanda, Polonya, Portekiz Romanya, Rusya, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre, Tayland, Türkiye, Birleşik Krallık ve Ukrayna dahil 30'dan fazla ülke endüstriyel kenevir üretiyor.[88][89]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Britt Erickson (4 Kasım 2019). "USDA releases hemp production requirements". C&EN Global Enterprise. 97 (43): 17. doi:10.1021/cen-09743-polcon4. ISSN 2474-7408. 
  2. ^ Robert Deitch (2003). Hemp: American History Revisited: The Plant with a Divided History. Algora Publishing. s. 219. ISBN 978-0-87586-226-2. 
  3. ^ "Re-defining Environmental Harms: Green Criminology and the State of Canada's Hemp Industry", Canadian Journal of Criminology & Criminal Justice, 57 (4), 2015, ss. 528-554, doi:10.3138/cjccj.2014.E11  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  4. ^ a b "The Legalization of Industrial Hemp and What it Could Mean for Indiana's Biofuel Industry" (PDF), Indiana International & Comparative Law Review, 23 (3), 2013, s. 555, doi:10.18060/17887, 3 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  5. ^ Defining Hemp: A Fact Sheet (PDF). Washington, DC: Congressional Research Service. 22 Mart 2019. 29 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Mart 2019. 
  6. ^ Toth (2020). "Development and validation of genetic markers for sex and cannabinoid chemotype in Cannabis sativa L". GCB Bioenergy (İngilizce). 12 (3): 213-222. doi:10.1111/gcbb.12667. ISSN 1757-1707. 
  7. ^ Swanson 2015.
  8. ^ Specialty Oils and Fats in Food and Nutrition: Properties, Processing and Applications. Elsevier Science. 2015. s. 39. ISBN 978-1-78242-397-3.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  9. ^ Recommended Methods for the Identification and Analysis of Cannabis and Cannabis Products: Manual for Use by National Drug Testing Laboratories. United Nations Publications. 2009. s. 12. ISBN 978-92-1-148242-3.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)[ölü/kırık bağlantı]
  10. ^ a b c d Encyclopedia of Indo-European Culture, Illustrated, London, UK: Taylor & Francis, 1997, s. 266, ISBN 9781884964985, 7 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 18 Mayıs 2023  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım); r |ad2= eksik |soyadı2= (yardım); r |ad3= eksik |soyadı3= (yardım)
  11. ^ The Oxford Introduction to Proto-Indo-European and the Proto-Indo-European World, Oxford University Press, 2006, s. 166, ISBN 9780191058127, 1 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 18 Mayıs 2023  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım); r |ad2= eksik |soyadı2= (yardım); r |ad3= eksik |soyadı3= (yardım)
  12. ^ a b c Prehistoric Textiles: The Development of Cloth in the Neolithic and Bronze Ages with Special Reference to the Aegean, Princeton University Press, 1991, ss. 36-38, ISBN 9780691002248, 1 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 18 Mayıs 2023  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  13. ^ "Millers and Mullers: The archaeo-linguisitic stratigraphy of technological change in holocene Australia", Language Contacts in Prehistory: Studies in Stratigraphy, John Benjamins Publishing, 2003, s. 181, ISBN 9781588113795  r |ad2= eksik |soyadı2= (yardım)
  14. ^ "Erowid Cannabis Vault : Culture #2". erowid.org. 22 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2008. 
  15. ^ "Michael Karus: European Hemp Industry 2002 Cultivation, Processing and Product Lines. Journal of Industrial Hemp Volume 9 Issue 2 2004, Taylor & Francis, London". Informaworld.com. 
  16. ^ "America's First Hemp Drink - Chronic Ice - Making a Splash in the Natural Beverage Market". San Francisco Chronicle. Los Angeles. Vocus. 8 Haziran 2011. 27 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2011. 
  17. ^ a b "USDA ERS - Industrial Hemp in the United States: Status and Market Potential" (PDF). Ers.usda.gov. 25 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2013. 
