Gerard Kuiper
Gerard Kuiper | |
|---|---|
 Ağustos 1964'te Gerard Kuiper | |
| Doğum | Gerard Pieter Kuiper 7 Aralık 1905 Tuitjenhorn, Hollanda |
| Ölüm | 23 Aralık 1973 Meksiko, Meksika |
| Milliyet | Hollandalı, Amerikan |
| Meslek | Astronom Gezegen bilimci Yazar |
| Tanınma nedeni | Kuiper kuşağı |
Gerard Peter Kuiper (d. 1905), Hollandalı astronom, gezegen bilimci ve yazardır. Kuiper kuşağı adı verilen kuşağın isim babasıdır. Genellikle Güneş Sistemi hakkında yaptığı çalışmalar ve keşiflerle tanınır.[1] Hatta gezegen biliminin babası olarak bilinir.[2]
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuiper 1905 yılında Kuzey Hollanda'nın Harenkarspel köyünde doğmuştur. Çoğu insana göre çok keskin bir görüşü vardı ve söylentilere göre 7.5 kadir parlaklığındaki yıldızları bile görebiliyordu (çoğu insanın görebildiği yıldız parlaklığından dört kat daha soluk yıldızları görebiliyordu). Bu görüşü onun astronomiye olan ilgisini artırdı ve astronom oldu.[2]
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuiper, 1927 yılında Leiden Üniversitesi'nden mezun olmuştur. Doktora belgesini ise aynı üniversiteden 1933 yılında almıştır. Aynı yıl Amerika'ya taşındı ve 1937 yılında Amerikan vatandaşı oldu. 1936 yılında Chicago'daki Yerkes Gözlemevi'nde çalışmaya başladı. Daha sonraki yıllarda Yerkes Gözlemevi'nin ve McDonald Gözlemevi'nin yöneticiliğini yaptı. Ayrıca 1960 yılında Arizona Üniversitesi'nde bir laboratuvar açtı ve ölene kadar buranın yöneticiliğini üstlendi. Kuiper meslek hayatının ilk yıllarında yıldız astronomisiyle ilgilendi. Daha sonrasında ise 1940 yılında araştırmalarını gezegen astronomisine yöneltti.[1]
Bazı keşifleri ve teorileri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1947: Mars atmosferinde yüksek oranda karbondioksitin varlığını keşfetti.
- 1947: Satürn'ün halkalarının buz parçalarından oluştuğunu keşfetti.
- 1947: Uranüs'ün beşinci uydusu olan Miranda'yı keşfetti.[3]
- 1949: Neptün'ün yeni bir uydusunu keşfetti.
- 1949: Güneş Sistemi'nin oluşumunu açıklayan bir teori öne sürdü. Bu teoriye göre gezegenler Güneş'in etrafındaki gaz ve toz bulutundan oluşmuştu.[4]
- 1951: Kuiper kuşağı adı verilen kuşağın varlığını öne sürdü. Bu kuşak Neptün'ün yörüngesinden başlayıp 20 AU kadar devam eden bir asteroit bulutudur. Kenneth Edgeworth ve Gerard Kuiper böyle bir kuşağın varlığı hakkında çalışmalar yapmıştır. Astronomlar bu kuşağa Edgeworth-Kuiper kuşağı demeyi tercih etse de halk arasında Kuiper kuşağı olarak bilinir.
- 1956: Mars'ın kutuplarındaki beyazlıkların karbondioksit buzu değil de (öncesinde böyle zannediliyordu) su buzu olduklarını keşfetti.
- 1964: Ay yüzeyinde yürümenin kıtırlaşmış kar üzerinde yürümeye benzeyeceğini üne sürdü. Neil Armstrong 1969 yılında gerçekten de öyle olduğunu söyledi.[5][6]
Kuiper aynı zamanda uzay teleskoplarını yüksek irtifalı jetlerle uçurarak daha yukarıdan gözlem yapılmasını öne sürmüştür. Böylece atmosferin gizleyici katmanları teleskopların görüşünü bozmayacaktı. Bu fikrinden ötürü NASA, Kuiper Hava Gözlemevi'ni kurarak kendisini onurlandırmıştır.[7] Aynı zamanda Mars, Venüs ve Ay'daki bazı kraterlere de Kuiper ismi verilmiştir.
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuiper, 1975 yılında eşiyle birlikte tatildeyken geçirdiği bir kalp krizi sonrası öldü.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Gerard Peter Kuiper". Britannica. 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2021.
- ^ a b Matt Williams (11 Kasım 2015). "Who was Gerard Kuiper?". Universe Today. 14 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2021.
- ^ "Scientist of the Day - Gerard Kuiper". Lindahall. 7 Aralık 2020. 7 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2021.
- ^ Dale P. Cruiksha k (1993), Gerard Peter Kuiper (PDF), National Academy of Sciences, 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 10 Mayıs 2021
- ^ "Gerard Kuiper 1905-1973". NASA. 25 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2021.
- ^ "Dr. Gerard Kuiper, Astronomer, Dies". New York Times. 25 Aralık 1973. 27 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2021.
- ^ "Gerard Peter Kuiper [1905-1973]". New Netherlands Institute. 1 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2021.
