[go: up one dir, main page]
İçeriğe atla

Balenciaga

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Balenciaga SA (/bəˌlɛnsiˈɑːɡə/ bə-LEN-see-AH-gə[1]), 1919 yılında İspanyol modacı Cristóbal Balenciaga tarafından San Sebastián, İspanya'da kurulan ve şu anda Paris'te bulunan lüks bir moda evidir. Balenciaga, hazır giyim ayakkabı, çanta ve aksesuar üretmekte ve koku için adını ve markasını, Coty'e lisanslamaktadır.[2] Şu anda Fransız şirketi Kering'e aittir.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]
Balenciaga elbiseleri Floransa, İtalya'da sergileniyor.

Kuruluşu

[değiştir | kaynağı değiştir]

Cristóbal Balenciaga, ilk butiğini 1919'da İspanya'nın San Sebastián kentinde açtı ve Madrid ve Barselona'daki şubeleri içerecek şekilde genişledi.[3] İspanyol kraliyet ailesi ve aristokrasi onun tasarımlarını giydi. İspanya İç Savaşı onu mağazalarını kapatmaya zorlayınca Paris'e taşındı.[3][4]

Balenciaga, Paris moda evini Ağustos 1937'de Avenue George V'de açtı ve burada ilk defilesinde İspanyol Rönesansından büyük ölçüde etkilenen tasarımlara yer verdi. Başarısıyla kısa sürede ünlendi. İki yıl içinde basın onu bir devrimci olarak övdü ve tasarımları çok rağbet gördü. Harper's Bazaar'ın editörü Carmel Snow, tasarımlarının ilk savunucularından biriydi.[5]

Müşteriler, II. Dünya Savaşı sırasında Balenciaga'nın kıyafetlerini görmek için Avrupa'ya seyahat ederek güvenliklerini riske attılar. Bu dönemde kolları robalı tek parça kesilmiş "kare kaban" ve parlak pembe kumaş üzerine siyah dantelli tasarımlarıyla dikkat çekti.[3] Tarihçiler, Balenciaga'nın Paris'in Nazi işgali sırasında devam eden faaliyetinin, Adolf Hitler'in yakın müttefiki olan İspanyol diktatör General Francisco Franco ile olan bağlantıları sayesinde mümkün olduğuna inanıyor.[6] Franco ile ilişkisi o kadar yakındı ki Balenciaga, Franco ailesi için kıyafet tasarladı.[7] Şirket, işgal sırasında faaliyet göstermesine izin verilen 60 şirketten biriydi ve savaş nedeniyle Paris'te yetersiz olan İspanya'dan devam eden hammadde tedariki, Balenciaga'ya rekabet avantajı sağladı. Ancak, Hitler'in şirketinin faaliyetlerini Berlin'e taşıma talebini reddettiğini ifade etti.[8][9]

Savaş sonrası yıllarda, "Christian Dior'un Yeni Görünümü" ile popüler hale gelen kum saati şeklinden ayrılan çizgileri daha doğrusal ve pürüzsüz hale geldi. Siluetlerinin akıcılığı, kıyafetleri ile kadın bedenleri arasındaki ilişkiyi manipüle etmesini sağladı. 1951'de silüeti dönüştürdü, omuzları genişletti ve beli kaldırdı. 1955'te tunik elbiseyi tasarladı ve daha sonra 1958'in kombinezon elbisesine dönüştü. Savaş sonrası dönemdeki diğer çalışmaları arasında küresel balon ceket (1953), yüksek belli oyuncak bebek elbisesi (1957), koza ceket (1957), balon etek (1957) ve çuval elbise (1957) vardı. 1959'da çalışmaları, kimono gibi kesilmiş yüksek belli elbiseler ve paltolarla Empire serisiyle doruğa ulaştı. Özellikle beli manipüle etmesi, "moda dünyasına en önemli katkısı olarak kabul edilen şeye katkıda bulundu: kadınlar için yeni bir siluet."[3]

