[go: up one dir, main page]
İçeriğe atla

Guguk

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Guguklar
Yaşadığı dönem aralığı: 34-0 myö
Priaboniyen-Günümüz 
Cacomantis flabelliformis
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Sınıf: Aves
Takım: Cuculiformes
Wagler, 1830
Familya: Cuculidae
Leach, 1820
Tip tür
Cuculus canorus
Cinsler
26 civarı

Guguklar, Cuculiformes takımının tek familyası olan Cuculidae içinde yer alan kuşlardır.[1][2][3] Cuculiformes takımı Otidimorphae kladının iç üyesinden biridir.

Guguklar, genellikle orta boyda ince uzun kuşlardır. Türlerin çoğu ağaçlarda yaşar ama önemli sayılabilecek sayıda türü de yerde yaşar. Familya kozmopolit dağılım gösterir ancak türlerin çoğu tropikaldir. Bazı türleri göçmendir. Böcekler, böcek larvaları ve diğer hayvanların yanı sıra meyve ile de beslenirler. Bazı türleri kuluçka parazitidir ve başka kuşların yuvalarına yumurtlarlar ancak türlerin çoğu, kendi yavrularını kendileri yetiştirir.

Yunan mitolojisinde tanrıça Hera'nın kutsal kuşu olarak görülen guguk, binlerce yıl boyunca insan kültüründe rol oynamıştır. Avrupa'da guguk, ilkbahar ile ilişkilendirilir. Hindistan'da arzu ve hasret tanrısı Kamadeva'nın kutsal kuşudur. Japonya'da ise karşılıksız âşkın sembolüdür.

Özellikler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Renkleri yaşadığı ortama uygun olduğundan kendilerini iyi gizlerlerse de, bıktırıcı seslerinden yerlerini belli ederler. Çoğu kahverenkli olup, beyazımtrak göğüsleri çizgilidir. Atmacaya benzer olanları da vardır. Tırmanıcı ve döner parmaklı ayaklarının iki parmağı önde, ikisi geridedir.

Beslenme

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çoğu böcek ve tırtılla beslendiğinden, faydalı sayılırlar. Yerde yaşayan iri türleri ise kertenkele, yılan, kuş ve küçük kemiricilerle beslenirler. Guguklu saatlerde, sesleri taklit edilmektedir.

Davranış

[değiştir | kaynağı değiştir]

Türler kuluçka asalağı olup, yumurtalarını yabancı kuşların yuvalarına bırakır, böylece yavru gugukların bakımını üvey ana baba üstlenir.

Asalak gugukların dişisi konak yuvanın sahibi olan dişi kuşun yumurtlamaya başlamasını bekleyip, kuluçkaya yatmasından önceki zamanı kollayarak, değişik yuvalara genellikle birer yumurta bırakır. Yuvalarında yabancı yumurta bulan kuşlar çoğu kez yeni bir yuva yaptıkları ya da yabancı yumurtaları yuvadan attıkları için bazı guguklarda yumurta taklitçiliği gelişmiştir. Örneğin, belirli bir türü konak olarak kullanan asalak gugukların konağınkilere benzeyen yumurtalar yumurtlaması, asalak yumurtaların yuvada kalma şansını artırır.

Guguk yavrusu 12 gün sonra genellikle üvey kardeşlerinden önce doğar. İlk dört gün içinde henüz kör ve tüysüzken, üvey ana babanın getirdiği yiyecekleri yuvanın gerçek sahibi olan yavrularla bölüşmemek için, konağın yuvasındaki yumurtaları ve yavruları akrobatik hareketlerle tek tek yuvadan atar. Üç hafta sonra üvey annesinden daha iri olur. Altı hafta beslendikten sonra, genellikle yuvayı da dağıtarak eş aramaya çıkar.

Göçmen olanları içgüdü ile yüzlerce kilometrelik yolu katederek erginlerin yanına ulaşır. Her kuş türü guguğun yumurtasını kabul etmez. Yumurtayı yuvadan atan, örten veya yuvayı terk edenleri vardır. Tavus guguğu yumurtasını saksağan, alakarga ve sis kargasının yuvasına, Hindistan'da yaşayan koel, yumurtasını kendi gibi siyah bir karganın yuvasına bırakır. Altın guguk, çoğunlukla ispinoz yuvalarını tercih eder.

Bütün guguk kuşları kuluçka asalağı değildir. Asalak olanlar çoğunlukla Eski dünya'da yaşarlar. Guguk kuşu, iri vücutlu olmasına rağmen, yumurtası küçüktür. Gerektiğinde guguk onu boğazında da taşıyabilir. Yumurtasının rengi ve büyüklüğü, yuva sahibi kuşunki gibidir. Ev sahibi kuş, çoğu zaman bunu kendi yumurtası zanneder. Guguk, zaman zaman yuvayı kontrol eder. Eğer yuva sahibi kuş, bir yırtıcı kuş tarafından avlanırsa veya şiddetli bir fırtına ile yuvası bozulursa, yumurtasını hemen oradan alarak başka bir yuvaya bırakır. Yeni dünya'da yaşayanların çoğu yuva yapar ve yavrularına bakarlar.

Sınıflandırma

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Ericson, P.G.P. (2006). "Diversification of Neoaves: integration of molecular sequence data and fossils" (PDF). Biology Letters. 2 (4). ss. 543-547. doi:10.1098/rsbl.2006.0523. PMC 1834003 $2. PMID 17148284. 7 Mart 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  2. ^ Hackett, S.J. (2008). "A Phylogenomic Study of Birds Reveals Their Evolutionary History". Science. 320 (5884). ss. 1763-1768. Bibcode:2008Sci...320.1763H. doi:10.1126/science.1157704. PMID 18583609. 
  3. ^ Jarvis, E.D. (2014). "Whole-genome analyses resolve early branches in the tree of life of modern birds". Science. 346 (6215). ss. 1320-1331. Bibcode:2014Sci...346.1320J. doi:10.1126/science.1253451. PMC 4405904 $2. PMID 25504713. 

Kitap

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Guguk&oldid=33108583" sayfasından alınmıştır