  18. ^ "Industrial fibre crops: business opportunities for farmers", gov.uk, Department for Environment, Food & Rural Affairs, 13 Haziran 2013, 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 18 Mayıs 2016 
  19. ^ a b "Nutrition Facts for Hemp Seeds (shelled) per 100 g serving". Conde Nast, Custom Analysis. 2014. 19 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2015. 
  20. ^ a b Callaway, J. C. (1 Ocak 2004). "Hempseed as a nutritional resource: An overview" (PDF). Euphytica. 140 (1–2): 65-72. doi:10.1007/s10681-004-4811-6. 4 Kasım 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2013. 
  21. ^ Seeds, hemp seed,hulled 3 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. FoodData Central. USDA. Retrieved 3 February 2021.
  22. ^ "Evaluating the quality of protein from hemp seed (Cannabis sativa L.) products through the use of the protein digestibility-corrected amino acid score method". Journal of Agricultural and Food Chemistry. 58 (22): 11801-7. November 2010. doi:10.1021/jf102636b. PMID 20977230. 
  23. ^ Ellison (1 Temmuz 2021). "Extraction of hemp seed using near-critical CO2, propane and dimethyl ether". The Journal of Supercritical Fluids (İngilizce). 173: 105218. doi:10.1016/j.supflu.2021.105218. ISSN 0896-8446. 1 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023. 
  24. ^ Industrial Hemp as a Modern Commodity Crop. John Wiley & Sons. 2020. s. 30. ISBN 9780891186328. 1 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023. 
  25. ^ "CRRH, Archaeologists agree that cannabis was among the first crops cultivated by human beings at least over 6,000 years ago, and perhaps more than 12,000 years ago". Crrh.org. 8 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011. 
  26. ^ "Online Etymology Dictionary". Etymonline.com. 26 Ekim 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011. 
  27. ^ "Hemp fashions are clean, comfy, and legal". The Free Lance-Star. 11 Şubat 1995. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  28. ^ "Going eco, going Dutch". Futuremakers.artez.nl. 17 Temmuz 2018. 23 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2019. 
  29. ^ "Use of technical hemp in the construction industry" (PDF). MATEC Web of Conferences. 146: 1-8. 2017. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023 – The Institute of Technology and Businesses in Ceske Budejovice vasıtasıyla.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  30. ^ a b c "Renewable Hempcrete House: Energy Efficiency Monitoring Programme". www.nnfcc.co.uk (İngilizce). 10 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2021. 
  31. ^ David Griffiths and the Missionary "History of Madagascar" (İngilizce). BRILL. 3 Nisan 2012. ISBN 978-90-04-20980-0.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  32. ^ a b "The Prospects of Hemp Building Materials | Environmental Professionals Network" (İngilizce). 10 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2021. 
  33. ^ a b "Hemp-lime construction panels on test at University's new Building Research Park". University of Bath. 30 Haziran 2014. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023. 
  34. ^ "oldbuilders". www.oldbuilders.com. 12 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2021. 
  35. ^ a b c The Hempcrete Book: Designing and Building with Hemp-Lime. Cambridge: Green Books. 2014. 
  36. ^ "Use of technical hemp in the construction industry" (PDF). MATEC Web of Conferences. 146: 1-8. 2017. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023 – The Institute of Technology and Businesses in Ceske Budejovice vasıtasıyla.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  37. ^ a b c Building with hemp. Seed Press. 2012.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  38. ^ État, acteurs privés et innovation dans le domaine des matériaux de construction écologiques: Le développement du béton de chanvre depuis 1986 (PDF) (Master's thesis tez). Institut d'Études Politiques de Lyon. 2008. 18 Ocak 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  39. ^ a b c d "Konopný beton a izolace, hliněné omítky - Konopný beton". www.konopny-beton.cz. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2021. 
  40. ^ a b c d e "KONOPNÉ STAVBY". KONOPNÉ STAVBY (Çekçe). 18 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2021. 
  41. ^ a b c d e f "Využití konopí ve stavebnictví". ASB Portal (Çekçe). 22 Mart 2016. 10 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2021. 
  42. ^ a b "HempCrete – Beacon Pro360" (İngilizce). 22 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2021. 