1960'larda Balenciaga, ağır kumaşlara, karmaşık işlemelere ve cesur malzemelere yöneldi. Onun alametifarikaları arasında "kuğu görünümü vermek için köprücük kemiğinden uzak duran yakalar" ve kısaltılmış "bilezik" kollar yer alıyordu. Pauline de Rothschild, Bunny Mellon, Marella Agnelli, Hope Portocarrero, Gloria Guinness ve Mona von Bismarck gibi müşteriler tarafından beğeniyle giyilen sert düşes satenden huni şeklindeki elbiseler de dahil olmak üzere, genellikle sade, heykelsi kreasyonları 1950'ler ve 1960'larda haute couture'ün başyapıtları olarak kabul edildi. 1960 yılında Belçika Kraliçesi Fabiola için yakası ve kalçaları beyaz vizonla süslenmiş fildişi düşes satenden bir gelinlik tasarladı. Jackie Kennedy, John F. Kennedy'nin başkan olduğu dönemde Balenciaga'nın pahalı kreasyonlarını satın alarak kocasını üzmüştü, görünüşe göre Amerikan halkının satın alımları çok lüks bulabileceğinden korkuyordu. Sonunda bu faturalar, kayınpederi Joseph Kennedy tarafından gizlice ödendi.[10]

Basına karşı savaş

[değiştir | kaynağı değiştir]

1957 yılında Balenciaga, koleksiyonunu moda basınına, o dönemde moda endüstrisinin takip ettiği standart perakende teslim tarihinden dört hafta önce değil, giysilerin perakende teslim tarihinden bir gün önce göstermeye karar verdi. Giysilerin mağazalara gönderilmesinden bir gün öncesine kadar basının tasarımlarından haberdar olmamasını sağlayarak, devam eden korsanlığı ve tasarımlarının kopyalanmasını engellemeyi umuyordu. Basın, Balenciaga'nın çalışmalarını son baskı tarihlerine yetiştirmeyi neredeyse imkânsız bularak direndi, ancak Balenciaga ve çırağı Givenchy kararlı durarak dönemin haberlerini ve basınını ciddi şekilde etkiledi. Destekçileri, rakibi Christian Dior'un Balenciaga'nın siluetlerini ve kesimlerini kopyalayarak kendi özgün çalışması gibi gösterdiğini iddia edecekti; çünkü Balenciaga basında yer almakla ilgilenmiyordu, medya ve tüketiciler bunu asla bilmiyordu. 1967'de her iki tasarımcı da kararlarını tersine çevirdi ve geleneksel programa uydu.

Federasyona karşı savaş

[değiştir | kaynağı değiştir]

Balenciaga, Fransız moda federasyonu olan Chambre syndicale de la haute couture parisienne'in kurallarına, yönergelerine uymadı ve burjuvazi statüsüne meydan okurcasına direndi. Bu nedenle hiçbir zaman federasyona üye olmadı. Kendisinden büyük bir saygıyla bahsedilmesine rağmen, resmi olarak hiçbir zaman federasyona katılmadı.[kaynak belirtilmeli]

Cristóbal Balenciaga moda evini 1968'de kapattı ve 1972'de öldü. Ev 1986 yılına kadar atıl kaldı.[3]

1981 - 2010

[değiştir | kaynağı değiştir]
Balenciaga sergisi, Güzel Sanatlar Müzesi (Museo de Bellas Artes de Bilbao), Bilbao, İspanya.

Balenciaga artık Kering'e ait ve kadın ve erkek giyimi, Nicolas Ghesquière tarafından yönetiliyor.[11] 2002 yılında Balenciaga'nın yıldızı Nicolas Ghesquière, San Francisco'lu bir tasarımcı olan Kaisik Wong'un çalışmalarını taklit etti. Ghesquière, ilkbahar koleksiyonunda Wong'un 1973 yılında tasarladığı bir yeleğe benzeyen patchwork bir yelek yarattı. Ghesquière, Paris'te verdiği bir röportajda giysiyi kopyaladığını itiraf etti.[12]

Ghesquière'in F/W 2005 serisi, modaevinin sadece para kazanmakla kalmadığını, aynı zamanda Vogue'un genel yayın yönetmeni Anna Wintour da dahil olmak üzere bir dizi ünlü müşterinin ilgisini çektiğini gösterdi.

