Büyük Birader

Büyük Birader ya da İngilizcedeki özgün adıyla Big Brother, George Orwell tarafından kaleme alınan Bin Dokuz Yüz Seksen Dört adlı romanda yer alan kurgusal karakterlerden biridir. Romana göre en ileri safhada bir totaliter rejimle yönetilen, iktidar partisinin kendi çıkarları uğruna halkı üzerinde büyük baskı kurduğu Okyanusya ülkesinin gizemli diktatörüdür.

Orwell'in betimlediği toplumda her bir birey tele-ekranlar aracılığıyla yetkililerin sürekli göz hapsi altındadır. Gözetim altında oldukları durmaksızın insanlara "Büyük Birader seni izliyor" sloganıyla anımsatılmakta ve bu, ülkede uygulanan propagandanın özünü oluşturmaktadır.

Bin Dokuz Yüz Seksen Dört ilk yayınlandığından bu yana, "Büyük Birader / Big Brother" terimi pek çok dile mâl olmuş, güçlerini istismar eden iktidarlara yapılan bir yakıştırma olarak kullanılmaya başlamıştır. Özellikle kamusal alanlara kurulmuş kayıt sistemleri ve güvenlik kameralarıyla vatandaşların gözetim altında tutulması sık sık bu terimle ilişkilendirilir.

Anthony Burgess, 1985 adını verdiği romanının bir bölümünde Orwell'in "Büyük Birader" fikrini II. Dünya Savaşı döneminde faaliyet gösteren Bennett's adında bir uzaktan eğitim kurumunun reklam afişlerinden esinlendiğini ileri sürer. Bu afişlerde yaşlı ve cana yakın bir adam görünümündeki kurucu J.M. Bennett müstakbel öğrencilerine bakmakta ve altta "Babanız olmama izin verin" (İngilizce: Let me be your father) sloganı göze çarpmaktadır. Kurucu Bennett'in ölümünden sonra kurumu devralan oğlu aynı afişlerde bu kez kendisi poz verir. Bu yeni afişlerde oğul Bennett, babasının aksine azametli ve sert bakışlarla bakmakta, altta ise bu kez "Büyük Biraderiniz olmama izin verin" (İngilizce: Let me be your big brother) yazmaktadır.

Kaliforniya Üniversitesinden Douglass Kellner ise "Büyük Birader" figürünün aslında Josef Stalin'i simgelediği ve romanın totaliter bir rejim altında yaşamın nasıl olduğunu gösterdiği savını ileri sürmüştür.^[1][2]