  43. ^ "Hemp homes are cutting edge of green building". usatoday. 13 Eylül 2010. 23 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2021.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  44. ^ a b "Use of technical hemp in the construction industry" (PDF). MATEC Web of Conferences. 146: 1-8. 2017. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023 – The Institute of Technology and Businesses in Ceske Budejovice vasıtasıyla.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  45. ^ a b "Use of technical hemp in the construction industry" (PDF). MATEC Web of Conferences. 146: 1-8. 2017. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023 – The Institute of Technology and Businesses in Ceske Budejovice vasıtasıyla.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  46. ^ "6 Advantages of Building With Hempcrete" (İngilizce). 16 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2021. 
  47. ^ "About". KØL :: High Density Fibre Cement (İngilizce). 10 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2021. 
  48. ^ "Hemp Concrete: A High Performance Material for Green-Building and Retrofitting. | urbanNext" (İngilizce). 11 Temmuz 2017. 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2021. 
  49. ^ "Use of technical hemp in the construction industry" (PDF). MATEC Web of Conferences. 146: 1-8. 2017. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023 – The Institute of Technology and Businesses in Ceske Budejovice vasıtasıyla.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  50. ^ "NewspaperWood". Studio Mieke Meijer (İngilizce). 10 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2021. 
  51. ^ "Thermoformable Composite Panels" (PDF). Composites World. 2006. 11 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2009. 
  52. ^ "Plastics". hemp.com. 14 Mayıs 2013. 17 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2013. 
  53. ^ "Lotus announces hemp-based Eco Elise: a new type of 'green' car". transport20.com. 23 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2013. 
  54. ^ "Green Cars, Fuel Efficiency and the Environment | Mercedes-Benz". Mbusa.com. 16 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2013. 
  55. ^ "Michael Karus:European hemp industry 2001 till 2004: Cultivation, raw materials, products and trends, 2005" (PDF). 26 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011. 
  56. ^ Van Roekel (1994). "Hemp Pulp and Paper Production". Journal of the International Hemp Association. 1: 12-14. 21 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2023. 
  57. ^ "Hemp Harvest Management". Canadian Hemp Trade Alliance. 9 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2023. 
  58. ^ "Hemp Fibre Production". Canadian Hemp Trade Alliance. 19 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2023. 
  59. ^ a b c MAŁACHOWSKA EDYTA, PRZYBYSZ PIOTR, DUBOWIK MARCIN, KUCNER MARTA, BUZAŁA KAMILA (2015). "Comparison of papermaking potential of wood and hemp cellulose pulps". Annals of Warsaw University of Life Sciences; SGGW Forestry and Wood Technology (91): 134-137. 10 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2023. 
  60. ^ a b A. Whipkey, (Ed.) (2002). "Hemp: A New Crop with New Uses for North America". Trends in New Crops and New Uses. ASHS Press. ss. 284-326.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım); r |ad1= eksik |soyadı1= (yardım); r eksik |soyadı2= (yardım)
  61. ^ Schubert, Pit. "Our ropes are much stronger than we believe". Union Internationale Des Associations D'Alpinisme. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  62. ^ "Phytoremediation: Using Plants to Clean Soil". Mhhe.com. 7 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011. 
  63. ^ "Hemp As Weed Control". gametec.com. 23 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2008. 
  64. ^ Reisinger (1 Mart 2005). "Competitiveness and Precision Management of the Noxious Weed Cannabis sativa L. in Winter Wheat". Communications in Soil Science and Plant Analysis. 36 (4–6): 629-634. doi:10.1081/CSS-200043303. ISSN 0010-3624. 
  65. ^ "COOLFUEL Episode: Sugarcane and Hempoline". 15 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2009. 
  66. ^ "Clean Energy Solutions". Hemp 4 Fuel. 2 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011. 
  67. ^ "Pollution: Petrol vs. Hemp". Hempcar.org. 20 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011. 
  68. ^ "Biofuels Facts". Hempcar.org. 20 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011. 
  69. ^ "Increased biogas production at the Henriksdals Waste Water plant, Cajsa Hellstedt et. all, June 2010" (PDF). 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Mayıs 2023. 
  70. ^ What Farmers Need to Know About Growing Hemp(https://www.agriculture.com) 4 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 22 July 2019.