Balenciaga Evi, Jennifer Connelly ve Nicole Kidman'ın 2006 Akademi Ödülleri'nde giydiği elbiseleri ve Kidman'ın Keith Urban ile evlendiğinde giydiği gelinliği tasarladı.[13] Kylie Minogue ayrıca "Slow" ve "Red Blooded Woman" müzik videoları ve konser turnesi için Balenciaga elbisesini giydi.[14]

Balenciaga'nın 2007 Sonbahar/Kış kreasyonu, Teen Vogue baş editörü Amy Astley'i o kadar etkiledi ki, Pekin'de çekilen "Global Studies" başlıklı derginin tamamında yer aldı. Koleksiyonda ince jodhpur'lar, dar, bedene oturan blazerler, boncuklarla süslenmiş atkılar ve diğer çok kültürlü karışımlar yer alıyordu.

Balenciaga, avangart, gelişmiş yapısal parçalar yaratması, modanın sınırlarını aşması ve kadın hazır giyim modasının geleceğini tahmin etmesiyle tanınır. Vintage Balenciaga giysileri moda editörleri, Hollywood yıldızları ve modeller arasında popülerdir. Sienna Miller,[15] Lara Bingle, Raquel Zimmerman,[16] Caroline Trentini, Emmanuelle Alt,[17] Tatiana Sorokko,[18] Hilary Rhoda, Jennifer Garner ve Stephanie Seymour ve diğer ünlüler arasında oldukça popülerdir.[19] Balenciaga, aynı zamanda Nicolas Ghesquière'in ilham perisi olan aktris Chloë Sevigny tarafından da sıklıkla giyilir.

2010'dan günümüze

[değiştir | kaynağı değiştir]

Balenciaga, Mart 2011'de ABD'nin San Francisco kentindeki De Young Müzesi'nde Cristóbal Balenciaga'nın kariyerine dair 120 parçalık bir moda retrospektifi olan Balenciaga ve İspanya'nın açılışını kutladı. Sergide müzenin ansiklopedik kostüm koleksiyonundan birçok tasarım yer aldı. Rodarte tasarımcısı Laura Mulleavy, Cristóbal Balenciaga'nın etkisi için "Bunu ölçemezsiniz bile" dedi. Müze için bilet başına 2,500 dolar bağış toplama etkinliğine Denise Hale, Marissa Mayer, Vanessa Getty, Victoria Traina, Vanessa Traina, Jamie Tisch, Gwyneth Paltrow, Orlando Bloom, Balthazar Getty, Maggie Rizer, Connie Nielsen, Maria Bello ve Mia Wasikowska'nın da aralarında bulunduğu 350 davetli katıldı.[20]

Haziran 2011'de İspanya'nın Getaria kentinde Cristóbal Balenciaga Müzesi açıldı.[21]

Kasım 2012'de Balenciaga, kreatif direktör Nicolas Ghesquière ile 15 yıllık görev süresini sona erdirerek ayrıldığını duyurdu.[22][23] Marka, Alexander Wang'ı yeni kreatif direktörü olarak ilan etti.[24] Wang, marka için ilk koleksiyonunu 28 Şubat 2013 tarihinde Paris Moda Haftası'nda sundu. 2014 yılında, Paris Yüksek Mahkemesi, Balenciaga ile Ghesquière arasındaki dava için bir duruşma tarihi belirledi. Balenciaga, Ghesquière'in System dergisindeki yorumlarının şirketin imajına zarar verdiğini iddia etti.[25] Oldukça ses getiren dava mahkeme dışında arabuluculukla sonuçlandı.

Temmuz 2015'te Balenciaga, üç yılın ardından kreatif direktör Alexander Wang ile yollarını ayırdığını duyurdu. İlkbahar/Yaz 2016 defilesi onun son defilesi oldu ve yumuşak, doğal kumaşlardan yapılmış beyaz salon kıyafetlerine yer verdi.[26] Ekim 2015 başında marka, Demna Gvasalia'yı yeni kreatif direktörü olarak atadı.[27]

Nisan 2021'de Gvasalia, Vanity Teen dergisi tarafından tanıtılan yeni Pre-Fall 2021 koleksiyonunu sundu. Ağustos 2021'de Justin Bieber, Balenciaga'nın yeni yüzü olarak duyuruldu. Eylül 2021'de marka, 1.190 dolarlık fiyat etiketiyle üst kısmı ekose boxer yanılsamasına sahip trompe-l'œil eşofman altlarını piyasaya sürdüğünde tepkiyle karşılaştı.[28] Mayıs 2022'de Balenciaga kripto ödemelerini kabul ettiğini açıkladı.[29][30]

