Dead reckoning

Dead reckoning (DR); istikamet, sürat, mesafe, zaman ve rüzgâr bilgilerini kullanarak harita üzerinde yapılan seyrüsefer hesabı.^[1] İngilizce deduced reckoning kavramından oluşturulmuştur^[1] ve bu kavram birebir çevrildiğinde "mantıklı çıkarım yaparak hesaplama" anlamına gelir.^[2] En basit tanımıyla DR, belirli bir süre önce nerede olduğu kesin olarak bilinen bir taşıtın, şu an nerede olması gerektiğinin hesabıdır.^[1]

Tarihi neredeyse pusulanın icadı ile yaşıt olan DR yöntemi denizciler tarafından bulunmuş, havacılığın keşfi ile havacılar tarafından da kullanılmaya başlanmıştır.

DR, havacılıkta görerek (VFR) meydanlar arası uçuşta kullanılan ana seyrüsefer yöntemidir.^[3]

Fix: Belirli bir zamanda uçağın yeryüzü üzerindeki konumudur. Fix, görsel referanslarla veya radyo seyrüsefer cihazları ile tespit edilebilir.^[3] Harita üzerinde, bir nokta etrafına çizilmiş çember ile sembolize edilir ve DR hesaplaması için başlangıç noktası olarak kullanılır. Uçuşun herhangi bir aşamasında gözlemle tespit edilen konum (fix) "pinpoint" (gerçek konum) olarak adlandırılır.

Havadaki konum: + ile sembolize edilir. Rüzgârsız bir ortamda (rüzgâr sapması hesaba alınmadan) uçağın belirli bir süre sonra bulunması beklenen konumdur. Hava konumu hesaplanırken TAS (hakiki hava sürati) ve HDG (uçağın başı) hesaba alınır.

DR konumu: Bir nokta etrafına çizilen üçgen ile sembolize edilir. Uçağın belirli bir süre sonra rüzgâr sapması hesaba katıldığında bulunması beklenen konumdur. Eğer rüzgâr hesaplaması doğru yapıldıysa ve uçak sabit bir başta hatasız olarak uçtuysa, DR ile pinpoint (gerçek konum) noktaları çakışır.

• Pooley, Dorothy ve David Robson. The Air Pilot's Manual 3: Air Navigation. 6. baskı. Shoreham, West Sussex: Pooley's Air Pilot Publishing, 2010.