Ayva peltesi

Ayva peltesi
Alternatif isim	Ayva jölesi, Ayva ezmesi, Ayva peyniri, Membrillo
Türü	Jöle
Ana malzemeler	Ayva, şeker

Ayva peltesi, ayvadan yapılan tatlı ve ekşi bir tada sahip sert, yapışkan ve kırmızımsı bir renge sahip olan jöle türüdür. Ayva peltesi kare veya bloklar halinde satılır, daha sonra ince dilimler halinde kesilerek, kızarmış ekmek veya sandviçlerin üzerine sürülür. Sade veya peynirlikte birlikte kahvaltıda atıştırmalık olarak sunulabilir.^[1][2] Genellikle Manchego, Mató, Picón, Serra da Estrela ve Azeitão gibi peynirlerle beraber servis edilir. Ayrıca hamur işlerinin içine doldurulması için de sıklıkla kullanılır.^[3][4]

Tarifin antik kökenli olduğu tahmin edilir. MS 4. yüzyılın sonu veya 5. yüzyılın başında derlenen bir yemek kitabı olan Apicius'ta ayvanın bal ile haşlanmasıyla alakalı tarifler bulunur. Marmelat kelimesi ve ayva peltesinin ortak bir kökeni bulunmaktadır. Ayva peltesi'nin İngilizce adı "mermalade" Portekizce "Marmelada" kelimesinden gelmektedir ve bu kelime aslında "ayva hazırlığı" anlamına gelmektedir. Marmelada kelimesi günümüzde hala Portekizce ayva peltesini tanımlamak için kullanılır.

Ayva peltesi ayva meyveleriyle hazırlanır. Meyveler soyulur ve çekirdekleri çıkartılır ardından bir çay kaşığı su ve ayva püresi başına 500-1000 gram şekerle pencerede pişirilir. Pişirme için tercihen düdüklü tencere kullanılsa bile normal bir tencerede de pişirme işlemi gerçekleştirebilir fakat bu pişme süresini uzatabilir. Ayva peltesi için ortalama pişirme süresi 40 dakika ile 1,5 saat aralığındadır. Normal tencerede yapılan varyasyonlarında sonrasında rengi koyu tuğla rengine dönerken, düdüklü tencerede yapılan varyasyonlarında daha açık tuğla rengindedir. Toprak veya kilden yapılmış kaselere dökülür ve üzerine parşömen kağıdı konur ve bekledikçe katılaşarak ayva peltesi kıvamına gelir. Günümüzde uygulanan tariflerde parşömen kağıdı kullanılmasına gerek yoktur pelte bir kaba konup buzdolabında 1-2 gün bekletilebilir. Buzdolabında streçlenerek bekletilmesi tatlının raf ömrünü uzatır iyice streçlenmiş olması durumunda ayva peltesinin 3-6 ay arasında bir raf ömrü vardır.^[2]