Ekim 2022'de Balenciaga, Yahudilik karşıtı yorumları nedeniyle Kanye West ile bağlarını kopardığını duyurdu.[31]

Ukrayna'ya destek

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mart 2022'de Paris Moda Haftası sırasında Balenciaga, Rusya-Ukrayna Savaşı sırasında Ukrayna'yı desteklediğini ifade etti. Sandalyelerin üzerine sarı ve mavi (Ukrayna bayrağı gibi) tişörtler yerleştirildi. Kreatif direktör Demna Gvasalia, defilenin başında ve sonunda Ukraynalı yazar Oleksandr Oles'in "Ukrayna'yı yaşa, güzellik için yaşa" şiirini okudu. Bu gösterinin "korkusuzluğa, direnişe, sevgi ve barışın zaferine" adanmış bir gösteri olarak kendini açıkladığını belirtti.[32] Marka ayrıca Ukraynalı mültecileri desteklemek amacıyla Dünya Gıda Programı'na bağışta bulundu.[33]

Çocuk reklamı tartışması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kasım 2022'de Balenciaga'nın Instagram hesabında yayınlanan bir reklam kampanyasında, esaret ve BDSM kıyafetleri giymiş oyuncak ayıları tutan çocuklar yer aldı. Balenciaga daha sonra yoğun eleştirilerin ardından özür diledi ve fotoğraf kampanyasıyla bağlantılı tüm paylaşımları kaldırdı. Bu arada fotoğrafçı Gabriele Galimberti, hem çocukların hem de fotoğraflarda yer alan objelerin Balenciaga tarafından seçildiğini söyledi.[34][35] Saatler sonra Balenciaga, Ashcroft-Free Speech Coalition arasında görülmüş olan çocuk pornografisi davasındaki Yüksek Mahkeme görüşünün metninin yer aldığı kağıtların arasında 3.000 dolarlık bir Balenciaga el çantasının bulunduğu daha önceki bir reklam için özür diledi. Balenciaga, çocuk pornografisi mahkeme belgesinin yer aldığı reklamdan sorumlu yapım şirketi North Six ve set tasarımcısı Nicholas Des Jardins aleyhine 25 milyon dolarlık yasal işlem başlattığını duyurdu. Buna karşılık set tasarımcısının avukatı, Balenciaga temsilcilerinin çekimlerde hazır bulunduğunu ve kullanılan evrak ve dekorlarla ilgilendiğini söyledi.[36][37] Balenciaga 2 Aralık'ta açtığı davadan vazgeçti.[38]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Balenciaga". The American Heritage Dictionary of the English Language. 5. Boston: Houghton Mifflin Harcourt. 
  2. ^ "What is the State of Luxury's Hundred Million Dollar Licensing Deals?". The Fashion Law (İngilizce). 10 Mayıs 2018. 3 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2022. 
  3. ^ a b c d e Charleston, Beth Duncuff (October 2004). "Cristobal Balenciaga (1895-1972)". Timeline of Art History. Metropolitan Museum of Art. 27 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2007. 
  4. ^ "Cristóbal Balenciaga". Victoria & Albert Museum. 23 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2007. 
  5. ^ A Dash of Daring: Carmel Snow and Her Life In Fashion, Art, and Letters. Atria. 2005. s. 286 and elsewhere. ISBN 0743480457. 
  6. ^ "Fashion and Fascism: A Love Story". The Independent. 6 Mart 2011. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2021. 
  7. ^ "In Which Cristobal Balenciaga and Christian Dior Bring A New Dawn - Home - This Recording". thisrecording.com (İngilizce). 28 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2022. 
  8. ^ "5 Famous Fashion Designers Ties To The Nazis". The Fashion Spot. 1 Mayıs 2014. 9 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2021. 
  9. ^ "Cut Against The Bias". This Recording. 19 Ocak 2011. 28 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2021. 
  10. ^ Barbara Pascarell (2012). Pretty in pink: Jacqueline Kennedy and the politics of fashion. New York: UMI. s. 33. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2021. 
  11. ^ Menkes, Suzy (20 Kasım 2001). "Nicolas Ghesquiere, a Creative Young Spirit in the Master Class, Balenciaga: Reviving and Revering". International Herald Tribune. 29 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2007. 
  12. ^ Horyn (9 Nisan 2002). "Is Copying Really a Part of the Creative Process?". The New York Times. ISSN 0362-4331. 29 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020. 
  13. ^ "Kidman and Urban: happy marriage or misalliance?". English pravda.ru. 25 Temmuz 2006. 2 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023. 
