Bothrops asper
| Bothrops asper | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Bothrops asper (Garman, 1884) | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
Bothrops asper Orta Amerika'da ve Güney Amerika'nın kuzeyinde bulunan zehirli bir Yeni Dünya engereği türüdür.[1] B. asper iki metreden daha fazla uzunluğa ulaşabilir, oldukça hızlıdır, çok kolay heyecanlanır ve son derece zehirlidir. Bu yılanlar düşük rakımlı bölgelerde çoğunlukla insanların yaşadığı yerlerde geniş ölçüde yayılmışlardır ve yaşadığı bölgelerdeki yılan ısırığı vakalarının temel sorumlusudur.[2] Isırıktan sonra hayatta kalanların büyük çoğunluğu da nekroz sonucu organ kaybına maruz kalır. Türün şu ana kadar herhangi bir alttürü tanımlanmamıştır.[3]
Özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu tür en seksüel dimorfik yılanlar arasındadır. Her iki cins de doğduklarında aynı boyuttadırlar ancak 7 ve 12 ay sonrasında dişiler erkeklerden daha hızlı bir şekilde büyümeye başlarlar. Dişiler ortalama 1.85 m uzunluğa erişirlerken erkekler asla 1.95 m uzunluğa ulaşamazlar. Doğrulanmış en uzun dişi 2.5 m uzunluğundadır. Dişilerin vücutları daha kalındır ve büyükleri 6 kg ağırlığa ulaşabilirler; daha ağır olanları da rapor edilmiştir. Bu yüzden dişileri en ağır zehirli yılanlar arasındadır. Dişilerin kafa boyutunun gövde boyutuna oranı erkeklere göre 2 ile 3 kat daha fazladır, ayrıca dişleri de orantısal olarak daha büyüktür (genellikle 2.5 cm).[4]
Bothrops asperin renk deseni ok yılanı (B. atrox) ile benzerlik gösterir. Kahverenginin çeşitli tonlarında çizgileri ve baklava biçimli desenleri bulunur. Kafanın alt kısmı soluk sarı renklidir. Yeni doğan yılanların rengi daha parlaktır ve erkeklerin kuyruklarının ucu sarı renklidir.
Zehir
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu tür bulunduğu yerdeki yılan ısırıklarının önemli bir kısmının sorumlusudur. Crotalus durissus ile birlikte Yucatán, Meksika'daki yılan ısırıklarının sorumluluğunda baş sırada yer alır. Kosta Rika'nın en tehlikeli yılanı olarak kabul edilir. Yılan bu ülkedeki yılan ısırıklarının 46%'sına ve hastaneye kaldırılma vakalarının %30'una sebep olmuştur. 1947'den önce ısırık sonrası ölüm oranı %7 civarındaydı ancak bu tarihten sonra bu oran neredeyse % 0'a kadar geriledi (Bolaños, 1984). Kolombiya'nın Antioquia ve Chocó eyaletlerindeki ısırıkların nedeni 50-70% oranında bothrops asperdir. Bu ısırıklarda sekel oranı %6 ve ölüm oranı %5'tir (Otero et al., 1992). Ayrıca yılan Venezuela'nın Lara eyaletindeki zehirlenmelerin ve ısırık sonucu ölümlerin % 78'inin sorumlusudur (Dao-L., 1971). Isırılma vakaları yılanın insan habitatını paylaşmasıdır ve gerçekte ısırıkların çoğu kapalı mekanlarda gerçekleşir (Sasa & Vázquez, 2003). Tanınmış herpetologist Douglas March bu türün ısırığı sonucu öldü.[5]
Bu tür sinirli, hızlı hareket edebilir ve çeviktir. Ayrıca B. atrox'tan daha telaşlı ve öngürülemezdir ve saldırganlığı ile ilgili bir şöhreti vardır. Yılanın büyük boyutları ve kafasını kaldırma alışkanlığı diz yukarısından ısırıklarla sonuçlanabilir.
Isırık sonrası semptomları acı, yaradan çıkan akıntı, 36 saate kadar devam eden yerel şişlik, ısırık yerindeki kabartılar, uyuşukluk, baş ağrısı, burun ve diş etlerinde kanamalar, gastrointestinal kanama, hemoptiz, hematüri, hipotansiyon, bulantı, dalaktaki duyarlılık ve bilinç kaybıdır. Müdahale edilmeyen durumlarda sıklıkla nekroz meydana gelir ve ısırığın meydana geldiği organın kesilmesi gerekebilir. 12 ölümcül olayda sebep, septisemi (5), beyin kanaması (3), hiperkalemi ve asidoz ile meydana gelen böbrek yetmezliği (2) ve kanama sonucu şok (1) şeklindedir.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- https://www.iucnredlist.org/species/197464/2486766
Wikimedia Commons'ta Bothrops asper ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Vikitür'de Bothrops asper ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ McDiarmid RW, Campbell JA, Touré T. 1999. Snake Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference, vol. 1. Herpetologists' League. 511 pp. ISBN 1-893777-00-6 (series). ISBN 1-893777-01-4 (volume).
- ^ Campbell JA, Lamar WW. 2004. The Venomous Reptiles of the Western Hemisphere. Comstock Publishing Associates, Ithaca and London. 870 pp. 1500 plates. ISBN 0-8014-4141-2.
- ^ Bothrops asper. ITIS - Integrated Taxonomic Information System. (Erişim tarihi: 6 Kasım 2006)
- ^ Captive care of B. asper 30 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at VenomousReptiles.org 9 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Accessed 6 November 2006.
- ^ Warrell DA. 2004. Snakebites in Central and South America: Epidemiology, Clinical Features, and Clinical Management. In Campbell JA, Lamar WW. 2004. The Venomous Reptiles of the Western Hemisphere. Comstock Publishing Associates, Ithaca and London. 870 pp. 1500 plates. ISBN 0-8014-4141-2.
| Bothrops ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |