Adolf Stieler
Adolf Stieler | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 26 Şubat 1775 Gotha, Saksonya-Gotha-Altenburg |
| Ölüm | 13 Mart 1836 (61 yaşında) Gotha, Saksonya-Coburg ve Gotha |
| Meslek | Haritacı, avukat |
| Tanınma nedeni | Stieler Atlası |
Adolf Stieler, (26 Şubat 1775 – 13 Mart 1836) hayatının büyük bir bölümünde Gotha'daki Justus Perthes Coğrafya Enstitüsü’nde çalışmış bir Alman haritacı ve avukattı. Hukuk eğitimi almasına ve tüm kariyeri boyunca devlette görev yapmasına rağmen, haritacılığa olan ilgisini korudu ve birçok ünlü eser yayınladı. Stieler Atlası adlı eseri 20. yüzyılın ortalarına kadar Almanya'nın önde gelen dünya atlası olmuştur.
Eğitimi ve memurluğu
[değiştir | kaynağı değiştir]Stieler ilk gençlik yıllarının çoğunu babasının belediye başkanı olduğu Gotha'da geçirdi.[1] Ergenlik çağında harita yapımına ilgi duymaya başladı ve bu ilgisini yetişkinlik hayatı boyunca da sürdürdü. Haritacılığa ilgili duymasına rağmen, 1793'ten 1796'ya kadar Jena Üniversitesi ve Göttingen Üniversitesi'nde hukuk eğitimi aldı.[1][2]
1813'ten 1829'a kadar Gotha'da elçilik müşaviri olarak görev yapan Stieler, kariyerinin geri kalanında ise 1835'te emekli olana kadar yerel hükümete danışmanlık yaptı.[1]
Harita çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Stieler'in kartografik kariyeri Gotha'daki bir kız okulunda coğrafya öğretmenliği yaparak başladı. Daha sonra Gotha Gözlemevi'nin müdürü Franz Xaver von Zach ile beraber çalışmaya başladı.[1] Bu dönemdeki çalışmaları arasında von Zach'ın bir dizi gözleminin kartografik temsillerini yayınlamak da yer almaktadır. Bu çizimler von Zach'ın 1798'de yayımlanan "Allgemeinen Geographischen Ephemeriden" ya da "Genel Coğrafi Ephemeris" adlı kitabında tamamlanmıştır.[2]
Stieler, 1804 yılında Weimar Coğrafya Enstitüsü’nde çalışarak coğrafi yayıncılık işi kurma amacını devam ettirdi.[2] Ayrıca bir dizi bölgesel ve uluslararası harita da üretti. von Zach ile birlikte İspanya, Portekiz ve İngiltere de dahil olmak üzere birçok Avrupa ülkesinin haritalarını içeren Atlas Gaspari’yi yayınladı.[2] 1806 yılında Doğu Hint Adaları haritası yayımlandı. Daha sonra, 204 sayfalık daha büyük bir çalışmanın parçası olan 25 sayfalık bir Almanya askeri haritası yayımlandı. Stieler'in haritaları, keşif ve yerel kültürlerden elde edilen yeni bilgileri içermesiyle tanınıyordu.[1] Ayrıca harita oluşturma ve yayımlama sürecine "System der fortwährenden Modernisierung" ("Devam Eden Modernizasyon Sistemi"'ni) de dahil etmiştir.[1]
Stieler kartografik çalışmalarına uzun bir ara verdikten sonra 1816'da en ünlü ve uzun ömürlü çalışması olan Handatlas üzerinde çalışmaya başladı. 1821 yılında, her yıl yeniden basılan ve yarım yüzyıldan fazla bir süre Alman okul atlasları arasında pazar lideri olarak kalan ve yabancı dildeki baskıları yurtdışında da başarıyla dağıtılan, küçültülmüş ve basitleştirilmiş haritalarla bir okul atlası ("Kleiner Stieler") yayınlandı.[1] Handatlas’ı tamamladığı 1826 yılına gelindiğinde ise kariyeri sona yaklaşıyordu. Stieler 13 Mart 1836'da Gotha'da öldü.[1] 1836 tarihli Almanya haritası ise vefatı nedeniyle yarım kaldı.[1]
Mirası
[değiştir | kaynağı değiştir]Stieler'in çağdaşları üzerinde önemli bir etkisi olmuştur. Stieler'in öğrencisi olan ve Justus Perthes Enstitüsü’nde de çalışan Johann Christoph Bär, ölümünden sonra Stieler'in çalışmalarının çoğunu devam ettirdi. Stieler'in haritalar için geliştirdiği "System der fortwährenden Modernisierung", Bär'in haritacı arkadaşı Johann Friedrich von Stülpnagel ile birlikte tamamladığı Handatlas’ına dahil edildi. Bär'ın 1833 tarihli "Das Herzogthum Gotha und umliegende Länder" (Gotha Dükalığı ve Çevresindeki Topraklar) adlı eseri de Stieler'in haritacılık tarzının detaylarını açıklıyordu.[2] Stülpnagel ayrıca Stielers Handatlas'a ait bir baskısının tamamlanmasını da denetledi.
Stieler'in Handatlas'ı, haritacılık tarihinin en tanınmış ve uzun ömürlü eserlerinden biri oldu ve baskıları 1945 yılının sonlarına kadar devam etti.[1] Stieler'in diğer eserleri de uzun yıllar basılmaya devam etti. Katkıda bulunduğu Neue Kriegskarte (Yeni Savaş Haritası)'nın 1904 gibi geç bir tarihte baskısı yapılmıştır.
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Hindistan ve Asya haritası.
-
İran ve Turan haritası.
-
Merkatör projeksiyonu ile hazırlanmış bir dünya haritası.
-
Mısır haritası.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h i j Ratzel, Friedrich (1893). "Stieler, Heinrich Adolph (Adolf) Friedrich". deutsche-biographie.de. 10 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2023.
- ^ a b c d e Habel, R. (1985). Gothaer Geographen und Kartographen. Gotha: VEB Hermann Haack. ss. sayfa 31-37.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