  14. ^ "Barco – Barco MiPIX and LED displays chosen for exclusive Kylie concert". barco.com. 15 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ "Celebrity Dress". Thecelebritydress.com. 23 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2011. 
  16. ^ "Raquel Zimmerman in vintage Balenciaga". slide.com. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2011. 
  17. ^ Zarrella (October 2010). "The Hot and the Haute". Style.com. 20 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2011. 
  18. ^ Zinko (1 Kasım 2010). "Tatiana Sorokko's Extending the Runway". San Francisco Chronicle. 4 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2010. 
  19. ^ "Look of the Day". InStyle. 27 Temmuz 2007. 11 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2011. 
  20. ^ "A Spanish Night for Balenciaga in San Francisco". Women's Wear Daily. 25 Mart 2011. 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2011. 
  21. ^ "Home Page". Cristóbal Balenciaga Museoa. 12 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2022. 
  22. ^ "Nicolas Ghesquière to Leave Balenciaga". The New York Times. 5 Kasım 2012. 14 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2012. 
  23. ^ "Balenciaga RTW Fall 2014". WWD. 27 Şubat 2014. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2014. 
  24. ^ Lindsey Schickner. "Alexander Wang Will Helm Balenciaga And His Own Label". 20 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2012. 
  25. ^ "BALENCIAGA VS NICOLAS GHESQUIERE CASE TO BE SETTLED OUT OF COURT". Fashionista.com. 27 Ağustos 2014. Erişim tarihi: 21 Haziran 2016. 
  26. ^ "Balenciaga Spring 2016 Ready-to-Wear Fashion Show". Vogue. 2 Ekim 2015. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2015. 
  27. ^ "Vetements's Demna Gvasalia Is Balenciaga's New Artistic Director". 6 Ekim 2015. 24 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2015. 
  28. ^ "Fashion designer Balenciaga accused of cultural appropriation over $1,190 sweatpants". USA TODAY (İngilizce). 13 Eylül 2021. 13 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2021. 
  29. ^ "After Gucci, TAG Heuer, French fashion major Balenciaga will also accept crypto payments". MSN. 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023. 
  30. ^ "Balenciaga Takes Crypto, the Rich's Charities". Yahoo! Finance. 22 Mayıs 2022. 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023. 
  31. ^ "Kanye West refuses to be canceled despite Vogue and Balenciaga being the latest among these fashion companies to sever ties". Business Insiderl (İngilizce). 22 Ekim 2022. 21 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2022. 
  32. ^ "Balenciaga supports Ukraine at Paris Fashion Week". The National (İngilizce). 7 Mart 2022. 9 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2022. 
  33. ^ "How the fashion industry is reacting to the crisis in Ukraine". Harper's BAZAAR (İngilizce). 4 Mart 2022. 9 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2022. 
  34. ^ "What to Know About Balenciaga's Campaign Controversy". New York Times. 2 Aralık 2022. 29 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2022. 
  35. ^ "Balenciaga Apologizes for Controversial Kid's Campaign". Paper. 22 Kasım 2022. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022. 
  36. ^ "Balenciaga suing production company for $25 million over controversial campaign". CNN (İngilizce). 29 Kasım 2022. 29 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2022. 
  37. ^ María Luisa (28 Kasım 2022). "After teddy bear backlash, Balenciaga announces lawsuit for separate ad". The Washington Post. 28 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022. 
  38. ^ "Balenciaga drops lawsuit, Demna apologises amid campaign controversy". Vogue. 2 Aralık 2022. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2022. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Balenciaga ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Balenciaga&oldid=30267017" sayfasından alınmıştır