Dalgıç Ahmed Paşa

Dalgıç Ahmed Paşa (d.? - ö. Ocak 1608), Osmanlı Osmanlı asker, devlet adamı, sedefkar ve saray başmimarıdır.

Hayatının ilk yılları hakkında bilgi yoktur. Ancak dalgıç lakabı ve ileriki yıllarda ordu komutanlığı görevlerinde bulunmuş olması nedeniyle hayatının ilk yıllarında serdengeçti olarak Osmanlı ordusunda görev aldığı düşünülmektedir. Sedefkarlık ve geometri (hendese) gibi alanlarda eğitim alarak mimarlık öğrenen Ahmed Paşa, 1590/91 yılı kayıtlarından itibaren dergâh-ı âlî (padişah sarayı) çavuşu olarak isminden bahsettirmeye başlamıştır. Bu tarihlerdeki tarihi kayıtlarda Dalgıç Ahmed Çavuş adıyla hassa (saray) mimarları ocağında görev aldığı görülmektedir. 1595 yılında yükselerek “suyolcu nâzırı” olarak atanmış ve Ahmed Ağa adıyla İstanbul'un suyollarının bakımından sorumlu olmuştur. Sonrasında da kısa sürelerle Erzurum, Şam ve Halep eyaletlerinin beylerbeyi olmuştur. Başmimar Dâvud Ağa'nın 1598 yılı Eylül ayında ölmesiyle birlikte kendisi başmimar unvanını almıştır. Bu görevi sırasında Başmimar Dâvud Ağa'nın başlattığı III. Murad Türbesi’ni bitirmiştir. Bunun yanı sıra onun başmimarlığı döneminde saray, oda, hamam, köşk, iskele, türbe, cami, tekke, fırın, vb. birçok tesisin tamiri, yenilemesi ve yapımı işleri gerçekleştirilmiştir.^[1]

2 Eylül 1604 yılına ait kayıtta başmimarlık görevinde olduğu görülen Dalgıç Ahmed, 1605 yılına ait kayıtta eski başmimar olarak tanımlanmaktadır. 1606 yılında bina emini olarak Silivri Köprüsü’nün tamiratından görev alan Ahmed paşa, bu görevinden sonra Silistre beylerbeyi görevine atanmıştır.1607 yılında Kalenderoğlu isyanını bastırmakla görevlendirilen Serdar Nakkaş Hasan Paşa’ ya destek için Silistre askerleri ve Dobruca gönüllüleri ile Gelibolu'dan Anadolu'ya geçmiştir. Ahmed Paşa 1608 yılı Ocak ayında, Mihaliç yönündeki Nakkaş Hasan Paşa kuvvetlerine katılmak üzere ilerlerken Manyas Gölü ile Ulubat Köprüsü arasında kalan bir mevkide Kalenderoğlu kuvvetlerinin baskınında ordusu yenilgiye uğratılmış, kendisi de aldığı yaralardan dolayı birkaç gün sonra ölmüştür. Ahmed Paşa, Gönen'in Ilıca mevkisindeki Paşa Mezarlığında gömülmüş olup buranın park yapılması nedeniyle^[2] mezar taşı başka bir yere taşınmıştır.^[3]

Ahmed Paşa başmimarlık görevi sırasında çok sayıda tesisin bakım ve onarımıyla uğraşmıştır. Tamamladığı ya da başlattığı önemli projeler; Başmimar Dâvud Ağa'nın başlattığı ve kendisince 1599'da tamamlanan III. Murad Türbesi, 1603 yılında tamamlanan Bosnalı İbrahim Paşa Türbesi ile kendisi tarafından inşaatı başlatılmış olup görevden ayrılması akabinde Sedefkâr Mehmed Ağa tarafından bitirilen III. Mehmed Türbesi'dir.^[4]