Birinci Humus Muharebesi

Birinci Humus Muharebesi, 10 Aralık 1260 tarihinde, Moğol İmparatorluğu'nun, Suriye'ye akınlar düzenleyen, İran kolu İlhanlılar ile Suriye'yi elinde bulunduran Eyyubiler Devleti arasında yapılmıştır. Moğollar Halep'i istilâ edip yağmaladıktan sonra ileri harekâta devam ederek Humus'a geldiler. Burada Hâlid b. Velîd'in kabri civarında meydana gelen ve I. Humus Savaşı olarak bilinen savaşta Eyyûbîler'in Humus, Hama ve Halep askerlerinden oluşan müttefik kuvvetleri karşısında bozguna uğradılar^[3]

Memlüklerin, Ayn Calut Muharebesi'nde, Eylül 1260'ta, Moğollara karşı aldığı tarihi galibiyet sonucu, İlhanlı hanı, Hulagu, intikam amaçlı olarak, Eyyubi Şam Sultanı ve bazı diğer Eyyubi prenslerini idam ettirmiş ve Suriye'deki Eyyubi yönetiminin büyük bir kısmının sonunu getirmiştir. Ancak yine de Ayn Calut yenilgisi Moğolları Suriye ve Levant'tan geri çekilmeye itmiştir.

Bunun sonrasında, Halep, Şam gibi ana Suriye şehirleri, Memlük işgaline bırakılmıştır. Ancak Humus, Hama gibi şehirler, küçük çaplı Eyyubi yöneticileri kontrolünde kalmıştır ve bu savaşta Memlüklerden daha çok bu Eyyubi yöneticileri savaşmıştır.^[1]

Savaş, Hulagu ve Altın Orda yöneticisi Berke arasındaki Moğol İç Savaşı sırasında olduğu için, İlhanlılar tekrar toprak ele geçirebilmek için sadece 6,000 asker gönderebilmişlerdir. Bu sefer, Ayn Calut Muharebesi'nden hemen önce, Memlüklerin Levant'a girmesiyle, Gazze topraklarından çıkarılan Baidu gibi Moğol savaşçıları tarafından yönetilmiştir.^[4] Bu sefer ile Halep'i kısa sürede geri alan İlhanlılar, güneye Humus'a doğru gelmişler ve şehrin dışında kesin bir yenilgiye uğramışlardır. Bu yenilgi, Suriye'de tekrar toprak sahibi olmak için yapılan ilk seferi sona erdirmiştir. Gelecekte başka seferler sonucu savaşlar olmasına rağmen, birkaç tane kısa süreli toprak kazancı hariç, hiçbiri İlhanlılar lehine bitmemiştir.

• Humus, Suriye
• İkinci Humus Muharebesi, (1281)
• Vadi el-Haznedar Muharebesi, (1299-1300)

• Nicolle, Warlords, syf. 117
• J. J. Saunders, Ayn Calut Moğol Yenilgisi (The Mongol Defeat at 'Ain Jalut). Müslümanlar ve Moğollar (Muslims and Mongols), (ed. by G.W.Rice), syf. 69.