  71. ^ "Hemp vs Marijuana: The Important Differences Explained". Big Sky Botanicals. 24 Temmuz 2018. 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2020.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  72. ^ "The man behind the marijuana ban for all the wrong reasons". CBS News. 17 Kasım 2016. 24 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2019.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  73. ^ a b c This paper begins with a history of hemp use and then describes how hemp was constructed as a dangerous crop in the U.S. The paper then discusses the potential of hemp as an alternative crop. Luginbuhl, April M. (2001). "Industrial hemp (Cannabis sativa L): The geography of a controversial plant". The California Geographer. 41. California Geographical Society. ss. 1-14. Hemp contains less than 1% THC, or tetrahydrocannabinols, the psychoactive property in marijuana. In other words, smoking hemp cannot create a 'high.' ... The dense growth of hemp eliminates other weeds.... The best growing technique for hemp, planting 300 to 500 plants per square meter, also helps authorities easily tell the hemp from marijuana, which is a plant that is less densely cultivated. (Roulac 1997; 149). 
  74. ^ a b Hemp: American History Revisited: The Plant with a Divided History. Algora Publishing. 2003. ss. 4-26. ISBN 9780875862262. Erişim tarihi: 16 Kasım 2013. Cannabis is ... a plant that played an important role in colonial America's prosperous economy and remained a valuable commercial commodity up until the Second World War.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  75. ^ ADAS (July 2005). "UK Flax and Hemp production: The impact of changes in support measures on the competitiveness and future potential of UK fibre production and industrial use" (PDF). Department for Environment, Food and Rural Affairs. 4 Kasım 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2013. 
  76. ^ "Industrial Hemp Production and Management". Province of Manitoba: Manitoba Agriculture. 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2019. 
  77. ^ a b Sawler (2015). "The Genetic Structure of Marijuana and Hemp". PLOS ONE. 10 (8): e0133292. doi:10.1371/journal.pone.0133292. PMC 4550350 $2. PMID 26308334. 
  78. ^ Phytochemistry of Cannabis sativa L. Progress in the Chemistry of Organic Natural Products. 103. 2017. ss. 1-36. doi:10.1007/978-3-319-45541-9_1. ISBN 978-3-319-45539-6. PMID 28120229. 
  79. ^ Datwyler (2006). "Genetic Variation in Hemp and marijuana (Cannabis sativa L.) sativa plants are taller and less dense. Indica plants are shorter but a lot more dense than sativas. According to Amplified Fragment Length Polymorphisms". Journal of Forensic Sciences. 51 (2): 371-375. doi:10.1111/j.1556-4029.2006.00061.x. PMID 16566773. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2023. 
  80. ^ a b c "Cannabis pests". www.internationalhempassociation.org. 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020. 
  81. ^ a b c Cranshaw (1 Ocak 2019). "Developing Insect Pest Management Systems for Hemp in the United States: A Work in Progress". Journal of Integrated Pest Management (İngilizce). 10 (1). doi:10.1093/jipm/pmz023. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  82. ^ Common (30 Haziran 1998). "Industrial hemp's double dividend: a study for the USA". Ecological Economics. 25 (3): 291-301. doi:10.1016/S0921-8009(97)00040-2. 
  83. ^ Da Silva Vieira (2010). "Industrial hemp or eucalyptus paper?". The International Journal of Life Cycle Assessment. 15 (4): 368-375. doi:10.1007/s11367-010-0152-y. 
  84. ^ "FAQs & Facts: Facts". Resources: Education. The HIA. 10 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2008. 
  85. ^ "HIA: Resources: Education: FAQs & Facts: FAQs: Answers". thehia.org. 10 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2008. 
  86. ^ "D. Risula, and others, Saskatchewan Ministry of Agriculture, October 2009". 26 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011. 
  87. ^ "Lawmakers legalize industrial hemp farming in Greece: Prospects & Opportunities". Tekmon Geomatics. 6 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2017. 
  88. ^ "Hemp vs. Marijuana". azhemp.org. 9 Mayıs 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2008. 
  89. ^ "Hemp Facts". thehia.org. 27 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2013. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kendir&oldid=33920574" sayfasından alınmıştır