Altmışaltı

Altmışaltı, iki kişiyle oynanan ve el almaya dayalı en basit kozlu iskambil oyunlarındandır. Avusturya'nın ulusal kart oyunudur ve Almanya ve Macaristan'da çok popülerdir. Türkiye'de de sevilen ve yaygınlıkla oynanan bir iskambil oyunudur. Tarihte ilk defa Mariagespiel adı ile 1715 yılında oynanmıştır.^[1]

Altmışaltı, toplam 24 kart ile oynanır ve kartların değerleri, küçükten büyüğe doğru, şu şekildedir: 9 = 0; J = 2; Q = 3; K = 4; 10 = 10; A = 11. Toplam puan sayısı 120'dir. Oyunun amacı en kısa sürede 66 puanı toplamaktır.^[2][3]

Her oyuncuya iki defa üçer kart olmak üzere toplam altışar kart dağıtılır. Daha sonra destenin en üstündeki kart açılarak, kartın yarısı destenin altında kalacak şekilde en alta konur. Bu açık konulan kart o oyundaki kozdur. Kart dağıtma sırası oyuncular arasında dönüşümlü olarak gerçekleştirilir.

Kart dağıtmayan oyuncu oyuna önce başlar ve bir kart atar. Diğer oyuncu da atılan karta karşı kendi elinden bir kart atar. Yüksek değerde aynı cins kart atan veya koz atan eli alır ve aldığı kartları ters kapatarak kendi önünde istifler. Kapatılan kartlar tekrar açılıp bakılamaz. Oyuncular kaç puan topladıklarını akıldan takip etmek zorundadırlar. Önce eli alan oyuncu daha sonra diğer oyuncu olmak üzere, her oyuncu yerdeki destenin en üstündeki kartı çekerek eline alırlar. Destede çekilecek yeni kart olduğu ve oyunculardan birisi oyunu kapatmadığı sürece istenen (yere atılan kartla aynı) karttan oynamak veya kozlamak zorunlu değildir.

En düşük koz olan dokuzlu kartı elinde olan oyuncu, isterse dokuzlu ile yerde açık duran kozu değiş-tokuş yapabilir. Bu işlemi gerçekleştirmek isteyen oyuncunun en az bir el almış olması ve el başlatma sırası da kendisinde olması gerekir. Yani yerde bir kart varken bu değiştirme işlemi yapılamaz.

Bir oyuncu, oynama sırasın kendisindeyken, aynı renkte kız ve papaz'ı elinde eşleştirir ve birisini yere atarken aynı zamanda da diğerini gösterirse, evlenme/eşleşme olur. Koz eşleşmesinin değeri 40 puan, diğer renklerin eşleşmesi ise 20 puan değerindedir. Oyun sırasında evlenme/eşleşme yapan oyuncu genellikle eşlerden birini yere atarken diğerini de elinde gösterir ve aldığı puanı söyler.

Evlenme/eşleşme puanı alabilmek için en az bir el almak gereklidir.

En son altıncı elin kaybedeni yerdeki son kozu da aldıktan sonra, yerdeki destede çekilecek kart kalmamıştır. Bu aşamadan sonra oyunda kurallar daha sertleşir ve istenen renkten oynamak ve eğer yok ise kozlamak zorunludur. Ayrıca evlenme/eşleşmeler de bu aşamadan sonra gösterilemez.

Eğer oyunculardan birisi, elindeki kartlarla 66 puan alabileceğine inanıyorsa, "oyun kapandı" deyip yerde açık duran koz kartını kapatıp destenin en üstüne koyar. Bu aşamadan sonra, destenin bitmesi durumundaki kurallar geçerlidir. Eğer oyunu kapatan oyuncu 66 puana ulaşırsa normal puanlamadan puanını alır. Eğer 66'ya ulaşamaz ise, rakip oyuncuya iki puan yazılır.

Oyuncunun aldığı ellerdeki kartların puan değerleri (9=0; J=2; Q=3; K=4; 10=10; A=11) toplanır. Oyunda herhangi bir anda yeteri kadar puan topladığına inanan oyuncu, oyunu durdurup kağıtlarını yukarıda verilen kart değerlerine göre sayar ve evlenme/eşleşme varsa onları da toplayarak hesaplar. Oyunu durduran oyuncu eğer 66'yı bulamaz ise, karşı oyuncu 2 puan alır. Eğer oyuncu 66 ve daha yüksek puan toplamış ise, aşağıdaki kurala göre puan alır:

• Eğer karşı oyuncunun 33 ve daha yüksek puanı var ise 1 puan,
• Eğer karşı oyuncu en az bir el almış ve 0-32 arası puan toplamış ise 2 puan,
• Eğer rakip hiç el almamış ise 3 puan alır.

Eğer hiçbir oyuncu oyunu durdurmamış ve oyun son ele kadar oynanmış ise, son eli alan oyuncu 10 ilave puan alır.

Oyun genellikle 7, 11, 15 veya 16 puan üzerinden oynanır ve hedef puana ilk ulaşan oyunu kazanmış olur.